به گزارش مشرق جعفر مهراد در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: بر اساس اين نظام رتبه بندي دانشگاههاي هاروارد، برکلي، استنفورد، ام آي تي کشور آمريکا به ترتيب رتبه هاي اول تا چهارم را از آن خود کردند و دانشگاههاي کمبريج از کشور انگلستان و انستيتو تکنولوژي کاليفرنيا رتبه هاي بعدي را به خود اختصاص دادند.وي اظهار داشت: دانشگاههاي پرينستون، کلمبيا، شيکاگو، اکسفورد، ييل، کورنل، کاليفرنيا، کاليفرنيا در سانتياگو، پنسيلوانيا در واشنگتن، ويسکانسين در ماديسون، جان هابکينز و دانشگاه کاليفرنيا در سانفرانسيسکو و دانشگاه توکيو به ترتيب در اين رتبه بندي هفتم تا بيستم اين رتبه بندي را از آن خود کرده اند.
رئيس مرکز منطقه اي اطلاع رساني علوم و فناوري گفت:البته دانشگاههاي جانز هابکينز و دانشگاه کاليفرنيا در سانفرانسيسکو به طور مشترک رتبه هجدهم را به دست آورده اند.
وي اظهار داشت: نظام رتبه بندي شانگهاي هر دانشگاهي را که داراي برنده جايزه نوبل، فيلد مدال، پژوهشگران پراستناد يا مقاله هايي در نشريات Nature و Sceince باشد به طور سالانه رتبه بندي مي‌کند. به علاوه، دانشگاه‌هايي که تعداد قابل توجهي مقاله در نمايه استنادي علوم و نمايه استنادي علوم اجتماعي ISI داشته باشند در رتبه بندي لحاظ مي‌شوند.
وي با بيان اينکه در مجموع در اين رتبه بندي بيش از هزار دانشگاه ارزيابي و مورد مقايسه قرار مي‌گيرد و در نهايت 500 دانشگاه برتر جان انتخاب مي‌شوند گفت: در اين رتبه بندي کيفيت آموزش شامل دانش‌آموختگان يک موسسه آموزشي برنده جايزه نوبل و فيلدمدال 10 امتياز، کيفيت اعضاي هيئت علمي موسسه آموزشي برنده جايزه نوبل و فيل مدال 20 امتياز، پژوهشگران پراستناد در 21 رشته موضوعي عام 20 امتياز، مقالات منتشر شده درNature و Sceince برابر 20 امتياز، مقالات نمايه شده در نمايه نامه‌اي علوم و علوم اجتماعي 20 امتياز و سرانه عملکرد آکادمي يک موسسه 10 امتياز دارد.
وضعيت دانشگاههاي آمريکايي در رتبه بندي
مهراد گفت: براساس تقسيم بندي منطقه‌اي، آمريکاي شمالي با 17 دانشگاه در بين 20 ، 58 دانشگاه در بين 100، 100 دانشگاه در بين 200، 133 دانشگاه در بين 300 و 168 و 187 دانشگاه به ترتيب در بين 400 و 500 دانشگاه برتر جهان از همه شاخص‌تر است.
وضعيت دانشگاههاي اروپايي در رتبه بندي
وي اظهار داشت: در اروپا در ميان 20، 100، 200،300، 400 و 500 دانشگاه برتر جهان به ترتيب 2، 33،74، 123، 168 و 204 دانشگاه وجود دارد.
مهراد گفت: در منطقه آسيا و اقيانوسيه به ترتيب 9،1، 26، 43، 68 و 106 دانشگاه جزء دانشگاه‌هايي هستند که در ميان 20، 100، 200، 300، 400 و 500 دانشگاه تراز اول جهان قرار دارند.
وضعيت دانشگاههاي آفريقايي در رتبه بندي
وي با بيان اينکه در مورد آفريقا وضعيت متفاوت است به مهر گفت: در اين قاره هيچ دانشگاهي در ميان 20، 100 و 300 دانشگاه برتر جهان مشاهده نمي‌شود. از اين قاره تنها 1، 2 و 3 دانشگاه به ترتيب در ميان 300، 400 و 500 دانشگاه ممتاز جهان رتبه بندي شده است.
برترين کشورها در رتبه بندي شانگهاي
رئيس مرکز منطقه اي اطلاع رساني گفت: کشور آمريکا به تنهايي 17 دانشگاه در بين 20 دانشگاه برتر جهان دارد. انگلستان با 2 و ژاپن با يک دانشگاه در بين 20 دانشگاه تراز اول از همه شاخص‌تر هستند.
وي گفت: دانشگاههاي بقيه کشورهاي جهان مرتبه‌اي در بين 20 دانشگاه ممتاز جهان ندارند. در بين رتبه‌هاي 300 تا 500 کشور اسپانيا 4 دانشگاه در رده‌هاي 200-300، 7 دانشگاه در رده 300-400 و 10 دانشگاه در رده 400-500، نيوزلند 2 دانشگاه در رده‌هاي 300 و 400 و 5 دانشگاه در رده 400-500، ايرلند و آفريقاي جنوبي هر کدام يک دانشگاه در رده 200-300 و به ترتيب 2 و 3 دانشگاه در رده‌هاي 300-400 و 400-500، يونان 1، 2 و 3 دانشگاه به ترتيب در رده‌هاي 300،400 و 500 و مجارستان و لهستان هر کدام 2 دانشگاه در رده‌هاي 400 و 500 دارند.
قرار گرفتن دو دانشگاه کشور عربستان در رتبه بندي
وي اظهار داشت: هندوستان و عربستان سعودي هر کدام به ترتيب 1 و 2 دانشگاه در رده‌هاي 400 و 500، شيلي و پرتغال هر کدام 2 دانشگاه در رده 400-500 ، ايران، اسلوني و ترکيه نيز هر کدام يک دانشگاه برتر در رده 400-500 دارند.
برترين رتبه ها از آن دانشگاههاي هاروارد، کمبريج و آکسفورد
مهراد با بيان اينکه نظام رتبه بندي شانگهاي 500 دانشگاه برتر جهان را گزارش مي‌کند به مهر گفت: در بين 20 دانشگاه تراز اول جهان17 دانشگاه مربوط به آمريکا، 2 دانشگاه مربوط به انگلستان و يک دانشگاه مربوط به ژاپن است. دانشگاه هاروارد مثل سالهاي قبل رتبه اول را از آن خود کرده است. دانشگاه کمبريج و دانشگاه آکسفورد در انگلستان به ترتيب داراي رتبه‌هاي 5 و 10 و دانشگاه توکيو داراي 20 است. از نظر منطقه‌اي دانشگاههاي کمبريج و آکسفورد در اروپا به ترتيب در جايگاه اول و دوم و دانشگاه توکيو در منطقه آسيا و اقيانوسيه در جايگاه اول قرار دارد.
وي اظهار داشت: در فاصله 20 و 30 دانشگاه کالج لندن در مقام 21 و از نظر منطقه‌اي رتبه 3، انستيتو فدرال تکنولوژي زوريخ در سوئيس در مقام 23 و از نظر منطقه‌اي رتبه 4 و دانشگاه تورنتو در کانادا در جايگاه 27 و از نظر منطقه‌اي 20 مشاهده مي‌شود.
رئيس مرکز منطقه اي اطلاع رساني علوم و فناوري گفت: کالج امپريال علوم، فناوري و پزشکي در انگلستان نيز در جايگاه 26 قرار گرفته است. مجددا بقيه دانشگاهها در اين فاصله در ايالات متحده آمريکا قرار دارند.
وي تأکيد کرد: جالب است بدانيم در فاصله 30 تا 40 تنها سه دانشگاه غيرآمريکايي حضور دارند. دانشگاه برتيش کلمبيا در کانادا با رتبه 36، دانشگاه پي‌ير و ماري کوري- پاريس 6 با رتبه 29 و دانشگاه کپنهاگ با رتبه 40 در بين 100 دانشگاه برتر جهان 50 دانشگاه به آمريکا تعلق دارد.
وي اظهار داشت: دانشگاه کارولينکا در سوئد با کسب رتبه 42 و با رتبه 8 منطقه اي (اروپا) در گروه 50 دانشگاه معتبر جهان جاي گرفته است. نخستين دانشگاه اتريش که نام آن در بين 100 دانشگاه تراز اول جهان قرار دارد دانشگاه اوتريخت با رتبه 50 است. دانشگاه مونيخ نخستين دانشگاه آلمان در بين 100 دانشگاه ممتاز جهان رتبه 52 را به خود اختصاص داده است. دانشگاه ملي استراليا بعد از دانشگاه توکيو از منطقه آسيا و اقيانوسيه دومين دانشگاه است که رتبه 59 را در بين 100 دانشگاه تراز اول جهان کسب کرده است.
مهراد گفت: دانشگاه ليدن هلند با مرتبه بيستم در اروپا موفق شده است در بين 100دانشگاه برتر جهان به مقام 70 دست يابد. دانشگاه هلسينکي در فنلاند، دانشگاه ايالتي مسکو و دانشگاه اسلو در نروژ به ترتيب رتبه‌هاي 72 و 74 و 75 را به دست آورده‌اند.
دانشگاههاي انگلستان، آلمان، ژاپن، استراليا، فرانسه، کانادا و سوئيس در بين 100 دانشگاه برتر
وي اظهار داشت: در مجموع کشور انگلستان با 11 دانشگاه، آلمان با 6 دانشگاه، ژاپن با 5 دانشگاه، استراليا و فرانسه و کانادا و سوئيس هر کدام با 3 دانشگاه، دانمارک و سوئد نيز هر کدام با 2 دانشگاه جزء کشورهاي برتر جهان هستند که تعدادي از دانشگاههاي اين کشورها در بين 100 دانشگاه تراز اول قرار دارند.
تنها 12 کشور از منطقه آسيا و اقيانوسيه در ميان دانشگاههاي برتر
رئيس مرکز منطقه اي اطلاع رساني علوم و فناوري به مهر گفت: از منطقه آسيا و اقيانوسيه تنها 12 دانشگاه يعني دانشگاه ملي تايوان، دانشگاه ملي سنگاپور، دانشگاه ملي سئول، دانشگاههاي کوئينزلند و استراليايي غربي، انستيتو تکنولوژي توکيو، دانشگاه موناش (استراليا)، دانشگاه پکن، دانشگاه چيني هنگ کنگ، دانشگاه شينگهوا (چين)، دانشگاه نيوسات ولز و دانشگاه شوبوکا (ژاپن) در دامنه بين 100 تا 200 دانشگاه برتر جهان قرار دارند.
دانشگاههاي کشورهاي در حال توسعه
وي گفت: در بين کشورهاي در حال توسعه نام دو دانشگاه سائوپالو (برزيل) و دانشگاه ملي مکزيکو (مکزيک) که در دامنه 100 تا 200 دانشگاه تراز اول جهان قرار دارند در خور تامل است.
مهراد ادامه داد: در فاصله 200 تا 300 دانشگاه مادريد، دانشگاه چارلز پراک، دانشگاه فودان (چين)، انستيتو علوم و تکنولوژي پيشرفته کره جنوبي، دانشگاه کره، دانشگاه ملي آتن، دانشگاه چنگ کنگ (تايوان)، دانشگاه ژئوتونگ شانگهاي (دانشگاهي که اين رتبه بندي را انجام مي‌دهد)، دانشگاه پلي تکنيک هنگ کنگ، دانشگاه علوم و تکنولوژي هنگ کنگ، دانشگاه هنگ کنگ، دانشگاه کيپ تاون (آفريقاي جنوبي) و دانشگاههاي علوم و تکنولوژي و ژجيانگ چين از دانشگاههاي کشورهاي در حال توسعه به حساب مي‌آيند که توانسته‌اند در عرصه آموزش عالي مقام‌هاي برتري را از آن خود کنند.
وي اضافه کرد: در فاصله 300 تا 400 از دانشگاههاي در حال توسعه که توانسته‌اند از بين بيش از هزار دانشگاه با شرايطي که براي روش شناسي اين نظام رتبه بندي گفته شد در اين دامنه قرار گيرند دانشگاه ارسطو در تسالونيکي (يونان)، دانشگاه بارسلون (اسپانيا)، سيتي يونيورسيتي هنگ کنک، دانشگاه فدرال ميناس و ريودوژانيرو (برزيل)، دانشگاه هانيانگ (کره جنوبي)، انستيتو علوم هند، دانشگاه ملک سعود در عربستان، دانشگاههاي چياتونگ و شينگهوا (تايوان)، دانشگاه پوهانگ علوم و تکنولوژي (کره جنوبي)، دانشگاه ايالتي سائوپولو (برزيل)، دانشگاههاي شاندونگ و سيچوان (چين) و دانشگاه ورشو (لهستان) هستند.
رئيس مرکز منطقه اي اطلاع رساني علوم و فناوري به مهر گفت: تا اين دامنه از کشور هندوستان تنها انستيتو علوم هند و از کشورهاي منطقه دانشگاه ملک سعود در جايگاه برتري قرار دارند. در سالهاي اوليه نام دانشگاه ملک سعود در نظام رتبه بندي شانگهاي قرار نداشت. دنبال کردن شاخص‌هاي آموزش عالي و قرار گرفتن در راستاي معيارهاي بين‌المللي و تخصيص بودجه‌هاي پژوهشي در خور توجه و استفاده از اعضاي هيئت بين‌المللي موجب شده است تا اين دانشگاه بر کيفيت آموزش و پژوهش خود افزوده و با اولويت‌بندي مواردي که لازم است توجه کند به صنعت آموزش عالي پايدار و رقابتي دسترسي پيدا کند.
دانشگاه تهران در ميان 400 تا 500 دانشگاه برتر دنيا
وي ادامه داد: در دامنه 400 تا 500 دانشگاه‌هايي که در گروه کشورهاي در حال توسعه قرار دارند در سالهاي اخير کيفيت جديدي را در آموزش عالي کسب کرده اند قابل توجه است. دانشگاه کاتوليک شيلي در آمريکاي جنوبي، دانشگاه چانگ گونگ در تايوان، دانشگاه کشاورزي و دانشگاه داليان، انستيتو تکنولوژي هاربين و دانشگاه علوم و تکنولوژي هوآژونگ در چين، انستيتو تکنولوژي خاراکپور در هند، دانشگاه استانبول در ترکيه، دانشگاه نفت و معادن ملک فهد در عربستان سعودي و چندين دانشگاه ديگر در تايوان، چين، برزيل، آفريقاي جنوبي، پرتغال و اسپانيا در رده 400 تا 500 رتبه بندي شانگهاي قرار دارند. از جمهوري اسلامي ايران تنها نام دانشگاه تهران در رده 400 تا 500 مشاهده مي‌شود. دو سه سالي است که اين دانشگاه توانسته است در رده بين 400 تا 500 دانشگاه تراز اول جهان جايگاهي براي خود تعريف کند.
مهراد گفت: هدف نهايي نظام‌هاي رتبه‌بندي ايجاد حس رقابت در دانشگاهها و مراکز آموزش عالي جهان است. با رتبه بندي دانشگاهها شناسايي بهترين موسسات آموزشي و پژوهشي در زمينه‌هاي مختلف با استفاده از داده‌هاي عيني و کمي امکان پذير است. دانشگاه تهران گرچه در رده بين 400 تا 500 دانشگاههاي جهان قرار دارد اما حضور اين دانشگاه افتخار بزرگي است که توجه به معيارهايي که از آنها نام برده شد مي تواند در کوتاه مدت به صعود قابل توجه دانشگاه تهران منجر شود.
دکتر مهراد افزود: آنچه از گزارش اين رتبه بندي بايد بياموزيم اين است که در وهله اول سياست‌هاي حاکم بر دانشگاههاي کشور بايد به گونه‌اي باشد که منجر به مطرح شدن اين دانشگاهها در عرصه‌هاي بين‌المللي شود. قرار دادن دانشگاههاي جمهوري اسلامي ايران در صنعت آموزش عالي جهان به مديريت فعاليت‌هاي رقبا نياز دارد.
رئيس مرکز منطقه اي اطلاع رساني علوم و فناوري اضافه کرد: متاسفانه چند سالي است که در باب توسعه علمي و توليد علم در کشور به ترکيه به عنوان رقيب ايران نگريسته مي‌شود در حالي که غفلت از ساير کشورهاي منطقه نتيجه‌اي که به بار آورده است اين است که مشاهده مي کنيم که در حاشيه جنوب خليج فارس کشور عربستان سعودي در نظام رتبه بندي شانگهاي دو دانشگاه خود را وارد کرده است: دانشگاه ملک سعود بين رده 300 تا 400 و دانشگاه نفت و معادن ملک فهد بين رده 400-500.
مهراد افزود: يک نکته مهم در اين مقايسه آموزنده است و آن اين که رتبه منطقه‌اي دانشگاه ملک سعود بين 46 تا 68 است در حالي که رتبه منطقه‌اي دانشگاه تهران در دامنه‌اي بين 69 تا 106 قرار دارد.
20 دانشگاه برتر دنيا
1- هاروارد
2- برکلي
3- استنفورد
4- ام آي تي
5- کمبريج
6- انستيتو تکنولوژي
7-کاليفرنيا
8- پرينستون
9- کلمبيا
10- شيکاگو
11- اکسفورد
12- ييل
13- کورنل
14- کاليفرنيا
15- کاليفرنيا در سانتياگو
16- پنسيلوانيا در واشنگتن
17- ويسکانسين در ماديسون
18- جان هابکينز
19- کاليفرنيا در سانفرانسيسکو
20- توکيو
