به گزارش مشرق، آیت‌الله سیدمحمد
ضیاءآبادی مفسر قرآن کریم در یکی از جلسات تفسیر قرآن خود به تبیین و تفسیر
آیات 49 تا 52 سوره مبارکه «اسراء» پرداخته است که بخشی از آن در ادامه
می‌آید؛
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
وَقَالُوا أَإِذَا کُنَّا عِظَامًا وَرُفَاتًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقًا جَدِیدًا * قُلْ کُونُوا حِجَارَةً أَوْ حَدِیدًا * أَوْ خَلْقًا مِمَّا یَکْبُرُ فِی صُدُورِکُمْ فَسَیَقُولُونَ مَنْ یُعِیدُنَا قُلِ الَّذِی فَطَرَکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَسَیُنْغِضُونَ إِلَیْکَ رُءُوسَهُمْ وَیَقُولُونَ مَتَى هُوَ قُلْ عَسَى أَنْ یَکُونَ قَرِیبًا * یَوْمَ یَدْعُوکُمْ فَتَسْتَجِیبُونَ بِحَمْدِهِ وَتَظُنُّونَ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلَّا قَلِیلًا؛ و گفتند آیا وقتى استخوان و خاک شدیم [باز] به آفرینشى جدید برانگیخته مى شویم؛بگو سنگ باشید یا آهن؛ یا آفریدهاى از آنچه در خاطر شما بزرگ مى نماید [باز هم برانگیخته خواهید شد] پس خواهند گفت چه کسى ما را بازمى گرداند بگو همان کس که نخستین بار شما را پدید آورد [باز] سرهاى خود را به طرف تو تکان مىدهند و مىگویند آن کى خواهد بود بگو شاید که نزدیک باشد؛ روزى که شما را فرا مىخواند پس در حالى که او را ستایش مىکنید اجابتش مى نمایید و مى پندارید که جز اندکى [در دنیا] نماندهاید ». (اسراء/ 49 تا 52)
اعتقاد به معاد از توحید نشأت می‌گیرد/ اثرگذاری معاد در تربیت انسان
این آیات شریفه به مسأله معاد اشاره دارد که از اصول اعتقادی ماست. در میان اصول اعتقادی دو اصل اساسی داریم که تمامی مسائل دینی اصول و فروع مبتنی بر آنهاست، توحید و معاد.
اول باید اعتقاد به توحید داشته باشد که خدای علیم و حکیمی وجود دارد برنامه هم دارد و متخلف و مطیع را پاداش و کیفر می‌دهد، بعد معاد مرتبط می‌شود. پس اعتقاد به معاد از توحید نشأت می‌گیرد.
هر اندازه که انسان به معاد اعتقاد داشته باشد در تربیت انسان اثرگذار است تا جایی که او را وادار به ترک محرمات و انجام واجبات می‌کند.
اثرگذاری معاد در تربیت انسان مؤثرتر است تا توحید. تنها اعتقاد به توحید کافی نیست که انسان را منظم و مقید کند به انجام واجبات و ترک محرمات بنابر این توحید کافی نیست.
اقلیتی هستند که می‌گویند تنها توحید یا معاد کافی است که افراد به سوی تقرب به خدا حرکت کنند. اما مولای ما فرموده است: خدایا من تو را عبادت می‌کنم نه به خاطر ترس از جهنم است و نه به خاطر بهشت، اگر بهشت و جهنم هم نبود معبودم تو بودی.
اکثریت مردم با اعتقاد به معاد تربیت می‌شوند و تنها توحید آنها را اصلاح نمی‌کند. در معاد آنچه از قرآن می‌فهمیم یعنی معاد جسمانی است همین بدن در دنیا بعد از مرگ دوباره در محشر زنده می‌شود روح به آن بدن در قیامت تعلق می‌گیرد و محققان می‌گویند از قرآن استفاده می‌کنیم که این بدن دنیوی می‌پوسد و در محشر روح دوباره بر آن دمیده می‌شود.
در قرآن کریم داریم انسان خیال می‌کند استخوان‌هایش را جمع نمی‌کنیم، استخوان‌های پوسیده را می‌برند نه اینکه دوباره در بدن دیگری باشیم. شبهه‌افکنان می‌گویند ما می‌پوسیم و زنده می‌شویم؟ قرآن می‌گوید: بله، همین طور است. روح و جسم با هم در آن دنیا زنده می‌شوند قرآن می‌گوید همین استخوان‌ها را می‌آوریم.
مردمی که نمی‌خواهند قیامت را باور کنند می‌گویند وقتی استخوان پوسید و از بین رفت دوباره نو می‌شویم؟ آیا امکان‌پذیر است؟ گفته می‌شود که چون معاد جسمانی است شبهه‌افکنی کردند خداوند همین بدن ما را زنده می‌کند.
در سوره «یس» هم به این نکته اشاره شده است. فردی از بیابان استخوان مرده پیدا کرد و پودرش کرد و آن را فوت کرد و گفت یا رسول‌الله این استخوان‌ها زنده می‌شوند؟ پیامبر (ص) فرمودند: بله، در قرآن داریم: کیست این‌ها را زنده کند همان کسی که آفرید دوباره شما را زنده می‌کند ما خاک بودیم، آن خاک به بدن انسان تبدیل شده است. آهن، چدن یا سنگ باشیم زنده می‌شویم «قُلْ کُونُوا حِجَارَةً أَوْ حَدِیدًا»؛ بگو همان کسی که شما را زنده کرد می‌میراند و دوباره زنده می‌کند. قدرتی هست که از خاک انسان را آفرید همان قدرت دوباره انسان را پس از مرگ زنده می‌کند.
2 سؤال که هیچ‌کس پاسخ آن را نمی‌داند
حال مطرح می‌شود که چه زمانی قیامت می‌شود؟ با زمان کاری نداشته باشید و خداوند به هیچ کسی نگفته است.
شاید نزدیک باشد دنیا می‌گذرد و به زودی آخرت می‌آید. 2 چیز است که هیچ کس نمی‌داند جز خداوند متعال؛ اول اینکه زمان قیامت کی می‌شود و دوم زمان ظهور امام زمان (عج).
امام زمان(عج) فرمودند: کسانی که برای ظهور من وقت تعیین می‌کنند دروغ می‌گویند من تابع فرمان خداوند هستم.
باید متذکر شویم که چه بخواهی چه نخواهی شما را می‌خوانند و اجابت می‌کنید وقتی در صور دمیده شد همه از قبرها بر می‌خیزند حمدگویان می‌روند چنان دنیا به پایان می‌رسد که فکر می‌کنی چقدر زود گذشت.
ما وقتی آیات قرآن را می‌خوانیم وظیفه داریم در آن تدبر و تفکر هم کنیم و با زندگی خود تطبیق دهیم.
تقوا داشته باشید و بی‌پروا نباشید/ خداوند قیامت را بسیار نزدیک عنوان کرده است
تقوا داشته باشید و بی‌پروا نباشید؛ هر انسانی باید بیندیشد که برای فردای خود چه فرستاده است. قیامت آنقدر نزدیک است که خداوند می‌فرماید «فردا». ما می‌گوییم زمان داریم در حالی که قیامت بسیار نزدیک است.
در سوره فجر هم داریم: وقتی قیامت برپا و روزی که دنیا به هم ریخته شد ملائکه برای حساب به صف ایستادند، آن روز جهنم بارز می‌شود و تازه در آن روز انسان بیدار می‌شود اما چه فایده فریاد می‌زند ای کاش برای امروزم نیکی فرستاده بودم؛ می‌فهمد که زندگی در دنیا برایش پرده‌ای بوده و زندگی ابدی تازه شروع می‌شود.
در سوره اسراء و فجر و حشر به فرستاده‌ها اشاره می‌کند وقتی انسان بمیرد مردم به دنبال ماترک او می‌روند ولی از او در آخرت می‌پرسند چه چیزی با خود آوردی؟ این‌ها خیلی با هم متفاوت است.
پیامبر (ص) از ما شکایت می کند و می‌فرماید این‌ها قرآن را مهجور کردند؛ شاید ما در آن زمان ادعا کنیم ما رادیو قرآن داریم قاری مرتل داریم چه طور مهجور است؟
قرآن نسخه شفابخش است نباید فقط آن را خواند بلکه باید به آن عمل کرد ما بیمارانی هستیم که نسخه‌ها را به خوبی می‌دانیم و می‌خوانیم اما در عمل به آن کاستی می‌کنیم.
انسان اگر تابع شهوت شد از حیوان پست‌تر می‌شود خداوند می‌فرمایند رستگاری در تزکیه است شهوت را زیر پا بگذاریت عقل را زنده کن.
«فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا» خداوند هم دانه حکمت کاشته هم بذر شهوت نشانده؛ این عظمت خلقت انسان است. انسان باید گوهر گران بهای عقل را در کنار دزد یغماگر شهوت سالم نگه دارد آفتاب عقل را بر مزرعه هوس بتاباند و آن را تبدیل به گلستان کند.
اگر طغیان کردید در دنیا، شهوت بر شما وارد شد بدانید جهنم جای شماست. گوهر وجود انسان گوهر خاکی است خداوند می‌فرمایند: من انسان را از گل آفریدم قد افلح من زکاها. در سوره شمس خداوند 11 بار قسم خورده است تزکیه انسان بسیار مهم است که بعد از 11 قسم به آن اشاره فرموده است کسی خود را از آلودگی‌ها پاک کرد، رستگار می‌شود. مطمئن باشید اگر خود را به شهوات آلوده کردید بدبخت هستید.
انسان در میدان جنگ عقل و شهوت اگر بر شهوت غالب شود بهشتی است باید گوهر عقل را بر روی آتش شهوت نگه داشت تا پخته شود. لغو و عبس نیست که عقل و هوس را کنار هم قرار دادند ما زمین را می‌شکافیم و نفت و طلا استخراج می‌کنیم هنوز باورمان نشده که بدن و وجود خودمان از هر معدنی جواهر بیشتری دارد و جواهر وجود خودمان از هر گوهری بیشتر پاکسازی می‌خواهد.
3 گروه از امت پیامبر(ص) که در آسمان‌ها بر خود می‌بالند
هر چه آتش شهوات داغ‌تر، عقل پخته‌تر می‌شود. حضرت به اصحاب خود فرمودند: اصحابی می‌آیند که برادر من هستند مرا ندیدند و صدای مرا نشنیده‌اند. اگر کسی بتواند در دنیایی که شهوت می‌جوشد از آن کناره‌گیری کند خیلی قهرمان است.
حضرت فرمودند: سه گروه از امت من در آسمان‌ها بر خود می‌بالند؛ زمام‌دارد دادگستر، جوان عفیف، تاجر راستگو .
سه نقطه حساس خطرناک وجود دارد که باید توجه کرد. ریاست‌طلبی، شهوت، غریزه جنسی و پول‌پرستی. در میدان‌های مبارزه، تحول انقلاب مردها شناخته می‌شوند. مروان در جوانی خیلی عفیف و آرام بود یک روز قرآن تلاوت می‌کرد که خبر آمد پدر شما فوت شده است و حکومت به او می‌رسید و قرار بود سلطان شود همان موقع قرآن را بست و گفت این آخرین دیدار ماست. او آنقدر خونخوار شد که راه حق را رها کرد؛ ریاست‌طلبی در وجود انسان غوغا می‌کند. ما باید مواظب باشیم.
در زمان امیرالمؤمنین دو زن بر سر یک فرزند نزاع کردند امام برای اینکه دعوا بخوابد گفت شمشیر را بده تا بچه را نصف کنند. ناگهان یک نفر گفت این فرزند من نیست به او رحم کنید حضرت فرمودند: مادر همین است که حاضر نیست صدمه‌ای به فرزندش برسد.
کسی که در جوانی و قدرت بازو و شجاعت که می‌تواند به جایگاهی برسد از قدرت کناره‌گیری کند قهرمان است. خدایا به امت فاطمه (س) در فرج امام زمان تعجیل بفرما و گناهان ما را بیامرز و بیماران را شفا عنایت فرما.
