«وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِينَ.»
«و قطعاً شما را با چيزى از ترس، گرسنگى، زيان مالى و جانى و كمبود محصولات، آزمايش مىكنيم و صابران (در اين حوادث و بلاها را) بشارت بده.»
سه نكته کوتاه درباره آیه:
* خداوند متعال، همه ى انسانها را آزمايش میكند، امّا آزمايش و امتحان همه يكسان نيست. تمام جهان، صحنه آزمايش و تمام مردم حتّى پيامبران نيز مورد امتحان قرار مىگيرند.
بايد بدانيم كه آزمايشهاى خداوند براى رفع ابهام نيست، بلكه براى شكوفايى استعدادها و پرورش انسانها است. وسايل آزمايش الهى نيز تمام حوادث تلخ و شيرين و از جمله ترس و گرسنگى، زيان مالى و جانى و كمبود محصولات است. ترس از دشمن، محاصرهى اقتصادى، جنگ و جهاد و اعزام فرزندان و عزيزان به ميدانهاى نبرد، از جمله امتحانات است.
* براى پيروزى در آزمايشِ خوف از دشمن، نياز به توكّل و ياد خداست و براى مبارزه با كمبودها، نياز به صبر است كه در دو آيه قبل «اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ» راه را نشان داده است.
* هرکسی ممکن است در مواجهه با بعضی از آزمایشات موفق باشد ولی در برابر برخی دیگر دچار خطا و تردید و اشتباه شود. ضمن اینکه همه آزمایشات نیز در یک دوره و زمان و برای مردم یک جامعه نیست و خداوند بنا به حکمت و مصلحت خویش هر فرد و گروه و قومی را با امتحانی جداگانه می آزماید. مثلاً اصحاب رسول الله (ص) در یک دوره با جنگ با کفار آزمایش شدند و در دوره دیگر با امتحانی مالی و اقتصادی و با تحریم و محاصره از سوی دشمنان.
مهم نوع آزمایش نیست بلکه مهم موفقیت در برابر آن است. و اتفاقاً نمونه چنین افرادی در جامعه خودمان و در زمان جنگ تحمیلی و بعد از آن دیده ایم؛ افرادی که در برابر هجوم ادوات نظامی دشمن تا بن دندان مسلح عقب نشینی و ترس به خود راه ندادند ولی در برابر مشکلات اقتصادی بوجود آمده توسط دشمن کم آوردند و مدام بر طبل عقب نشینی کوبیدند!
منبع: تراز