گروه بین‌الملل مشرق - مرکز مطالعاتی السیاسة الدولیة در مقاله‌ای به بررسی ابعاد و پیامدهای پیروزی حزب جمهوری‌خواه در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا پرداخت: حزب جمهوری‌خواه بر دو مجلس نمایندگان و سنای آمریکا مسلط شده است، در انتخابات میان‌دوره‌ای که در 4 نوامبر جاری روی داد، 435 عضو مجلس نمایندگان و 35 سناتور در مجلس سنا انتخاب شدند و انتخابات ویژه‌ای نیز برای تعیین 39 فرماندار از 50 ایالت آمریکا انجام گرفت.
جمهوری‌خواهان با دستیابی به 52 کرسی بار دیگر اکثریت مجلس سنا را که در انتخابات میان‌دوره‌ای سال 2006 آن را از دست داده بودند، به دست آوردند و با 244 کرسی مجلس نمایندگان آمریکا را نیز از آن خود کردند. آن‌ها همچنین 31 فرمانداری را نیز به نفع خود مصادره کردند. جمهوری‌خواهان انتخابات چهارم نوامبر را یک همه‌پرسی در مورد عملکرد دولت باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا و سیاست‌های وی در دو عرصه داخلی و خارجی می‌دانند.
سیطره جمهوری‌خواهان در کنگره (متشکل از مجلس نمایندگان و سنا) فرصت تأثیرگذاری بیشتر برای آن‌ها در تمامی تصمیم سازی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها در ابعاد داخلی و خارجی در طول دو سال باقی‌مانده از دور دوم ریاست جمهوری اوباما را فراهم می‌کند. این موضوع باعث می‌شود روابط بین کنگره با اکثریت جمهوری‌خواه و کاخ سفید در هاله ای از تخاصم دنبال شود. این در حالی است که شکاف بین این دو نهاد سیاسی پیش از این نیز وجود داشت و در سال گذشته در جریان تصویب بودجه فدرالی به اوج خود رسید. نتایج این انتخابات همچنین در انتخابات ریاست جمهوری و کنگره در سال 2016 و فرصت‌های نامزدهای دو حزب بزرگ آمریکا نیز تأثیر خواهد داشت.
سناریوهای تعامل جمهوری خواهان و دموکرات‌ها در سیاست داخلی
با پیروزی جمهوری‌خواهان در دستیابی به اکثریت کرسی‌های مجلس نمایندگان و سنا دو سناریوی اساسی در روابط بین کاخ سفید و کنگره وجود دارد.
سناریوی اول: حزب جمهوری‌خواه با رئیس‌جمهوری و دولت وی در مسائلی که امکان توافق وجود دارد، همکاری خواهد داشت. در این صورت این گونه نیست که یکی از احزاب بر کنگره مسلط شده و حزب دیگر کاخ سفید را در دست گیرد و درگیری‌های مستمر بین دو طرف معادلات سیاسی آمریکا همواره ادامه داشته باشد. در این رویکرد حزب جمهوری‌خواه با رئیس جمهور و دولت وی در مسائلی که امکان توافق وجود دارد، تعامل خواهند داشت.
از مسائل داخلی که احتمالاً بین جمهوری خواهان داخل کنگره و دولت آمریکا در مورد آن توافق وجود دارد، تأمین مالی مبارزه با بیماری ابولا در غرب آفریقا است، چرا که مقامات این کشور از انتقال این ویروس به داخل آمریکا نگران هستند ، به ویژه اینکه دو مورد ابتلا به این ویروس در این کشور مشاهده شده است. ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر و بازسازی زیرساخت‌های داخلی و اصلاح قانون مالیات و باز کردن بازارها برای صادرات تولیدات آمریکایی به خارج از دیگر موضوعات مورد توافق دو گروه است.
موفقیت سناریوی همزیستی بین جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در کنگره و کاخ سفید بیشتر به تلاش دوجانبه برای ایجاد توافق در مسائل مورد مناقشه و جستجوی مبانی کلی مشترک بین دو طرف برای فعالیت در راستای آن است. از سوی دولت آمریکا نیز موفقیت این سناریو منوط به ایجاد تغییر در مشاوران رئیس‌جمهور و قرار دادن کسانی است که قدرت تعامل با راست‌گرایان آمریکایی را داشته باشند. در این سناریو هر دو طرف باید قدرت عقب‌نشینی از مطالبات برای رسیدن به تفاهم و راهکارهای میانه جهت تحقق منافع دوجانبه را داشته باشند.
سناریوی دوم: احتمال دوم برخورد و درگیری بین جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها است، در این سناریو جمهوری‌خواهان قوانینی مخالف با رئیس‌جمهوری تصویب می‌کنند و رئیس جمهور نیز از حق وتو بر ضد این قوانین استفاده می‌کند. به ویژه این که جمهوری‌خواهان 60 کرسی در مجلس سنا ندارند تا بتوانند مانع‌تراشی های دموکرات‌ها در مجلس سنا یا وتوی رئیس جمهور را ناکام بگذارند.
از مهم‌ترین مسائل اختلافی میان جمهوری‌خواهان کنگره و دمکراتها در دولت موضوع اصلاح ساختارهای بهداشتی است که اوباما و حزب وی آن را یک پیروزی تاریخی برای دولت آمریکا می‌دانند. جمهوری‌خواهان بعد از تسلط بر مجلس نمایندگان و سنا سعی خواهند کرد این قانون را لغو کنند که این موضوع درگیری شدید بین آن‌ها با رئیس جمهور ایجاد خواهد کرد. این قانون تنها مورد اختلافی بین دو طرف نیست، چرا که اختلافات اساسی در قوانین مربوط به مهاجرت غیرقانونی و انرژی و اصلاح قانون مالیات بین جمهوری‌خواهان و دمکراتها وجود دارد.
البته تلاش جمهوری‌خواهان برای لغو قانون اصلاح ساختارهای بهداشتی که اوباما و حزب وی به شدت از آن دفاع می‌کند، مشکل است. گزارش‌ها و تحلیل‌های آمریکا نشان می‌دهد این مشکلات در پنج موضوع خلاصه می‌شود: اول اینکه رئیس جمهور حق وتوی قوانین صادر شده را دارد.
دوم اینکه این قانون منافع مادی زیادی برای شرکت‌های بیمه ایجاد کرده است که به نفع جمهوری‌خواهان است. سوم اینکه این قانون از حمایت گسترده مردمی برخوردار است. چهارم اینکه دیگر زمان لغو این قانون گذشته است، چرا که بیش از 10 میلیون شهروند آمریکایی از طریق آن بیمه شده‌اند. عامل پنجم این که جمهوری‌خواهان قدرت اجرای اصلاحات بر این قانون را دارند، به ویژه اینکه این اصلاحات در برخی بندها می‌تواند مورد تأیید اعضای دموکرات نیز قرار گیرد.
سیاست خارجی؛ رینگ بوکس دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان
دستیابی جمهوری‌خواهان به اکثریت کرسی‌های مجلس نمایندگانی و سنا بر سیاست خارجه این کشور در دو سال باقی‌مانده از ریاست جمهوری اوباما تأثیر خواهد داشت، چرا که کنگره با اختیارات قانونی که دارد، می‌تواند بر اجرای سیاست‌های دولت تأثیر بگذارد.
یکی از مهم‌ترین ابزارهای تأثیر گذاری کنگره در اجرای سیاست خارجی آمریکا ، تخصیص بودجه‌های مالی است که بدون آن رئیس جمهور نمی‌تواند سیاست خارجی خود را اعمال می‌کند.
جمهوری‌خواهان در مهم‌ترین کمیسیون‌های داخل کنگره به ویژه کمیسیون روابط خارجی و نیروهای مسلح در مجلس سنا تسلط دارند. آن‌ها همچنین حق دارند اعضای دولت‌ها را برای ارائه گزارش در برابر کنگره و افکار عمومی آمریکا پیرامون سیاست خارجی دولت احضار کنند. کمیسیون روابط خارجی مسئول نظارت بر وزارت خارجه و آژانس آمریکایی توسعه بین‌المللی و به صورت کلی سیاست خارجی آمریکا است.
کمیسیون نیروهای مسلح نیز بر عملکرد ارتش آمریکا در خارج از کشور ، به ویژه فعالیت‌هایش در سوریه و عراق نظارت دارد. انتظار می‌رود این دو کمیسیون سردمدار انتقادات شدید جمهوری‌خواهان از سیاست‌های خارجی دولت باراک اوباما باشند.
در همین راستا رئیس جمهور آمریکا باید برای کسب مجوز از کنگره در جهت حمله به گروهک تروریستی دولت اسلامی (داعش) در عراق وارد عمل شود، پیش از این رؤسای جمهور آمریکا از جمله "جورج دبلیو بوش" برای آغاز حملات خود مجوز کنگره را دریافت می‌کردند، اما اوباما به دنبال مجوز جدیدی است که با اهداف جدید وی سازگار باشد.
تصمیم رئیس جمهور آمریکا در استقرار 1500 نظامی دیگر در عراق برای آموزش نیروهای عراقی و کُرد جهت مقابله با دولت اسلامی نیز تنها با موافقت کنگره به درخواست دولت عملی خواهد شد، چرا که این موضوع 5 میلیارد دلار بودجه اضافی برای تأمین عملیات نظامی در خاورمیانه جهت مبارزه با داعش در عراق و سوریه نیاز دارد که مبلغ 6/1 میلیارد دلار از آن برای آموزش و تأمین مالی ارتش عراق در راستای مبارزه با داعش اختصاص یافته است .
سردرگمی در سیاست‌های آمریکا در قبال سوریه
جمهوری‌خواهان در مورد سیاست‌های دولت آمریکا در تعامل با آنچه بحران انسانی در سوریه می‌خوانند، اعتقاد دارند که دولت آمریکا سوریه را به روسیه و ایران واگذار کرده و آن را به سرزمینی مناسب برای توسعه تروریسم و افراط‌گرایی تبدیل کرده که این پدیده‌ها می‌تواند به آمریکا نیز منتقل شود. تمام این انتقادات به علت امتناع اوباما از ورود به جنگ نظامی مستقیم با سوریه به بهانه استفاده دولت بشار اسد و سلاح‌های شیمیایی بر ضد شهروندان این کشور صورت می‌گیرد.
این انتقادات به معنی رویکرد جمهوری‌خواهان به جنگ فراگیر بر ضد دولت بشار اسد نیست، چرا که براساس نظرسنجی‌ها بیشتر آمریکایی‌ها با ورود آمریکا به جنگ در خارج از اراضی این کشور مخالف هستند. به همین علت هیچ کدام از طرفین معادلات سیاسی در آمریکا نمی‌خواهند با تصمیم به جنگ فراگیر به مبارزه با افکار عمومی وارد شوند، به ویژه اینکه جمهوری‌خواهان در مورد نحوه تعامل با سوریه دچار اختلافات داخلی هستند.
یک جریان در داخل این حزب مانند جان مک کین سناتور آمریکایی رویکردهای افراط گرایانه تری بر ضد سیاست‌های دولت دارند. گروهی دیگر مانند راند پول نمی‌خواهند آمریکا را وارد بحران‌های منطقه‌ای کنند، اما در عین حال بر ارائه حمایت‌های معنوی و مادی و نظامی بیشتر به مخالفان موسوم به معتدل که به ادعای آمریکا ارتباطی با گروه‌های تروریستی ندارند، تأکید می‌کنند.
بن بست مذاکرات هسته ای ایران با 1+5
شکافی که بین جمهوری‌خواهان در مورد تعامل با بحران سوریه وجود دارد در مورد پرداختن به موضوع برنامه هسته‌ای ایران دیده نمی‌شود، با تسلط جمهوری‌خواهان به کنگره آمریکا انتظار می‌رود افراط‌گرایی مواضع آمریکا در قبال ایران و برنامه هسته‌ای این کشور تشدید شود، چرا که آن‌ها همواره مواضع افراطی نسبت برنامه هسته‌ای ایران و سیاست‌های این کشور در منطقه داشته اند.
در همین راستا بسیاری از مقامات حزب جمهوری‌خواه در مجلس نمایندگان و سنا از سیاست‌های دولت اوباما که آن را همگرایی با نظام ایران و کاهش تحریم ها از این کشور می خوانند؛ انتقاد می کنند. جمهوری‌خواهان مدعی هستند که دولت اوباما در مذاکرات هسته‌ای با ایران تساهل می‌کند و این موضوع به ایران قدرت تولید سلاح هسته‌ای در آینده را می‌دهد و در نهایت این روند به تهدید هم‌پیمانان آمریکا در خاورمیانه از جمله اسرائیل منجر می‌شود.
انتظار می‌رود انتقادات اعضای کنگره آمریکا از رئیس جمهور بعد از افشاگری روزنامه وال استریت ژورنال در مورد ارسال چهار نامه از سوی اوباما به رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران از سال 2009 تاکنون تشدید شود. بنابر گزارش این روزنامه تازه‌ترین این نامه‌ها در نیمه ماه گذشته میلادی نوشته شده و از همکاری احتمالی بین تهران و واشنگتن در موضوع جنگ با داعش صحبت می‌کند، البته این نامه همکاری مذکور را به رسیدن به توافق هسته‌ای فراگیر با ایران تا مهلت مقرر در 24 ماه جاری میلادی ( سوم آذر ماه) منوط کرده است.
دولت آمریکا از زبان جاش ارنست سخنگوی خود به صورت تلویحی اعتراف کرده که موضوع حمله بر ضد داعش را در حاشیه مذاکرات هسته‌ای با مقامات ایرانی بررسی کرده است. این در حالی است که جمهوری خواهان با هر توافق هسته‌ای آمریکا با ایران و رفع تحریم‌ها از این کشور مخالفند.
با سیطره جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان و سنا انتظار نمی‌رود پیشرفتی در روند سازش یا پروژه‌های فشار بر طرف اسرائیلی جهت وادار کردن آن به نشستن در میز مذاکرات حاصل شود، چرا که جمهوری‌خواهان روابط قوی با راست‌گرایان اسرائیلی دارند و همواره از سیاست‌های رژیم صهیونیستی در منطقه حمایت می‌کنند.
البته تسلط جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان و سنا به معنی بسته شدن افق تحقق پیشرفت در سیاست‌های خارجی دولت آمریکا نیست، چرا که تندروی جمهوری‌خواهان باعث خواهد شد رئیس جمهور تمرکز بیشتری در مسائل خارجی نموده تا قبل از پایان دوره ریاست جمهوری‌اش دستاورد ویژه‌ای محقق کند و به این ترتیب در انتخابات کنگره و ریاست جمهوری در سال 2016 شانس حزب خود را افزایش دهد.
با وجود مخالفت جمهوری‌خواهان و تعدادی از عناصر دموکرات از سیاست‌های اوباما در قبال ایران، وی هنوز شانس رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران یا دست‌کم گرفتن برخی امتیازات مهم از تهران برای تقویت جایگاه خود در رقابت با جمهوری‌خواهان را دارد. اما این نیز به میزان تمایل طرف ایرانی در ارائه امتیازات مورد نظر اوباما بستگی دارد.
تلاش اوباما برای تحقق دستاورد خاص در دو سال آینده
از دیگر فرصت‌هایی که در طول دو سال باقی‌مانده از ریاست جمهوری اوباما در برابر او وجود دارد، این است که وی بتواند از عراق به عنوان نمونه‌ای موفق تحت رهبری خود در ائتلاف بین‌المللی برای مبارزه با افراط‌گرایی یاد کند و پیشرفت‌هایی در مبارزه با داعش در عراق به دست آورد.
عقب نشینی تروریست‌ها در منطقه می‌تواند در انتخابات ریاست جمهوری آینده به نفع رئیس جمهور کنونی و حزب وی باشد. وی همچنین به دنبال ایجاد تحولی ملموس در افغانستان با وجود دولت ائتلافی جدید است. توافق با چین در مورد مجموعه مسائل مشترک از جمله کنترل شرایط آب‌وهوایی ، مبارزه با تروریسم و جلوگیری از سیاست‌های روسیه از دیگر موضوعاتی است که اوباما به دنبال تحقق آن‌هاست.
این دستاوردها البته تنها با وجود اعضای جدید در دولت اوباما محقق می‌شود، چرا که به اعتقاد بسیاری از استراتژیست های حزب حاکم ، مشاوران کنونی و اعضای دولت اوباما عامل اصلی در کاهش محبوبیت وی در تمام زمینه‌ها و شکست حزب رئیس جمهور در دستیابی به اکثریت مجلس سنا و مجلس نمایندگان بوده است.
بنابراین رئیس جمهور نیاز دارد تا بار دیگر تیم سیاست خارجی خود را فعال کند و نهایت استفاده را از فرصت‌های موجود برای تحقق دستاوردهایی در برابر مخالفان خود از جمهوری خواهان ببرد. در همین راستا حرف و حدیث‌هایی در مورد تغییرات احتمالی آینده در بدنه دولت آمریکا به‌ویژه در پی شکست دمکراتها در انتخابات چهارم نوامبر به گوش می‌رسد. چالش موجود در برابر اوباما در دو سال آخر ریاست جمهوری وی، ایجاد استراتژی جدید برای سیاست خارجی آمریکا نیست، بلکه مقدار توان آن برای اجرای این استراتژی است.
تأثیر پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات سال 2016
با پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره، سؤال‌های مهمی در مورد تأثیر این پیروزی و کسب اکثریت کرسی‌های مجلس نمایندگان و سنا در فرصت پیروزی این حزب در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی سال 2016 و میزان تأثیر آن بر فرصت‌های رقیب مطرح است.
پیشرفت جمهوری خواهان و دستیابی آن‌ها به اکثریت کنگره تضمینی برای پیروزی شان در انتخابات سال 2016 نیست، بلکه فرصتی است که می‌تواند نجات‌بخش آن‌ها در انتخابات باشد و این به دستورالعمل‌های سیاسی قوی آن‌ها برای بهره‌برداری از خشم عمومی نسبت به دموکرات‌ها بویژه در مسائل اقتصادی بستگی دارد. اقتصاد آمریکا محرک اساسی رأی دادن در انتخابات است، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که اقتصاد محور اصلی اولویت‌های رأی‌دهندگان آمریکایی است و سیاست خارجی در رده‌های بعدی قرار دارد.
از نتایج این انتخابات مشخص می‌گردد که شانس دموکرات‌ها در انتخابات آینده به سه عامل بستگی دارد:
اول- ضرورت تمرکز بر مسائل داخلی به ویژه موضوعات اقتصادی و در نظر گرفتن آن به عنوان محرک اصلی شرکت در انتخابات. دموکرات‌ها در انتخابات گذشته روی مسائل اقتصادی تمرکز نکردند، بلکه اولویت اصلی خود را به موضوعات سیاست خارجی از جمله ویروس ابولا یا مبارزه با داعش در عراق دادند.
دوم- تبلیغ مناسب دستاوردهای اقتصادی دولت اوباما از جمله در پایین آوردن نرخ بیکاری از 10 در صد در سال 2009 به 1/6 درصد.
سوم- همگرایی با ستادهای انتخاباتی و حامیان خود و تحریک آن‌ها به رأی دادن در انتخابات آینده، چرا که موفقیت جمهوری‌خواهان تا حد زیادی بستگی به کاهش رأی‌دهندگان حامی حزب دموکرات در انتخابات آینده دارد.
برخی تحلیل‌های آمریکایی اعلام می‌کند که شکست دمکراتها در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره، نمایندگی هیلاری کلینتون و شانس وی برای رقابت درون حزبی با اوباما را افزایش می‌دهد، چرا که وی مدعی است که می‌تواند رأی‌دهندگان مخالف با سیاست‌های داخلی و خارجی اوباما را به سمت خود جذب کند.
جمهوری‌خواهان با دستیابی به 52 کرسی بار دیگر اکثریت مجلس سنا را که در انتخابات میان‌دوره‌ای سال 2006 آن را از دست داده بودند، به دست آوردند و با 244 کرسی مجلس نمایندگان آمریکا را نیز از آن خود کردند. آن‌ها همچنین 31 فرمانداری را نیز به نفع خود مصادره کردند. جمهوری‌خواهان انتخابات چهارم نوامبر را یک همه‌پرسی در مورد عملکرد دولت باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا و سیاست‌های وی در دو عرصه داخلی و خارجی می‌دانند.
سیطره جمهوری‌خواهان در کنگره (متشکل از مجلس نمایندگان و سنا) فرصت تأثیرگذاری بیشتر برای آن‌ها در تمامی تصمیم سازی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها در ابعاد داخلی و خارجی در طول دو سال باقی‌مانده از دور دوم ریاست جمهوری اوباما را فراهم می‌کند. این موضوع باعث می‌شود روابط بین کنگره با اکثریت جمهوری‌خواه و کاخ سفید در هاله ای از تخاصم دنبال شود. این در حالی است که شکاف بین این دو نهاد سیاسی پیش از این نیز وجود داشت و در سال گذشته در جریان تصویب بودجه فدرالی به اوج خود رسید. نتایج این انتخابات همچنین در انتخابات ریاست جمهوری و کنگره در سال 2016 و فرصت‌های نامزدهای دو حزب بزرگ آمریکا نیز تأثیر خواهد داشت.
سناریوهای تعامل جمهوری خواهان و دموکرات‌ها در سیاست داخلی
با پیروزی جمهوری‌خواهان در دستیابی به اکثریت کرسی‌های مجلس نمایندگان و سنا دو سناریوی اساسی در روابط بین کاخ سفید و کنگره وجود دارد.
سناریوی اول: حزب جمهوری‌خواه با رئیس‌جمهوری و دولت وی در مسائلی که امکان توافق وجود دارد، همکاری خواهد داشت. در این صورت این گونه نیست که یکی از احزاب بر کنگره مسلط شده و حزب دیگر کاخ سفید را در دست گیرد و درگیری‌های مستمر بین دو طرف معادلات سیاسی آمریکا همواره ادامه داشته باشد. در این رویکرد حزب جمهوری‌خواه با رئیس جمهور و دولت وی در مسائلی که امکان توافق وجود دارد، تعامل خواهند داشت.
از مسائل داخلی که احتمالاً بین جمهوری خواهان داخل کنگره و دولت آمریکا در مورد آن توافق وجود دارد، تأمین مالی مبارزه با بیماری ابولا در غرب آفریقا است، چرا که مقامات این کشور از انتقال این ویروس به داخل آمریکا نگران هستند ، به ویژه اینکه دو مورد ابتلا به این ویروس در این کشور مشاهده شده است. ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر و بازسازی زیرساخت‌های داخلی و اصلاح قانون مالیات و باز کردن بازارها برای صادرات تولیدات آمریکایی به خارج از دیگر موضوعات مورد توافق دو گروه است.
موفقیت سناریوی همزیستی بین جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در کنگره و کاخ سفید بیشتر به تلاش دوجانبه برای ایجاد توافق در مسائل مورد مناقشه و جستجوی مبانی کلی مشترک بین دو طرف برای فعالیت در راستای آن است. از سوی دولت آمریکا نیز موفقیت این سناریو منوط به ایجاد تغییر در مشاوران رئیس‌جمهور و قرار دادن کسانی است که قدرت تعامل با راست‌گرایان آمریکایی را داشته باشند. در این سناریو هر دو طرف باید قدرت عقب‌نشینی از مطالبات برای رسیدن به تفاهم و راهکارهای میانه جهت تحقق منافع دوجانبه را داشته باشند.
سناریوی دوم: احتمال دوم برخورد و درگیری بین جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها است، در این سناریو جمهوری‌خواهان قوانینی مخالف با رئیس‌جمهوری تصویب می‌کنند و رئیس جمهور نیز از حق وتو بر ضد این قوانین استفاده می‌کند. به ویژه این که جمهوری‌خواهان 60 کرسی در مجلس سنا ندارند تا بتوانند مانع‌تراشی های دموکرات‌ها در مجلس سنا یا وتوی رئیس جمهور را ناکام بگذارند.
از مهم‌ترین مسائل اختلافی میان جمهوری‌خواهان کنگره و دمکراتها در دولت موضوع اصلاح ساختارهای بهداشتی است که اوباما و حزب وی آن را یک پیروزی تاریخی برای دولت آمریکا می‌دانند. جمهوری‌خواهان بعد از تسلط بر مجلس نمایندگان و سنا سعی خواهند کرد این قانون را لغو کنند که این موضوع درگیری شدید بین آن‌ها با رئیس جمهور ایجاد خواهد کرد. این قانون تنها مورد اختلافی بین دو طرف نیست، چرا که اختلافات اساسی در قوانین مربوط به مهاجرت غیرقانونی و انرژی و اصلاح قانون مالیات بین جمهوری‌خواهان و دمکراتها وجود دارد.
البته تلاش جمهوری‌خواهان برای لغو قانون اصلاح ساختارهای بهداشتی که اوباما و حزب وی به شدت از آن دفاع می‌کند، مشکل است. گزارش‌ها و تحلیل‌های آمریکا نشان می‌دهد این مشکلات در پنج موضوع خلاصه می‌شود: اول اینکه رئیس جمهور حق وتوی قوانین صادر شده را دارد.
دوم اینکه این قانون منافع مادی زیادی برای شرکت‌های بیمه ایجاد کرده است که به نفع جمهوری‌خواهان است. سوم اینکه این قانون از حمایت گسترده مردمی برخوردار است. چهارم اینکه دیگر زمان لغو این قانون گذشته است، چرا که بیش از 10 میلیون شهروند آمریکایی از طریق آن بیمه شده‌اند. عامل پنجم این که جمهوری‌خواهان قدرت اجرای اصلاحات بر این قانون را دارند، به ویژه اینکه این اصلاحات در برخی بندها می‌تواند مورد تأیید اعضای دموکرات نیز قرار گیرد.
سیاست خارجی؛ رینگ بوکس دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان
دستیابی جمهوری‌خواهان به اکثریت کرسی‌های مجلس نمایندگانی و سنا بر سیاست خارجه این کشور در دو سال باقی‌مانده از ریاست جمهوری اوباما تأثیر خواهد داشت، چرا که کنگره با اختیارات قانونی که دارد، می‌تواند بر اجرای سیاست‌های دولت تأثیر بگذارد.
یکی از مهم‌ترین ابزارهای تأثیر گذاری کنگره در اجرای سیاست خارجی آمریکا ، تخصیص بودجه‌های مالی است که بدون آن رئیس جمهور نمی‌تواند سیاست خارجی خود را اعمال می‌کند.
جمهوری‌خواهان در مهم‌ترین کمیسیون‌های داخل کنگره به ویژه کمیسیون روابط خارجی و نیروهای مسلح در مجلس سنا تسلط دارند. آن‌ها همچنین حق دارند اعضای دولت‌ها را برای ارائه گزارش در برابر کنگره و افکار عمومی آمریکا پیرامون سیاست خارجی دولت احضار کنند. کمیسیون روابط خارجی مسئول نظارت بر وزارت خارجه و آژانس آمریکایی توسعه بین‌المللی و به صورت کلی سیاست خارجی آمریکا است.
کمیسیون نیروهای مسلح نیز بر عملکرد ارتش آمریکا در خارج از کشور ، به ویژه فعالیت‌هایش در سوریه و عراق نظارت دارد. انتظار می‌رود این دو کمیسیون سردمدار انتقادات شدید جمهوری‌خواهان از سیاست‌های خارجی دولت باراک اوباما باشند.
در همین راستا رئیس جمهور آمریکا باید برای کسب مجوز از کنگره در جهت حمله به گروهک تروریستی دولت اسلامی (داعش) در عراق وارد عمل شود، پیش از این رؤسای جمهور آمریکا از جمله "جورج دبلیو بوش" برای آغاز حملات خود مجوز کنگره را دریافت می‌کردند، اما اوباما به دنبال مجوز جدیدی است که با اهداف جدید وی سازگار باشد.
تصمیم رئیس جمهور آمریکا در استقرار 1500 نظامی دیگر در عراق برای آموزش نیروهای عراقی و کُرد جهت مقابله با دولت اسلامی نیز تنها با موافقت کنگره به درخواست دولت عملی خواهد شد، چرا که این موضوع 5 میلیارد دلار بودجه اضافی برای تأمین عملیات نظامی در خاورمیانه جهت مبارزه با داعش در عراق و سوریه نیاز دارد که مبلغ 6/1 میلیارد دلار از آن برای آموزش و تأمین مالی ارتش عراق در راستای مبارزه با داعش اختصاص یافته است .
سردرگمی در سیاست‌های آمریکا در قبال سوریه
جمهوری‌خواهان در مورد سیاست‌های دولت آمریکا در تعامل با آنچه بحران انسانی در سوریه می‌خوانند، اعتقاد دارند که دولت آمریکا سوریه را به روسیه و ایران واگذار کرده و آن را به سرزمینی مناسب برای توسعه تروریسم و افراط‌گرایی تبدیل کرده که این پدیده‌ها می‌تواند به آمریکا نیز منتقل شود. تمام این انتقادات به علت امتناع اوباما از ورود به جنگ نظامی مستقیم با سوریه به بهانه استفاده دولت بشار اسد و سلاح‌های شیمیایی بر ضد شهروندان این کشور صورت می‌گیرد.
این انتقادات به معنی رویکرد جمهوری‌خواهان به جنگ فراگیر بر ضد دولت بشار اسد نیست، چرا که براساس نظرسنجی‌ها بیشتر آمریکایی‌ها با ورود آمریکا به جنگ در خارج از اراضی این کشور مخالف هستند. به همین علت هیچ کدام از طرفین معادلات سیاسی در آمریکا نمی‌خواهند با تصمیم به جنگ فراگیر به مبارزه با افکار عمومی وارد شوند، به ویژه اینکه جمهوری‌خواهان در مورد نحوه تعامل با سوریه دچار اختلافات داخلی هستند.
یک جریان در داخل این حزب مانند جان مک کین سناتور آمریکایی رویکردهای افراط گرایانه تری بر ضد سیاست‌های دولت دارند. گروهی دیگر مانند راند پول نمی‌خواهند آمریکا را وارد بحران‌های منطقه‌ای کنند، اما در عین حال بر ارائه حمایت‌های معنوی و مادی و نظامی بیشتر به مخالفان موسوم به معتدل که به ادعای آمریکا ارتباطی با گروه‌های تروریستی ندارند، تأکید می‌کنند.
شکافی که بین جمهوری‌خواهان در مورد تعامل با بحران سوریه وجود دارد در مورد پرداختن به موضوع برنامه هسته‌ای ایران دیده نمی‌شود، با تسلط جمهوری‌خواهان به کنگره آمریکا انتظار می‌رود افراط‌گرایی مواضع آمریکا در قبال ایران و برنامه هسته‌ای این کشور تشدید شود، چرا که آن‌ها همواره مواضع افراطی نسبت برنامه هسته‌ای ایران و سیاست‌های این کشور در منطقه داشته اند.
در همین راستا بسیاری از مقامات حزب جمهوری‌خواه در مجلس نمایندگان و سنا از سیاست‌های دولت اوباما که آن را همگرایی با نظام ایران و کاهش تحریم ها از این کشور می خوانند؛ انتقاد می کنند. جمهوری‌خواهان مدعی هستند که دولت اوباما در مذاکرات هسته‌ای با ایران تساهل می‌کند و این موضوع به ایران قدرت تولید سلاح هسته‌ای در آینده را می‌دهد و در نهایت این روند به تهدید هم‌پیمانان آمریکا در خاورمیانه از جمله اسرائیل منجر می‌شود.
انتظار می‌رود انتقادات اعضای کنگره آمریکا از رئیس جمهور بعد از افشاگری روزنامه وال استریت ژورنال در مورد ارسال چهار نامه از سوی اوباما به رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران از سال 2009 تاکنون تشدید شود. بنابر گزارش این روزنامه تازه‌ترین این نامه‌ها در نیمه ماه گذشته میلادی نوشته شده و از همکاری احتمالی بین تهران و واشنگتن در موضوع جنگ با داعش صحبت می‌کند، البته این نامه همکاری مذکور را به رسیدن به توافق هسته‌ای فراگیر با ایران تا مهلت مقرر در 24 ماه جاری میلادی ( سوم آذر ماه) منوط کرده است.
دولت آمریکا از زبان جاش ارنست سخنگوی خود به صورت تلویحی اعتراف کرده که موضوع حمله بر ضد داعش را در حاشیه مذاکرات هسته‌ای با مقامات ایرانی بررسی کرده است. این در حالی است که جمهوری خواهان با هر توافق هسته‌ای آمریکا با ایران و رفع تحریم‌ها از این کشور مخالفند.
با سیطره جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان و سنا انتظار نمی‌رود پیشرفتی در روند سازش یا پروژه‌های فشار بر طرف اسرائیلی جهت وادار کردن آن به نشستن در میز مذاکرات حاصل شود، چرا که جمهوری‌خواهان روابط قوی با راست‌گرایان اسرائیلی دارند و همواره از سیاست‌های رژیم صهیونیستی در منطقه حمایت می‌کنند.
البته تسلط جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان و سنا به معنی بسته شدن افق تحقق پیشرفت در سیاست‌های خارجی دولت آمریکا نیست، چرا که تندروی جمهوری‌خواهان باعث خواهد شد رئیس جمهور تمرکز بیشتری در مسائل خارجی نموده تا قبل از پایان دوره ریاست جمهوری‌اش دستاورد ویژه‌ای محقق کند و به این ترتیب در انتخابات کنگره و ریاست جمهوری در سال 2016 شانس حزب خود را افزایش دهد.
با وجود مخالفت جمهوری‌خواهان و تعدادی از عناصر دموکرات از سیاست‌های اوباما در قبال ایران، وی هنوز شانس رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران یا دست‌کم گرفتن برخی امتیازات مهم از تهران برای تقویت جایگاه خود در رقابت با جمهوری‌خواهان را دارد. اما این نیز به میزان تمایل طرف ایرانی در ارائه امتیازات مورد نظر اوباما بستگی دارد.
تلاش اوباما برای تحقق دستاورد خاص در دو سال آینده
از دیگر فرصت‌هایی که در طول دو سال باقی‌مانده از ریاست جمهوری اوباما در برابر او وجود دارد، این است که وی بتواند از عراق به عنوان نمونه‌ای موفق تحت رهبری خود در ائتلاف بین‌المللی برای مبارزه با افراط‌گرایی یاد کند و پیشرفت‌هایی در مبارزه با داعش در عراق به دست آورد.
عقب نشینی تروریست‌ها در منطقه می‌تواند در انتخابات ریاست جمهوری آینده به نفع رئیس جمهور کنونی و حزب وی باشد. وی همچنین به دنبال ایجاد تحولی ملموس در افغانستان با وجود دولت ائتلافی جدید است. توافق با چین در مورد مجموعه مسائل مشترک از جمله کنترل شرایط آب‌وهوایی ، مبارزه با تروریسم و جلوگیری از سیاست‌های روسیه از دیگر موضوعاتی است که اوباما به دنبال تحقق آن‌هاست.
این دستاوردها البته تنها با وجود اعضای جدید در دولت اوباما محقق می‌شود، چرا که به اعتقاد بسیاری از استراتژیست های حزب حاکم ، مشاوران کنونی و اعضای دولت اوباما عامل اصلی در کاهش محبوبیت وی در تمام زمینه‌ها و شکست حزب رئیس جمهور در دستیابی به اکثریت مجلس سنا و مجلس نمایندگان بوده است.
بنابراین رئیس جمهور نیاز دارد تا بار دیگر تیم سیاست خارجی خود را فعال کند و نهایت استفاده را از فرصت‌های موجود برای تحقق دستاوردهایی در برابر مخالفان خود از جمهوری خواهان ببرد. در همین راستا حرف و حدیث‌هایی در مورد تغییرات احتمالی آینده در بدنه دولت آمریکا به‌ویژه در پی شکست دمکراتها در انتخابات چهارم نوامبر به گوش می‌رسد. چالش موجود در برابر اوباما در دو سال آخر ریاست جمهوری وی، ایجاد استراتژی جدید برای سیاست خارجی آمریکا نیست، بلکه مقدار توان آن برای اجرای این استراتژی است.
با پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره، سؤال‌های مهمی در مورد تأثیر این پیروزی و کسب اکثریت کرسی‌های مجلس نمایندگان و سنا در فرصت پیروزی این حزب در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی سال 2016 و میزان تأثیر آن بر فرصت‌های رقیب مطرح است.
پیشرفت جمهوری خواهان و دستیابی آن‌ها به اکثریت کنگره تضمینی برای پیروزی شان در انتخابات سال 2016 نیست، بلکه فرصتی است که می‌تواند نجات‌بخش آن‌ها در انتخابات باشد و این به دستورالعمل‌های سیاسی قوی آن‌ها برای بهره‌برداری از خشم عمومی نسبت به دموکرات‌ها بویژه در مسائل اقتصادی بستگی دارد. اقتصاد آمریکا محرک اساسی رأی دادن در انتخابات است، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که اقتصاد محور اصلی اولویت‌های رأی‌دهندگان آمریکایی است و سیاست خارجی در رده‌های بعدی قرار دارد.
از نتایج این انتخابات مشخص می‌گردد که شانس دموکرات‌ها در انتخابات آینده به سه عامل بستگی دارد:
اول- ضرورت تمرکز بر مسائل داخلی به ویژه موضوعات اقتصادی و در نظر گرفتن آن به عنوان محرک اصلی شرکت در انتخابات. دموکرات‌ها در انتخابات گذشته روی مسائل اقتصادی تمرکز نکردند، بلکه اولویت اصلی خود را به موضوعات سیاست خارجی از جمله ویروس ابولا یا مبارزه با داعش در عراق دادند.
دوم- تبلیغ مناسب دستاوردهای اقتصادی دولت اوباما از جمله در پایین آوردن نرخ بیکاری از 10 در صد در سال 2009 به 1/6 درصد.
سوم- همگرایی با ستادهای انتخاباتی و حامیان خود و تحریک آن‌ها به رأی دادن در انتخابات آینده، چرا که موفقیت جمهوری‌خواهان تا حد زیادی بستگی به کاهش رأی‌دهندگان حامی حزب دموکرات در انتخابات آینده دارد.
برخی تحلیل‌های آمریکایی اعلام می‌کند که شکست دمکراتها در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره، نمایندگی هیلاری کلینتون و شانس وی برای رقابت درون حزبی با اوباما را افزایش می‌دهد، چرا که وی مدعی است که می‌تواند رأی‌دهندگان مخالف با سیاست‌های داخلی و خارجی اوباما را به سمت خود جذب کند.
