ماجرای این سرقتها که از آغاز تعطیلات نوروز سال 89 کلید خورد، تا جایی ادامه یافت که سارقان این آثار هنری موفق شدند، هر روز مجسمهای چندصد کیلوگرمی را از مقابل چشمان مردم تهران و دوربینهای شهری غیب کنند و با خیال راحت به فکر سرقتهای بعدی خود باشند.
سارقان ماورایی به پیکره «مادر و فرزند» هم رحم نکردند؛ از غیب شدن «ابنسینا»، «شهریار» و «ستارخان» تا «گوساله سوئدی»
این سارقان که بهسرعت، «سریالی» بودن سرقتهایشان را به رخ مسئولان شهری و فرماندهان انتظامی تهران کشیدند، هر روز از نقطهای از شهر سر بر میآوردند و رد سرقتهای نامرئیشان یک روز در خیابان ستارخان و روز دیگر در پارک دانشجو، خانه هنرمندان و حتی پارک ملت یافت میشد؛ سرقتهایی که سارقان فرازمینیشان یک روز گریبان «ابنسینا» و «شهریار» را در پارکها و بوستانهای بزرگ این شهر میگرفتند و روز دیگر با «گوساله سوئدی» در وسط حیاط دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران گلاویز میشدند؛ سارقانی که حتی به پیکره «مادر و فرزند» میدان صنعت هم رحم نکردند و خلاصه هر مجسمهای را که باب دندانشان بود، زیر بغل میزدند و به سرقت میبردند؛ مجسمههایی که گاه وزنشان به 700 کیلوگرم هم میرسید و ابعادشان از سه متر نیز تجاوز میکرد.
نام مجسمه | مکان نصبشده | |
1 | ستارخان | خیابان ستارخان |
2 | باقرخان | خیابان شهرآرا |
3 | مادر و فرزند | میدان صنعت |
4 | زندگی | خانه هنرمندان ایران |
5 | _ | خانه هنرمندان ایران |
6 | دکتر شریعتی | پارک شریعتی |
7 | دکتر شریعتی | پارک شریعتی |
8 | استاد شهریار | پارک دانشجو |
9 | ابنسینا | پارک بهجتآباد |
10 | استقلال | پارک استقلال |
11 | صنیع خاتم | پارک ملت |
12 | گوساله سوئدی | دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران |
13 | نواب صفوی | بزرگراه نواب صفوی |
14 | دانته | پارکشهر |
15 | ابوسعید ابوالخیر | منیریه |
16 | اقبال لاهوری | پارک مشاهیر شهر ری |
این سرقتها تا جایی ادامه یافت که عدد مجسمههای هنری به سرقت رفته پایتخت به 12 رسید و در این میان حتی از سرقت 4 مجسمه سردیس «نواب صفوی»، اثر حسینعلی عسگری در منطقه 10 ابتدای بزرگراه نواب، سردیس «دانته» هنرمند ایتالیایی در پارک شهر، مجسمه «ابوسعید ابوالخیر» اثر محمد بیگزاده در میدان منیریه و سردیس «اقبال لاهوری» اثر حمید رضایی واقع در بوستان مشاهیر شهر ری، سخن به میان آمد که مجتبی موسوی، مدیر اداره حجم سازمان زیباسازی شهرداری تهران با رد سرقت این مجسمهها، از جمعآوری این احجام بهدلیل اجرای پروژه، بازسازی یا اصلاح خبر داد.
گرچه هادی ایازی سخنگوی وقت شهرداری تهران اندکی بعد از این اظهار نظر مجتبی موسوی، جمعآوری این 4 مجسمه توسط مأموران شهرداری را تکذیب کرد و این اظهار نظرها را «بازی با افکار عمومی» عنوان کرد ولی این تکذیب نیز نتوانست کمکی به یافتن سرنخی از ماجرای سرقت مجسمههای پایتخت کند.
سارقانی که دست پلیس هیچگاه به آنها نرسید
اما با وجود تمامی جنجالهایی که بهدنبال غیبشدن مجسمهها از میادین و پارکهای پایتخت ایجاد شد، پلیس هیچگاه نتوانست ردی از سارقانی که دیگر بسیاری از مردم از دستگیریشان ناامید شده بودند، به دست آورد؛ این در حالی بود که فرماندهان انتظامی پایتخت با تأکید بر راهاندازی تیم ویژهای در پلیس آگاهی برای بررسی موضوع، از وجود فیلمهایی از سرقت این مجسمهها خبر داده بودند.
سردار ساجدینیا با تأکید بر اینکه پلیس در هیچ جایی از دنیا مسئولیت نگهداری از لوازم و تجهیزات اینچنینی را ندارد، مهمترین دلیل عدم موفقیت پلیس در دستگیری سارقان نامرئی مجسمههای پایتخت از معابر اصلی تهران را گزارش دیرهنگام سرقت این مجسمهها از سوی دستگاههای شهری عنوان کرد و گفت: همه انتقادات و انتظارات از سوی مردم و دستگاهها در زمینه سرقت مجسمه بهسوی پلیس بود در حالی که پلیس نه تنها در ایران بلکه در هیچ جای دنیا مسئولیتی در قبال نگهداری از تمام لوازم و تجهیزات ندارد. این مجسمهها برای انجام امور نظافت و ترمیم از سوی شهرداری به شرکتهای پیمانکار واگذار شده بودند که در موارد بسیاری از سوی شرکتهای پیمانکار برای ترمیم جابهجا میشدند، بر همین اساس نبود آنها در پارک برای هیچ پلیسی مشکوک نبوده و نیست مگر اینکه گزارشی مبنی بر فقدان به پلیس ارسال شود. البته باید به این نکته نیز تأکید کنم که دستگاهها خود موظف به نگهداری از اموالشان هستند، بر همین اساس نمیتوان پلیس را در سرقت مجسمهها مسئول دانست.
وی میگوید: سرقت مجسمههای تهران از آذرماه سال 88 آغاز شده بود اما موضوع سرقت در فروردین 89 به پلیس گزارش شد و همین تأخیر در اعلام گزارش موجب شد تا بسیاری از سرنخها برای شناسایی سارقان از بین برود و سرعت پلیس در دستگیری مجرمان کمتر شود.
گرچه وی علیرغم تمامی این موارد، از دستیابی به سرنخهای خوبی خبر داده بود ولی هیچگاه این سرنخها پلیس را به سر منزل دستگیری سارقان ماورایی این مجسمهها نرساند و این پرونده کماکان مفتوح باقی ماند.
البته فرمانده انتظامی تهران بزرگ چند روز پس از انتشار خبر سرقت این مجسمهها و غیب شدن مجسمه «گوساله سوئدی» دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران از وسط حیاط این دانشکده، با تأکید بر اینکه پلیس در جریان این سرقت قرار نداشته است، گفت: پس از اینکه متوجه سرقت مجسمه گوساله دانشکده دامپزشکی شدیم گزارش این سرقت را به نیروی انتظامی منعکس کردیم و از آگاهی تهران بزرگ نیز در محل حاضر شدند. گزارش سرقت مجسمه دانشگاه تهران به پلیس ارائه نشده زیرا سرقت این مجسمه به پلیس ارتباطی ندارد و در محدوده خود دانشگاه بوده است.
این تکذیب فرمانده پلیس پایتخت در شرایطی انجام شد که مدیرکل حراست دانشگاه تهران با ابراز تعجب از اظهارات رئیس پلیس پایتخت مبنی بر اینکه دانشگاه تهران سرقت مجسمه «گوساله» دانشکده دامپزشکی را به پلیس گزارش نکرده است، گفت: پس از اینکه متوجه سرقت مجسمه گوساله دانشکده دامپزشکی شدیم گزارش این سرقت را به نیروی انتظامی منعکس کردیم و از آگاهی تهران بزرگ نیز در محل حاضر شدند.
اما در نهایت مجسمه «گوساله سوئدی» که در بدو تأسیس دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران توسط یک مجسمهساز سوئدی به این دانشگاه هدیه شده بود بههمراه 11 مجسمه دیگر هیچگاه پیدا نشد و سارقان آنها نیز شناسایی نشدند.
بازگشت سارقان نامرئی مجسمههای پایتخت پس از حدود 1800 روز به تهران
علیرغم گذشت چند سال از ماجرای سرقتهای پرحاشیه مجسمهها و تنفس راحت 1800روزه مجسمههای پایتخت، در آخرین روز از تیرماه امسال، انتشار خبر سرقت مجسمه برنزی 120کیلوگرمی پسرکی مقابل موزه پست، دوباره این پرونده قدیمی را باز کرد و واهمه بازگشت سارقان ماورایی و نامرئی، دل صاحبان این آثار هنری را لرزاند؛ مجسمهای که بهگفته روابط عمومی اداره حجم سازمان زیباسازی شهرداری، خبر به سرقت رفتن آن، در روز 29 تیر به اطلاع آنها رسیده بود و آنها پیگیریهایی را نیز در این خصوص انجام داده بودند.
وی با تأکید بر بینتیجه بودن پیگیریهای انجام شده میگوید: هنرمند سازنده این مجسمه نیز بهطور جداگانه پیگیریهایی انجام داده است که آن هم بینتیجه بود؛ عملاً میتوان گفت پیگیری این موضوع نتیجهای ندارد و به جایی نخواهیم رسید.
در همان روز و بهخلاف گفته روابط عمومی اداره حجم سازمان زیباسازی شهرداری تهران، سرهنگ عباسعلی محمدیان رئیس پلیس آگاهی تهران بزرگ در گفتوگو با خبرنگار تسنیم تأکید میکند که هیچ گزارشی از سرقت این مجسمه به دست پلیس نرسیده است.
البته موضوع گزارش شدن یا نشدن سرقت این مجسمه به پلیس به اینجا نیز خاتمه نیافت و عصر همان روز حامد رضایی مدیر روابط عمومی و امور بین الملل سازمان زیباسازی شهر تهران تلویحاً از گزارش نشدن موضوع به پلیس خبر داد و با انداختن توپ به زمین پلیس گفت: مبلمان شهری یک خیابان بعد از نصب جزو اموال عمومی شهر محسوب میشود و اگر یکی از آنها سرقت شود قاعدتاً متولی پیدا کردن سارق با نیروی انتظامی است. درباره این موضوع نیز قرار شده از طریق سازمان و منطقه 12 این مسئله در نیروی انتظامی طرح موضوع شود.
به هر حال امید آن میرود که با توجه به تجربیات به دست آمده در موضوع سرقت مجسمههای پایتخت و فوت وقت در ارائه گزارش این سرقتها به پلیس، هرچه سریعتر پیگیری به سرقت رفتن مجسمه «صندوق» از مقابل موزه پست تهران، پیگیری شود تا شاید بتوان به برملا شدن هویت سارقان نامرئی این مجسمهها امیدوار شد و به رمز و راز غیب کردن مجسمههای چندصد کیلوگرمی از وسط پارکها و میادین شهر، پی برد.