به گزارش مشرق، سرنگونی هواپیمای پرواز 655 ایران ایر توسط ناو آمریکایی در خلیج فارس و پرواز 103 پان‌آمریکن از معروف‌ترین حملات تروریستی به یک هواپیمای غیرنظامی هستند. در یکی از این حملات دولت آمریکا هواپیمای ایرانی را سرنگون می‌سازد و در حمله‌ای دیگر تروریست‌هایی که ادعا می‌شود با دولت لیبی در ارتباط بودند در هواپیمایی آمریکایی بمبگذاری کردند.
اما این دو اقدام تروریستی پیامدهایی کاملا مختلف داشتند. در واقعه بمبگذاری لاکربی جامعه بین‌المللی واکنش بسیار تندی نشان داده و بیش از یک دهه دولت همدست در این ماجرا را تحریم کرد. از سویی دیگر میلیاردها دلار غرامت از جانب لیبی به قربانیان این حادثه پرداخت شده و چند نفر از اتباع این کشور شامل یک افسر اطلاعاتی رده بالا تحت محاکمه قرار گرفته و به زندان‌های طویل‌المدت محکوم شدند.
در طرف دیگر، جامعه بین‌المللی واکنش چندانی به سرنگونی هواپیمای مسافربری آمریکا توسط ناو جنگی آمریکا نشان نداد. غرامتی ناچیز به خانواده‌های قربانیان پرداخت شده و مسببین حمله نه تنها محاکمه نشدند بلکه در پایان دروه خدمت‌شان مدال نیز دریافت داشتند.
سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران
در 3 جولای 1988 (12 تیر 1367) ناو آمریکایی «یو‌اس‌ای وینسنس» با شلیک دو موشک زمین به هوا هواپیمای پرواز 655 ایران ایر را هدف قرار داد. تمام 290 مسافر و خدمه این هواپیما که از فرودگاه بین‌المللی بندر عباس عازم دوبی بود به شهادت رسیدند.
238 نفر از سرنشینان هواپیما ایرانی بودند. 13 امارتی، 10 هندی، 6 پاکستانی، 6 تبعه یوگسلاوی و یک ایتالیایی نیز در میان قربانیان حمله آمریکا بودند.
آمریکایی‌های ادعا میکنند که خدمه ناور وینسنس هواپیمای ایرباس A300 ایران را با جنگنده اف-14 اشتباه گرفته‌اند. این در حالی است که وینسنس مجهز به رادارهای پیشرفته آگیس بود که به راحتی می‌توانست این پرواز و ماهیت غیرنظامی آن را شناسایی کند. از طرف دیگر دو ناور رزمی دیگر آمریکا در منطقه یعنی سایدز (Sides) و مونتگومری (Montgomery) این هواپیما را غیرنپامی شناسایی کرده بودند. علاوه بر این خدمه ناو وینسنس برای درگیری همزمان با حملات ده‌ها جنگنده دشمن آموزش دیده بودند. حال آیا می‌توان باور کرد که نتوانستند فرق یک هواپیمای مسافربری با یک جنگنده را بفهمند؟
جرج بوش پدر که در آن زمان معاون رئیس‌جمهوری آمریکا و سرگرم برگزاری کمپین انتخابات ریاست‌جمهوری بود درباره این حادثه جنایتبار گفت: «من هرگز به نیابت از آمریکا عذرخواهی نخواهم کرد، مهم نیست که حقایق چه هستند.»
در سال 1996، بیل کلینتون، رئیس‌‌جمهور وقت آمریکا، از این حادثه اظهار تأسف کرده و آمریکا 131.8 میلیون دلار غرامت به ایران پرداخت کرد. 61.8 میلیون دلار از این رقم به خانواده‌های قربانیان حادثه پرداخت شدند. اما دولت آمریکا هیچگاه عذرخواهی و یا حتی اذعان به اشتباه در این حادثه نکرد.
خدمه کشتی جنگی وینسنس پس از پایان دوره مأموریت‌شان از دولت آمریکا نشان دریافت کردند. حتی افسر هماهنگ کننده جنگ هوایی نیز مدال پاداش گرفت. ویلیام سی. راجرز (William C. Rogers III) فرمانده ناور وینسنس نیز در سال 1990 مدال شایستگی ارتش آمریکا را دریافت کرد. هیچ یک از کارکنان این ناو به دلیل هدف قرار دادن هواپیمای مسافربری ایران و کشتار 290 غیر نظامی تحت پیگرد قرار نگرفتند.
بمبگذاری در هواپیمای پان‌آمریکن
پرواز شماره 103 پان‌آمریکن در مسیر فرانکفورت به دیترویت در 21 دسامبر 1988 هدف بمبگذاری تروریستی قرار گرفته و تمام 243 سرنشین آن به علاوه 16 خدمه کشته شدند. بخش اعظمی از قطعات این هواپیمای در منطقه لاکربی در اسکاتلند سقوط کردند و از آن پس از این رویداد با عنوان بمبگذاری لاکربی یاد شد.
در سال 199، معمر قذافی، رهبر لیبی، دو تبعه این کشور را که در نوامبر 1991 به عنوان عوامل این بمبگذاری معرفی شده بودند را پس از مذاکرات طولانی با سازمان ملل برای محاکمه در کمپ زیست هلند تحویل داد.
عبدالباسط المغربی، یکی از افسران اطلاعاتی لیبی، به اتهام ارتباط با این بمبگذاری به حبس ابد محکوم شد. وی در آگوست 2009 به دلیل ابتلا به سرطان پروستات از زندان آزاد شده و در می 2012 درگذشت. وی هیچگاه ارتباط با این بمبگذاری را نپذیرفت.
در سال 2003 قذافی مسئولیت بمبگذاری را پذیرفته و غرامت سنگینی به خانواده‌های قربانیان پرداخت کرد. وی البته ادعا کرد که دستور این حمله را صادر نکرده است. در جریان جنگ داخلی لیبی یکی از مقامات سابق این کشور مدعی شده که قذافی شخصا دستور این بمبگذاری را داده است.
در 29 می 2002، دولت لیبی اعلام کرده حاضر است 2.7 میلیارد دلار به عنوان غرامت به 270 قربانی بمبگذاری لاکربی پرداخت کند یعنی 10 میلیون دلار به ازای هر نفر.
سناتور فرانگ لوتنبرگ در نوامبر 2008 در کنفرانسی خبری اعلام کرد که خانواده‌های قربانیان آمریکایی بمبگذاری پان‌آمریکن همه غرامت وعده داد شده را طی اقساطی بین سال 2004 تا 2008 دریافت کرده‌اند.
شورای امنیت سازمان ملل نیز پس از این بمبگذاری تحریم‌های 11 ساله تسلیحاتی و نیز ممنوعیت پرواز به لیبی اعلام کرد، این تحریم‌ها در سال 2003 و پس از اینکه لیبی توانست نظر خانواده‌های قربانیان را جلب کند، لغو شدند.
اما این دو اقدام تروریستی پیامدهایی کاملا مختلف داشتند. در واقعه بمبگذاری لاکربی جامعه بین‌المللی واکنش بسیار تندی نشان داده و بیش از یک دهه دولت همدست در این ماجرا را تحریم کرد. از سویی دیگر میلیاردها دلار غرامت از جانب لیبی به قربانیان این حادثه پرداخت شده و چند نفر از اتباع این کشور شامل یک افسر اطلاعاتی رده بالا تحت محاکمه قرار گرفته و به زندان‌های طویل‌المدت محکوم شدند.
در طرف دیگر، جامعه بین‌المللی واکنش چندانی به سرنگونی هواپیمای مسافربری آمریکا توسط ناو جنگی آمریکا نشان نداد. غرامتی ناچیز به خانواده‌های قربانیان پرداخت شده و مسببین حمله نه تنها محاکمه نشدند بلکه در پایان دروه خدمت‌شان مدال نیز دریافت داشتند.
سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران
در 3 جولای 1988 (12 تیر 1367) ناو آمریکایی «یو‌اس‌ای وینسنس» با شلیک دو موشک زمین به هوا هواپیمای پرواز 655 ایران ایر را هدف قرار داد. تمام 290 مسافر و خدمه این هواپیما که از فرودگاه بین‌المللی بندر عباس عازم دوبی بود به شهادت رسیدند.
238 نفر از سرنشینان هواپیما ایرانی بودند. 13 امارتی، 10 هندی، 6 پاکستانی، 6 تبعه یوگسلاوی و یک ایتالیایی نیز در میان قربانیان حمله آمریکا بودند.
آمریکایی‌های ادعا میکنند که خدمه ناور وینسنس هواپیمای ایرباس A300 ایران را با جنگنده اف-14 اشتباه گرفته‌اند. این در حالی است که وینسنس مجهز به رادارهای پیشرفته آگیس بود که به راحتی می‌توانست این پرواز و ماهیت غیرنظامی آن را شناسایی کند. از طرف دیگر دو ناور رزمی دیگر آمریکا در منطقه یعنی سایدز (Sides) و مونتگومری (Montgomery) این هواپیما را غیرنپامی شناسایی کرده بودند. علاوه بر این خدمه ناو وینسنس برای درگیری همزمان با حملات ده‌ها جنگنده دشمن آموزش دیده بودند. حال آیا می‌توان باور کرد که نتوانستند فرق یک هواپیمای مسافربری با یک جنگنده را بفهمند؟
جرج بوش پدر که در آن زمان معاون رئیس‌جمهوری آمریکا و سرگرم برگزاری کمپین انتخابات ریاست‌جمهوری بود درباره این حادثه جنایتبار گفت: «من هرگز به نیابت از آمریکا عذرخواهی نخواهم کرد، مهم نیست که حقایق چه هستند.»
در سال 1996، بیل کلینتون، رئیس‌‌جمهور وقت آمریکا، از این حادثه اظهار تأسف کرده و آمریکا 131.8 میلیون دلار غرامت به ایران پرداخت کرد. 61.8 میلیون دلار از این رقم به خانواده‌های قربانیان حادثه پرداخت شدند. اما دولت آمریکا هیچگاه عذرخواهی و یا حتی اذعان به اشتباه در این حادثه نکرد.
خدمه کشتی جنگی وینسنس پس از پایان دوره مأموریت‌شان از دولت آمریکا نشان دریافت کردند. حتی افسر هماهنگ کننده جنگ هوایی نیز مدال پاداش گرفت. ویلیام سی. راجرز (William C. Rogers III) فرمانده ناور وینسنس نیز در سال 1990 مدال شایستگی ارتش آمریکا را دریافت کرد. هیچ یک از کارکنان این ناو به دلیل هدف قرار دادن هواپیمای مسافربری ایران و کشتار 290 غیر نظامی تحت پیگرد قرار نگرفتند.
بمبگذاری در هواپیمای پان‌آمریکن
پرواز شماره 103 پان‌آمریکن در مسیر فرانکفورت به دیترویت در 21 دسامبر 1988 هدف بمبگذاری تروریستی قرار گرفته و تمام 243 سرنشین آن به علاوه 16 خدمه کشته شدند. بخش اعظمی از قطعات این هواپیمای در منطقه لاکربی در اسکاتلند سقوط کردند و از آن پس از این رویداد با عنوان بمبگذاری لاکربی یاد شد.
در سال 199، معمر قذافی، رهبر لیبی، دو تبعه این کشور را که در نوامبر 1991 به عنوان عوامل این بمبگذاری معرفی شده بودند را پس از مذاکرات طولانی با سازمان ملل برای محاکمه در کمپ زیست هلند تحویل داد.
عبدالباسط المغربی، یکی از افسران اطلاعاتی لیبی، به اتهام ارتباط با این بمبگذاری به حبس ابد محکوم شد. وی در آگوست 2009 به دلیل ابتلا به سرطان پروستات از زندان آزاد شده و در می 2012 درگذشت. وی هیچگاه ارتباط با این بمبگذاری را نپذیرفت.
در سال 2003 قذافی مسئولیت بمبگذاری را پذیرفته و غرامت سنگینی به خانواده‌های قربانیان پرداخت کرد. وی البته ادعا کرد که دستور این حمله را صادر نکرده است. در جریان جنگ داخلی لیبی یکی از مقامات سابق این کشور مدعی شده که قذافی شخصا دستور این بمبگذاری را داده است.
در 29 می 2002، دولت لیبی اعلام کرده حاضر است 2.7 میلیارد دلار به عنوان غرامت به 270 قربانی بمبگذاری لاکربی پرداخت کند یعنی 10 میلیون دلار به ازای هر نفر.
سناتور فرانگ لوتنبرگ در نوامبر 2008 در کنفرانسی خبری اعلام کرد که خانواده‌های قربانیان آمریکایی بمبگذاری پان‌آمریکن همه غرامت وعده داد شده را طی اقساطی بین سال 2004 تا 2008 دریافت کرده‌اند.
شورای امنیت سازمان ملل نیز پس از این بمبگذاری تحریم‌های 11 ساله تسلیحاتی و نیز ممنوعیت پرواز به لیبی اعلام کرد، این تحریم‌ها در سال 2003 و پس از اینکه لیبی توانست نظر خانواده‌های قربانیان را جلب کند، لغو شدند.
