می دانیم که درنهایت روزی صاحب یک سنگ قبر می شویم. روزی می رسد که شناسنامه کاغذی ما تبدیل به لوحی سنگی می شود، با روایتی کوتاه و مختصر از تولد تا لحظه ی مرگ.

به گزارش گروه خواندنیهای مشرق، طراحی و اشکال سنگ قبر در بسیاری از کشورهای دنیا بر اساس فرهنگ و آداب و رسوم ملت ها صورت می گیرد. در ایران نیز ده ها گونه سنگ قبر به غیر از سنگ قبر های معمول که به شکل کتیبه هستند، وجود دارد.

مقبره های رنگی:

شاید خوش ذوق ترین قوم ایرانی در طراحی و ساخت مقبره، اقوام بختیاری و  بخشی از مردم استان های فارس و خوزستان باشند. مردم این مناطق سنگ قبر را با توجه به شخصیت و گذشته شخص متوفی نقاشی می کنند.در این نقاشی های زیبا آداب و رسوم مردم، به صورت برخی اشکال خاص و به عنوان نمادهای بختیاری،در مقبره ترسیم می شود. مثلا در فرهنگ بختیاری شیر نماد دلاوری و شجاعت را دارد، اسلحه نماد شکار و جنگاوری است و اسب سیاه به  نشانه عزا و ماتم ترسیم می شوند.

از جمله موضوعات جالبی که از این سنگ‌قبرها می‌توان استنباط کرد، نشانه زندگی و تحرک در تصویرها است به طوری که اگر فراموش کنیم که تصاویر مربوط به سنگ قبر است، هیچ‌گونه غم و اندوهی در آن‌ها مشخص نمی‌شود.

مقبره های چوبی:

در استان‌های گیلان و مازندران علاوه بر خانه های مسکونی ، خانه های ابدی نیز با چوب ساخته شده و در برخی روستا ها مقبره ها شبیه کلبه های جنگلی ساخته می شوند.

این عکس مربوط به روستای (شاه شهیدان)  واقع درمنطقه ی دیلمان استان گیلان است.

اولین چیزی که با دیدن این قبرها به ذهن هر بیننده ای می رسد این است که حتما افراد بزرگی در زیر این سنگها آرمیده اند. این مقبره های زیبا در استان لرستان و روستای (ابوالوفا) واقع شده اند.

با نگاهی دقیق به این سنگ قبر ها متوجه شباهت زیاد آنها با مقبره کوروش کبیر می شوید. تنها تفاوت این مقبره ها با مقبره کوروش در قدمت و اندازه آنهاست.

این قبرها قدمت زیادی ندارند و زمان ساختشان حداکثر به ۵۰ سال پیش می‌رسد ولی به احتمال زیاد طرح اين مقبره ها از طرح‌های قدیمی‌تر اتخاذ شده و کماکان در این منطقه مقبره‌هایی به این شکل ساخته می‌شود.

مقبره های سنگ افراشته:

در برخي نقاط کشور مقبره ها شکل و شمایل بسیار متفاوتی دارند. سنگ قبرهایی برافراشته و به شکل مجسمه که برخی مورخان شکل و شمایل آنها را مربوط به دوران چنگیز خان مغول و مرتبط با رسوم آنها می دانند.به این مقبره ها اصطلاحا سنگ افراشته می گویند.

در استان گلستان، شهرستان کلاله و در نزدیکی زیارتگاه خالد نبی، قبرستانی در یک محوطه وسیع وجود دارد که برخی از مقبره‌های آن سنگ‌افراشته دارند.

در منطقه «باخزر»  از توابع استان خراسان ،قبرستان‌های متعددی در روستاها دیده می‌شوند که دارای سنگ افراشته هستند.

روستاي جوذقان در 35 کیلومتری غرب تایباد.

روستای سوران در 48 کیلومتری غرب تایباد و در کنار رود مرغزار

روستای شیزن در 50 کیلومتری غرب تایباد

روستای فايندر در حدود 8 کیلومتری شمال غرب خواف

روستای نشتیفان از توابع خواف

در نزدیکی مرز میان استان ایلام و کرمانشاه، شهری به نام  «شاه‌بداغ» وجود دارد که جزو استان کرمانشاه محسوب می‌شود و در آن یک قبرستان  با سنگ‌های افراشته وجود دارد.
همچنین در استان کرمانشاه و در مسیر «ریجاب» به «بابا یادگار» قبرستاني هست با سنگ‌های افراشته‌ی  چهار وجهی و در حدود دو متر که آجرچینی و سنگ‌چینی شده‌اند.

از آنجا که عزا داری و مراسم گرامیداشت گذشتگان، از جمله آداب و رسومیست که در تمام ادیان، به اشکال و شیوه های مختلف صورت می گیرد با نگاهی دقیق به آرامگاه و قبرستان های هر سرزمینی می توان به تاریخ و گذشته ی مردمان آن دیار پی برد.