مشرق- اين روزها برگه هاي تبليغاتيش همه جا پيدا مي شود، ازمحيط هاي آموزشي گرفته تا اتوبوس هاي شهري، تبليغات اينترنتي اش هم در بيشترسايت ها نمايان است، دانشگاهي که در دهه 60 با شعار« آموزش براي همه،همه وقت و همه جا»رسما فعاليت خود را آغاز کرد تا به امروز فراز و و فرودهاي بسياري را پشت سرگذاشته، اين دانشگاه که به نام « پيام نور» شناخته مي شود در سال هاي گذشته گسترش قابل توجهي در ابعاد مختلف داشته است.
پيام نور که درسال 67 اولين گروه دانشجويان خود را در5 رشته تحصيلي جذب مي کند، در حال حاضر با مشکلات مختلفي در بحث آموزش ، جذب اساتيد و مراکز آموزشي مواجه شده ، به صورتي که تغيير دو مدير در مدت کوتاهي هم در رفع مشکلات اين دانشگاه تاثيري نداشت.
مشکلات مربوط به دانشگاه پيام نور تنها به اين موارد خلاصه نمي شود، بلکه پس از پذيرش و ورود به اين دانشگاه، دانشجويان با مشکلات متعددي روبه رومي شوند ؛ مشکلاتي که حتي مديران مراکز پيام نور به آن اذعان مي کنند.
اين در حالي است که با دستورالعمل دولت مبني بر افزايش کمي تعداد دانشجويان در دانشگاه پيام نور، بدون توجه به زيرساخت هاي کيفي، مشکلات پيام نوري ها چند برابر شده است.
از سوي ديگر درگير شدن اين دانشگاه با مسائل حاشيه اي همچون پرونده مراکز غيرمجاز فراگير پيام نور تا حد زيادي روند پيشرفت اين دانشگاه را با مشکل روبرو کرده است.
براي واکاوي مشکلات دانشگاه پيام نوراز زمان تاسيس تا به امروز گفت و گويي با نورالدين حيدري و طيبه صفايي دو تن ازاعضاء کميسيون آموزش مجلس انجام داده ايم:
.........................................................................................

*خانم صفايي! مدتي است که درباره ناکارآمدي دانشگاه پيام نور و مشکلات پيرامون اين دانشگاه صحبت هاي مختلفي نقل محافل و رسانه هاي مختلف مي شود، به نظر شما اين دانشگاه در حال حاضر در چه وضعيت قراردارد؟
من برخلاف نظراتي که درباره اين دانشگاه و مشکلاتش در رسانه هاي مختلف بيان مي شود، دانشگاه پيام نوررا يک مرکز درحال پيشرفت و با افقي روشن مي دانم.

*يعني پيام نور را يک دانشگاه ايده آل براي کشور مي دانيد؟
نه! اما بايد توجه داشت که اين دانشگاه با توجه به رسالت خود که همان توسعه آموزش هاي غير حضوري بود، تا به امروز توانسته نقش خود را به خوبي ايفا کند.

*پس چرا چندي پيش حسن زياري رئيس اين دانشگاه براي ارائه توضيحات به مجلس فراخوانده شد؟
فراخواندن رئيس دانشگاه پيام نوربه دلايل مختلف صورت گرفت، در وهله اول به دليل اينکه تعدادي از دروس پيام نور از شکل آموزش راه دور خارج شده بود و در برخي از مراکز بيشتر روزهاي هفته به يک درس اختصاص يافته بود، و درحقيقت اين دانشگاه در حال انحراف از رسالت اصلي خود که همان آموزش از راه دور و غير حضوري است ، قرار داشت.
به همين دليل نمايندگان کميسيون آموزش در جلسه اي به آقاي زياري اين موضوع را مورد بررسي قراردادند ، از سوي ديگر شيوه امتحانات متمرکز اين دانشگاه هم داراي ايراداتي بود که در اين جلسه مورد بررسي دقيق قرار گرفت.

* يعني در يک جلسه سه ساعته کميسيون آن هم با فراخواندن رئيس يکي از دانشگاه هاي کشور تنها اين دو موضوع مطرح شده است؟
بله! مشکل خاصي درباره دانشگاه پيام نور وجود ندارد.

*اما شنيده ها از پايين بودن سطح تحصيلات اساتيد اين دانشگاه حکايت دارد، ظاهرا در جلسه نمايندگان با رئيس پيام نور هم اين موضوع از موارد اختلافي نمايندگان با دکتر زياري بوده است؟

البته نمايندگان کميسيون آموزش معتقد هستند که سطح تحصيلات اساتيد اين دانشگاه بايد ارتقاء کيفي پيدا کند، در حال حاضر تعداد مربيان در دانشگاه پيام نورتعدادشان از تعداد اساتيد درسطح استاد يار کمتر است.
بايد سطح علمي اساتيد ارتقاء پيدا کند ، در جلسه نمايندگان هم مقرر ضد تا آقاي زياري برنامه ريزي هاي لازم را در اين زمينه انجام دهند.
ما در کميسيون آموزش همه موارد و راهکارها را بررسي کرديم و متوجه شديم که در شرايط کنوني با توجه به استقبال خوبي که از اين دانشگاه و دوره هاي مختلف آن صورت گرفته ارتقاء سطح تحصيلات اساتيد اين دانشگاه با توجه به آموزش ها ضروري و غير قابل اجتناب است، اساتيد اين دانشگاه نبايد درسطح مربي باقي بمانند.

*فکر مي کنيد ، دانشگاهي که اساتيد آن به قول شما بيشتر در رده مربي قراردارند، مدرکش مورد قبول مجامع مختلف در داخل و خارج از کشور است ؟
اين يک بحث جداگانه اي است، خواهش مي کنم اين دو را با هم ترکيب نکنيد.

*اما خانم صفايي! يک نظام ايده آل آموزشي به شرايطي از قبيل آموزش، سطح تحصيلات اساتيد و اعتبار مدرک اخذ شده بستگي دارد، چطور شما اين موضوع را ناديده مي گيريد؟
در حال حاضر مدرک دانشگاه پيام نوراز نظر اعتبار و پذيرش در کشورهيچ مشکلي ندارد، اين را من نمي گويم بلکه تحقيقات اعضاء کميسيون آموزش اين موضوع را ثابت مي کند که در داخل کشور هيچ تفاوتي ميان مدرک دانشگاه پيام نوربا دانشگاه هاي ديگروجود ندارد.
وقتي يک مدرک دانشگاه آزاد آنقدردر کشورمعتبراست که براي همه جا مي توان استفاده کرد، مدارک پيام نور که جا خود دارد و از اعتبار بالايي برخورداراست، حتي من در دوره فوق ليسانس که دردانشگاه الزهرا درس مي خواندم يادم است که بيشترين قبولي از فارغ التحصيلان دانشگاه پيام نوربود و رتبه هاي اول آنها ازاين دانشگاه بودند و براي خيلي از دانشجويان الزهرا اين موضوع جالب توجه بود.

*به نظر شما در حال حاضر مهمترين مشکل دانشگاه پيام نور چيست؟
در حال حاضرمهترين مشکل دانشگاه پيام نورفاصله گرفتن ازرسالت آموزشي است، پيام نور رسالتش به شکل ارائه آموزش ها و پذيرفتن دانشجو از طريق غيرحضوري است به اين دليل که يکسري ازمخاطبان با شرايط حضور امکان تحصيلات را ندارند تا بتوانند از طريق غيرحضوري اقدام کنند، لذا در گذشته هم به اين شکل يود که روزهاي حضور دانشجو تنها براي رفع اشکال بود، اما در حال حاضر با توجه به بازديد هايي که از چند واحد پيام نوردرکشور داشتيم، مشاهده کرديم که در برخي ازرشته ها روزهاي حضوردانشجو بيش ازدوروز است، برهمين اساس اين موضوع در جلسه کميسيون آموزش با مديران اين دانشگاه به آنها ابلاغ شد.

*خانم صفايي! در حال حاضر دانشگاه پيام نور با يک آفت جدي و روبه رشدي به نام مراکز فراگير مواجه شده است که طبق آمار رسمي نيروي انتظامي در سال گذشته 140 مرکز غير مجاز پلمب شد، فکر مي کنيد، براي مهار اين آسيب آموزشي در بدنه پيام نور چه بايد کرد؟

داوطلبان ورود به دانشگاه در کشور با هر آگهي و اطلاع‌رساني خاصي، مشتاق استفاده از فرصت‌هاي آموزشي هستند، اما متأسفانه بعضي مؤسسات دروغين از فرصت‌ها سوءاستفاده کرده و به نام دانشگاه پيام نور، مردم را فريب مي‌دهند.
نمايندگان کميسيون آموزش با مديران دانشگاه پيام نوردر تماس بوده و از آنها خواهان موضعگيري جدي در برابر اين سوء‌استفاده‌ها شده‌اند، در اين زمينه تاکنون نظارت جدي که از يک کانال ويژه صورت گيرد، نداشته‌ايم و لذا اين خلأ نظارتي دست سوء‌استفاده‌گران را باز گذاشته است تا جايي که حتي با استفاده از مراجع رسمي مانند باجه‌هاي مطبوعاتي اقدام به فروش دفترچه‌هاي ثبت‌نام مي‌کنند.
از سوي ديگر هنوز مسئله فروش دفترچه‌هاي ثبت‌نامي تقلبي از سوي مسئولان جدي گرفته نشده است، وزارت علوم و سازمان سنجش بايد مکانيزم‌هايي را طراحي کنند تا نظارت‌هاي دقيق‌تري بر اين تخلفات از سوي مسئولان رده بالاي نظارتي صورت گيرد، فقط انتشار تکذيبيه و اطلاعيه از سوي دانشگاه پيام نور براي برخورد با اين تخلفات کافي نيست و مجلس دستگاه متولي را ملزم به پاسخگويي بيشتر خواهد کرد.

* آيا مجلس مصمم به تدوين قوانين ويژه به‌منظور جلوگيري از اين تخلفات نيست؟
تاکنون کسي در اين زمينه از ضعف قانون شکايت نکرده است و به نظر مي‌رسد بيش از نبود قانون ضعف در اجراي قانون و نظارت‌ها صادق باشد. در هر صورت اگر از نظر قانوني خلأ هم باشد، مي‌تواند به شکل طرح و لايحه از سوي دولت و مجلس به بحث گذاشته شود.

******************************************************************
علي احمدي به دنبال رقابت با دانشگاه آزاد بود

* آقاي حيدري! بسياري از کارشناسان معتقدند که دانشگاه پيام نور از فلسفه تشکيل خود فاصله زيادي گرفته است، آيا شما هم به عنوان يکي از اعضاء کميسيون آموزش اين موضوع را قبول داريد؟
بله! چنانچه فلسفله تشکيل و تاسيس اين را مطالعه کنيم متوجه خواهيم شد که رويکرد فعلي چندان با فلسفه وجودي سنخيت و همراهي ندارد، به اين معنا که وضعيت فعلي، پيام نوررا درحد مشخصات دانشگاهي که تعريف شده نيست و کارکرد سايردانشگاه ها راپيدا کرده است.

*يعني از اصل آموزش هاي غير حضوري فاصله گرفته ؟
اين دانشگاه طبق اساسنامه خود بايد آموزش مجازي و همان طور که ازاسمش پيداست آموزش ازراه دور را دنبال کند، درحال حاضر که به دنبال فراگير شدن تحصيلات دانشگاهي در کشورهستيم ، بايد به اقتضاء افراد و شرايط جامعه توجه کنيم.
بايد افرادي که امکان حضور درکلاس هاي درس روزانه را ندارند بتوانند از اين طريق به تحصيلات عاليه دست پيدا کنند که اين موضوع در حال حاضر به صورت کامل اجرا نمي شود.

* به نظر شما چه مواردي باعث به وجود آمدن اين مشکلات شده است؟
متاسفانه چند ايراد و مشکل اساسي در سال هاي گذشته به وجود آمده ، اين دانشگاه به شدت ازفلسفه وجوي خود فاصله گرفته و اداره آن به صورتي شده است که با آن سياست گذاري هاي اوليه تفاوت هاي زيادي دارد.
افزايش بي رويه درپذيرش دانشجو و توسعه مراکزي که نمي توان به آن مرکز دانشگاهي گفت از جمله مواردي است که در حال حاضر باعث به وجود آمدن مشکلات مختلف براي دانشگاه پيام نورشده است.

* در صحبت هاي خود به مراکزي که نمي توان به آن مرکز دانشگاهي گفت اشاره داشتيد، چند سالي است که شاهد رشد و گسترش اينگونه از مراکز هستيم ، به نظر شما چرا دانشگاه هاي مختلف از جمله دانشگاه آزاد و پيام نور به سمت خريد و يا اجاره اين مراکز رفته اند؟

مديران گذشته دانشگاه پيام نور براي کاهش هزينه ها به اين روش و خريد و اجازه مراکز کوک و آپارتماني براي تحصيل دانشجويان روي آوردند، که اين مراکز هم غالبا در طراز و شرايط يک دانشگاه و حتي يک مدرسه مطلوب هم نيستند و اين يک نقطه ضعف اساسي دانشگاه پيام نوراست.
اين موضوع و تحصيل همزمان دختر و پسر جوان در يک مرکز کوچک و آپارتماني تاثير بسياري در افت تحصيلي دانشجوخواهد داشت، به نظرمي رسد در شرايط کنوني نيازمند يک تجديد نظر در فرايندهاي مختلف دانشگاه پيام نورهستيم.

* آقاي حيدري ! مديران دانشگاه پيام نور براي توجيه مشکلات ، فعاليت اين دانشگاه را در راستاي عدالت آموزشي در کشور مي دانند، آيا با توجه به مشکلات کنوني پيام نور مي توان اين موضوع را قبول داشت؟
نه! به هيچ وجه موضوعي که مطرح مي کنند اين است که فعاليت دانشگاه پيام نور به سمت عدالت آموزشي پيش مي رود، ما هم منکر اين اصل نيستيم، اما انتظار اين است که شرايط اساسنامه پيام نوررا محور اصلي توسعه عدالت آموزشي قراردهيم و اين اساسنامه به صورت کامل اجرا شود.
در حال حاضر پيام نور از نظر وضعيت هيات علمي و امکانات آموزشي در راستاي تعريف يک دانشگاه معتبر قرار نمي گيرد.

* منظور شما از وضعيت هيات علمي ، مدارک پايين بسياري از اساتيد اين دانشگاه است؟
بله!اين واقعيتي است که وجود دارد گرچه مجلس با تذکرات خود مديران اين دانشگاه را متوجه اين موضوع کرده اما درحال حاضرهم بسياري از افراد دراين دانشگاه وجود دارند که شرايط اوليه تدريس را ندارند و تعداد اعضاء هيات علمي دانشگاه پيام نور هم به شدت کم است.

*اين دانشگاه در دولت هاي نهم و دهم شاهد دو تغيير اساسي در مديريت خود بود، علي احمدي و سيد محمد حسيني هر کدام براي مدتي سکان هدايت اين دانشگاه را در دست داشتند، به نظر شما مديريت کدام يک از آنها براي رفع مشکلات پيام نور موثر بود؟
در زمان آقاي علي احمدي شاهد گسترش بي رويه مراکز پيام نوردر کشور بوديم، در آن زمان تنها دانشجو پذيرفته شد بدون اينکه به شرايط بعدي توجه شود، نگاه مديرتي آنها به اين صورت بود که مي خواستند با دانشگاه آزاد رقابت کنند و در نتيجه تا مي توانستند مراکز را گسترش دادند و دانشجو گرفتند، که همين گسترش بي حد و مرز ضربات جبران ناپذيري برپيکره پيام نور وارد ساخت.
در زمان حسيني اين موضوع تقريبا برطرف شد و پيام نور دانشجوي کمتري درزمان مديريت آقاي حسيني گرفت ، در مجموع اعتقاد دارم که هردوي اين مديران در سياست هاي خود بايد از گسترش بي حد و مرز مراکز خودداري و نسبت به جبران ضايعات به وجودآمده بيشترتلاش مي کردند.
درحال حاضرهم به نظر مي رسد که آقاي زياري رياست کنوني اين دانشگاه تعامل خوبي با نمايندگان مجلس دارد و قدم هايي را هم براي اصلاح نقاظ ضعف اين دانشگاه برداشته که شرايط دانشگاه را به سمت شرايط اوليه برساند.

* علي البرز