به گزارش مشرق، همشهری تندرستی نوشت: احتمالا خیلی از شما آن شبهایی را كه پای تلویزیون می‌نشستیم و سریال «آینه عبرت» را می‌دیدیم یادتان هست. قرار بود از سرنوشت مردان پیر و جوانی كه معتاد می‌شدند و بلای خانمانسوز، زندگیشان را از هم می‌پاشید عبرت بگیریم. آخر سر هم تمام آدم بد‌ها دستگیر می‌شدند تا به جزای عملشان برسند. اما سال‌ها از آن شبهای خانوادگی گذشته و این روز‌ها خبری تلخ همه را نگران كرده؛ سن اعتیاد در ایران به ۱۳سال رسیده است.
سراشیبی سقوط
ششم مرداد ۱۳۹۰- ساری- همایش بزرگ پیشگیری از آسیبهای اجتماعی (پدیده اعتیاد و طلاق)؛ این زمان و مكانی بود كه یك استاد دانشگاه از گسترش دامنه اعتیاد خبر داد و اعلام كرد: «بیشتر معتادان كشور زیر ۱۹سال هستند.» به گفته سیدرضا نقیبالسادات سن اعتیاد در كشور به ۱۳سال رسیده است. این خبر البته یكبار هم در سال ۸۷ از سوی سازمان ملی جوانان اعلام شده بود. سال گذشته یكی از اعضای انجمن مبارزه و پیشگیری از اعتیاد كشور، میانگین سن اعتیاد زنان در كشور را هم ۱۷سال دانست. اما این نخستین بار نیست كه آمار‌ها از كاهش سن اعتیاد سخن می‌گویند. طی سالهای گذشته مسؤولان و مقامات مختلفی در این مورد هشدار دادهاند.
فقط برای نمونه در سه سال گذشته می‌توان به سه خبر در این زمینه اشاره كرد. سال گذشته فرهاد اقطار، مدیركل دفتر پیشگیری بهزیستی كشور تاكید كرد وفور مواد مخدر، نبود اشتغال، بالا رفتن تجملگرایی و مواردی از این دست باعث كاهش سن اعتیاد در كشور شده است. سال ۸۸ خبرگزاری فارس با استناد به تحقیقی از سازمان بهزیستی از كاهش یك و نیم ساله سن اعتیاد خبر داد و در سال ۸۷ هم مدیركل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر به كاهش یكساله سن ابتلا به اعتیاد در كشور اشاره كرد.
در این میان اما خبری كه طه طاهری، جانشین دبیركل ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال ۸۸ اعلام كرد متفاوت و جالب بود؛ وی از افزایش سن اعتیاد از ۳۱سال به ۳۲و نیم سال خبر داد.
بر خلاف اتفاق نظر نسبی ای كه درمورد كاهش سن اعتیاد بین آمارهای رسمی و غیررسمی وجود دارد، آمار‌ها در مورد تعداد معتادان متفاوت است. آمارهای غیررسمی در خوشبینانه‌ترین حالت از وجود ۴میلیون معتاد حرفهای و تفننی در كشور خبر می‌دهند؛ اما آمارهای رسمی می‌گویند حدود ۲میلیون معتاد در كشور زندگی می‌كنند كه البته بعضی مسؤولان معتقدند این آمار بد‌ترین حالت ممكن را در نظر گرفته است.
اعتیاد پشت نیمكت
وقتی حدود سه سال پیش مشاور وقت دبیركل ستاد مبارزه با موادمخدر اعلام كرد ۳۰ هزار دانش آموز معتاد داریم، صدای آموزش و پرورشی‌ها درآمد كه این آمار مستند نیست و هیچ مدركی برای اثبات آن وجود ندارد. نمایندگان مجلس و مسؤولان مرتبط با حوزه كنترل مواد مخدر اصرار داشتند كه وضعیت اعتیاد در مدارس نگرانكننده است و مدیران آموزش وپرورش انكار می‌كردند. كار به اعتراض سردار احمدی مقدم، دبیر كل سابق ستاد مبارزه با موادمخدر رسید كه «آموزش و پرورش دانشآموزان معتاد را اخراج می‌كند و بعد می‌گوید معتاد نداریم.»
اما بالاخره حسن ضیاءالدینی، مدیركل دفتر سلامت وزارت آموزش و پرورش اعلام كرد دفتر تحت مدیریت او در حال انجام تحقیقی برای مشخص كردن تعداد دقیق دانشآموزان معتاد است. این خبر را رسانه‌ها به فال نیك گرفتند و اینگونه تعبیر كردند كه بالاخره آموزش و پرورش معضل اعتیاد دانشآموزان را جدی گرفته است. هنگامی كه معاون پرورشی وزیر آموزش و پرورش در كمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس حاضر شد احتمالا نتیجه همین تحقیق را به نمایندگان ارائه كرد؛ ۲۴۰۰ دانش آموز معتاد در مدارس كشور وجود دارند كه دو درصد جمعیت معتادان كل كشور را تشكیل می‌دهند. در این جلسه قائم مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر هم حضور داشت و البته او تعداد دانشآموزان معتاد را پنج درصد كل معتادان دانست.
در این شرایط وقتی نگاهی به سخنان سال گذشته علی عباسپور، رئیس كمیسیون آموزش مجلس می‌اندازیم كمی نگران‌تر می‌شویم؛ «در كشورهای دنیا به ازای هر دانش آموز حدود ۲۰ دلار در سال برای پیشگیری از اعتیاد هزینه می‌شود. اما این مقدار برای دانش آموزان كشور كمتر از نیم دلار است.»
نمودار رو به رشد
شاید سخن هشدارآمیز آذرخش مكری، معاون مركز ملی مطالعه اعتیاد، پایان مناسبی برای این گزارش باشد: «نمودار اعتیاد در تمام دنیا یك سراشیبی، یك حالت ثبات و یك سرازیری پس از مرحله كنترل را دارد اما وضعیت كشور ما به نحوی است كه به نظر می‌رسد همچنان در وضعیت افزایش و نمودار رو به رشد اعتیاد هستیم.»
سراشیبی سقوط
ششم مرداد ۱۳۹۰- ساری- همایش بزرگ پیشگیری از آسیبهای اجتماعی (پدیده اعتیاد و طلاق)؛ این زمان و مكانی بود كه یك استاد دانشگاه از گسترش دامنه اعتیاد خبر داد و اعلام كرد: «بیشتر معتادان كشور زیر ۱۹سال هستند.» به گفته سیدرضا نقیبالسادات سن اعتیاد در كشور به ۱۳سال رسیده است. این خبر البته یكبار هم در سال ۸۷ از سوی سازمان ملی جوانان اعلام شده بود. سال گذشته یكی از اعضای انجمن مبارزه و پیشگیری از اعتیاد كشور، میانگین سن اعتیاد زنان در كشور را هم ۱۷سال دانست. اما این نخستین بار نیست كه آمار‌ها از كاهش سن اعتیاد سخن می‌گویند. طی سالهای گذشته مسؤولان و مقامات مختلفی در این مورد هشدار دادهاند.
فقط برای نمونه در سه سال گذشته می‌توان به سه خبر در این زمینه اشاره كرد. سال گذشته فرهاد اقطار، مدیركل دفتر پیشگیری بهزیستی كشور تاكید كرد وفور مواد مخدر، نبود اشتغال، بالا رفتن تجملگرایی و مواردی از این دست باعث كاهش سن اعتیاد در كشور شده است. سال ۸۸ خبرگزاری فارس با استناد به تحقیقی از سازمان بهزیستی از كاهش یك و نیم ساله سن اعتیاد خبر داد و در سال ۸۷ هم مدیركل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر به كاهش یكساله سن ابتلا به اعتیاد در كشور اشاره كرد.
در این میان اما خبری كه طه طاهری، جانشین دبیركل ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال ۸۸ اعلام كرد متفاوت و جالب بود؛ وی از افزایش سن اعتیاد از ۳۱سال به ۳۲و نیم سال خبر داد.
بر خلاف اتفاق نظر نسبی ای كه درمورد كاهش سن اعتیاد بین آمارهای رسمی و غیررسمی وجود دارد، آمار‌ها در مورد تعداد معتادان متفاوت است. آمارهای غیررسمی در خوشبینانه‌ترین حالت از وجود ۴میلیون معتاد حرفهای و تفننی در كشور خبر می‌دهند؛ اما آمارهای رسمی می‌گویند حدود ۲میلیون معتاد در كشور زندگی می‌كنند كه البته بعضی مسؤولان معتقدند این آمار بد‌ترین حالت ممكن را در نظر گرفته است.
اعتیاد پشت نیمكت
وقتی حدود سه سال پیش مشاور وقت دبیركل ستاد مبارزه با موادمخدر اعلام كرد ۳۰ هزار دانش آموز معتاد داریم، صدای آموزش و پرورشی‌ها درآمد كه این آمار مستند نیست و هیچ مدركی برای اثبات آن وجود ندارد. نمایندگان مجلس و مسؤولان مرتبط با حوزه كنترل مواد مخدر اصرار داشتند كه وضعیت اعتیاد در مدارس نگرانكننده است و مدیران آموزش وپرورش انكار می‌كردند. كار به اعتراض سردار احمدی مقدم، دبیر كل سابق ستاد مبارزه با موادمخدر رسید كه «آموزش و پرورش دانشآموزان معتاد را اخراج می‌كند و بعد می‌گوید معتاد نداریم.»
اما بالاخره حسن ضیاءالدینی، مدیركل دفتر سلامت وزارت آموزش و پرورش اعلام كرد دفتر تحت مدیریت او در حال انجام تحقیقی برای مشخص كردن تعداد دقیق دانشآموزان معتاد است. این خبر را رسانه‌ها به فال نیك گرفتند و اینگونه تعبیر كردند كه بالاخره آموزش و پرورش معضل اعتیاد دانشآموزان را جدی گرفته است. هنگامی كه معاون پرورشی وزیر آموزش و پرورش در كمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس حاضر شد احتمالا نتیجه همین تحقیق را به نمایندگان ارائه كرد؛ ۲۴۰۰ دانش آموز معتاد در مدارس كشور وجود دارند كه دو درصد جمعیت معتادان كل كشور را تشكیل می‌دهند. در این جلسه قائم مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر هم حضور داشت و البته او تعداد دانشآموزان معتاد را پنج درصد كل معتادان دانست.
در این شرایط وقتی نگاهی به سخنان سال گذشته علی عباسپور، رئیس كمیسیون آموزش مجلس می‌اندازیم كمی نگران‌تر می‌شویم؛ «در كشورهای دنیا به ازای هر دانش آموز حدود ۲۰ دلار در سال برای پیشگیری از اعتیاد هزینه می‌شود. اما این مقدار برای دانش آموزان كشور كمتر از نیم دلار است.»
نمودار رو به رشد
شاید سخن هشدارآمیز آذرخش مكری، معاون مركز ملی مطالعه اعتیاد، پایان مناسبی برای این گزارش باشد: «نمودار اعتیاد در تمام دنیا یك سراشیبی، یك حالت ثبات و یك سرازیری پس از مرحله كنترل را دارد اما وضعیت كشور ما به نحوی است كه به نظر می‌رسد همچنان در وضعیت افزایش و نمودار رو به رشد اعتیاد هستیم.»
