گروه فرهنگی مشرق - خبرهای شعر فجر امروز بیشترین جنجال را در میان سایر اخبار حوزه ادب به خود اختصاص می‌دهد چرا که گه گاه در ذیل موضوع چند صدایی و شنیده شدن صدای تمامی نحله‌های فرهنگی اخبار و اطلاعاتی از سوی متولیان این جشنواره منتشر می‌شود که در نوع خود قابل تامل است.
هشتمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر هر چند از سایر جشنواره‌ها جوان و نوپاتر است، اما این روزها حاشیه‌ساز شده و با سخنان اعضای اتاق فکر و یا شورای سیاستگذاری خود باعث تعجب فعالین این حوزه و رسانه‌ها شده است.
بد نیست نگاهی به آنچه طی این روزها درباره جشنواره متفاوت شعر فجر عنوان شده انداخته شود تا بلکه به روشنی منبع اخبار رسانه‌ها برای مسئولان و متولیان عالی‌رتبه فرهنگی کشور روشن شود.
* سکانس اول؛ شرط‌هایی برای حضور شاعران مستقل در شعر فجر
پوریا سوری یکی از اعضای کمیته اجرایی هشتمین دوره جشنواره فجر آغازگر این حاشیه‌ها بود. او در مصاحبه‌ای با یکی از خبرگزاری‌ها گفته بود؛ حرف ما هم فقط برگزاری جشنواره شعر فجر نیست، چون ما در این حوزه مشکلات زیادی با عقبه فکری ارشاد داریم؛ عقبه‌ای که سانسور را قانونی می‌داند و افراد را حذف می‌کند. جریانی که عملا دوست ندارد جریان شعر مستقل در کشور حضور داشته باشد، بنابراین من با این فرض‌ها و با مشورت دوستان و برخی از بزرگان جریان شعر که موافق حضورم در این جلسات بودند در این کمیته شرکت کردم. در طول برگزاری این جلسه که روز یکشنبه 27 بهمن برگزار شد، نهایتا به سه مبحث یا سه شرط رسیدیم تا با انجام آنها بتوان جریان شعر مستقل را نسبت به وعده‌های داده‌شده خوش‌بین کرد. اگر این سه شرط مورد قبول واقع شود زمینه تعامل و گفت‌وگو باز می‌شود، وگرنه همکاری‌ها قطع خواهد شد.
سوری اولین شرط را برگزاری نشست شاعران مستقل با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون فرهنگی ارشاد عنوان کرد، دومین شرط را بحث محکومیت سانسور عنوان کرد.
او درباره شرط سوم نیز گفت: که اگر دو شرط اول اجرایی شد و جریان شعر مستقل با خوش‌بینی به جشنواره نگاه کرد در درجه اول هیأت اجرایی و داوران جشنواره به صورت 50-50 از دو جریان شعری کشور یعنی جریان شعر مستقل و جریان شعر انقلاب و دولتی انتخاب شوند و بیش‌تر به ماهیت شعر نگاه شود نه نگاه ایدئولوژیک.
این عضو کمیته اجرایی اضافه کرده بود: از دیگر توافقات ما برای حضور جریان شعری مستقل در جشنواره شعر فجر بزرگداشت چند شاعر زنده و درگذشته است که ما پیشنهاد دادیم در طول ایام برگزاری شبی در جهت بزرگداشت سیمین بهبهانی به این بانوی شعر اختصاص یابد که تقریبا همه اعضای حاضر در کمیته اجرایی با آن موافقت کردند یا حداقل مخالفتی با آن نشد.
در ادامه اما موضوع به شکل دیگری رقم خود به شکلی که دو عضو کمیته اجرایی به نام‌های هوشیار انصاری‌فرد و پویا سوری کناره گیری کردند؛ و در ادامه علی آبان سخنگوی جشنواره شعر فجر در واکنش به کناره‌گیری دو تن از اعضای اتاق فکر این جشنواره گفت: نیت جشنواره هشتم ورود صداهای جدید است نه خروج صداهای پیشین و در مجموع هم‌نشینی و هم‌آوایی صداها مد نظر ماست.
آبان ادامه داد: «حال دوستان گرامی که مورد احترام بودند و هستند به هر دلیلی صلاح دیدند که در کمیته نباشند. آنها دلایل‌شان را مطرح کردند اما اقناع کننده نیست. صرف حدس و گمان که شاید خواسته‌های دیگر ما به نتیجه نرسد یا دبیر و سخنگوی جشنواره برابر دوستان دیگری که اتاق فکر و اعضای جشنواره را به بوته نقد کشیدند موضع نگرفتند و نمی‌گیرند، دلیل کافی نیست و این پیش‌بینی‌ها از نظر ما نمی‌تواند دلایل قانع‌کننده‌ای باشد.»
تمام این موارد از «شرط‌هایی برای حضور شاعران مستقل در شعر فجر» تا بزرگداشت شاعرانی که برگزاری بزرگداشت برای آنها جای تامل دارد، آغازگر همه رنگ‌های یک حاشیه برای شعر آنهم در جشنواره انقلاب بود.
* سکانس دوم؛ از حضور جریان‌های مختلف شعر تا رایزنی برای شعر خوانی بدالله رویایی
نکته تکان دهنده و آنچه روز گذشته در رسانه‌ها زنگ‌های خطر را به صدا در آورد خبر رایزنی برای حضور «یدالله رویایی» بود، این خبر در سایت جشنواره نیز قرار گرفت و پس از آن خبرنگار فارس با عبدالجبار کاکایی در راستای تایید این خبر تماس گرفت که وی مسئولیت اطلاع رسانی را به علی آبان محول کرد و در ادامه آبان در گفت‌وگویی با فارس گفت: اتاق فکر یا کمیته اجرایی با شعار چند صدایی خواستار این بود تا شاعران خوب ایرانی چه در داخل و چه خارج از ایران در جشنواره هشتم شعر فجر حضور پیدا کنند؛ تا تمام صداهای شعری و جریان‌های شعری در جشنواره ظهور یابد. رایزنی‌هایی با شاعران خارج از ایران صورت می‌گیرد، یکی از آنها «یدالله رویایی» است که به احتمال قوی در جشنواره حضور داشته و شعرخوانی نیز دارد.
آبان در پاسخ به اینکه با اعلام خبر دعوت از «رویایی» هجمه‌های وسیعی به سوی جشنواره در حال وقوع است، چرا که این شاعر در یکی از مصاحبه‌های خود انقلاب 57 را دروغ خوانده است و... چه لزومی برای دعوت از چنین شاعری بود، چه مشکلی بود از شاعرانی که انقلاب را زیر سوال نبرده‌اند دعوت نشده و از رویایی دعوت کرده‌اید، توضیح داد: بنده صرفا به عنوان سخنگوی جشنواره شعر فجر هستم، وقتی انتقادهایی صورت می‌گیرد، موارد را در اتاق فکر مطرح می‌کنیم، نتیجه نهایی اخذ شده و قطعیت را پس از آن اعلام می‌کنیم. وی در پاسخ به اینکه بر این اساس حضور آقای رویایی هنوز قطعی نشده، ابراز داشت: فقط رایزنی صورت گرفته است، قطعیت این حضور را در آینده اعلام می‌کنیم اما رایزنی‌هایی برای شاعران گوناگون در سراسر کشور و شاعران ایرانی صورت می‌گیرد.
این سخنان موجب شد تا رسما خبر دعوت از «رویایی» مطرح و تایید شود، ضمن اینکه متولیان جشنواره به تماس با این شاعر اشاره کرده و از اخذ موافقت رویایی برای حضور در جشنواره هشتم و شعرخوانی خبرداده‌اند.
ظاهرا این موارد برای راس هرم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یعنی علی جنتی وزیر ارشاد کافی نبوده چرا که وی امروز در واکنش به خبر دعوت از این شاعر که انقلاب را دروغ می‌خواند، گفته است: بازار شایعات خیلی رواج دارد، از ما سوال کنید تا اخبار درست را به شما بگوییم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به همین سوال با اشاره به حضور یدالله رویایی در جشنواره شعر فجر انقلاب که در یکی از اشعارش به امام خمینی (ره) توهین کرده بود گفت: وزارت ارشاد هیچ دعوتی از شاعر توهین کننده به امام(ره) نکرده بود.
اما نکته مهم مطرحه این است که آیا دبیران و برگزار کنندگان جشنواره هشتم فجر یک ساز میزنند و مسئولان امر در وزارت ارشاد سازی دیگر؟ آیا این موارد با معاون فرهنگی و یا شخص وزیر برای دعوت از یک شاعری با این پرونده روشن هماهنگ نشده است.
اما سخن پایانی با وزیر ارشاد، اینکه اگر این موضوع یعنی دعوت از رویایی شایعه‌ای رسانه‌ای بوده خلاف آنچیزی است که سخنگو و دبیر جشنواره فجر اعلام کرده و روی خروجی جشنواره قرار داده‌اند.
موضوع دعوت بسیار روشن است زیرا برای دعوت از این شاعر به گفته سخنگوی جشنواره تماسی با وی گرفته شده و رویایی موافقت خود را نیز اعلام کرده است.
جلسه شورای سیاستگذاری هشتمین جشنواره شعر فجر هفته آینده با حضور سید عباس صالحی معاون فرهنگی وزیر ارشاد برگزار می‌شود، این در حالی است که صالحی نیز روز گذشته در پاسخ به فارس درباره اتفاقات و اخبار جشنواره فجر گفته بود، باید قدری تامل در اوضاع کنم و بعد اظهار نظر خواهم کرد.
جشنواره جوان شعر فجر در حالی وارد گام هشتم خود می‌شود که نسبت به سایر جشنواره های فجر دیرتر برگزار خواهد شد و حتی به سال آینده در تهران موکول شده است.
مخاطبان محترم گروه فرهنگی مشرق می توانند مقالات، اشعار، مطالب طنز، تصاویر و هر آن چیزی که در قالب فرهنگ و هنر جای می گیرد را به آدرس culture@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود.
هشتمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر هر چند از سایر جشنواره‌ها جوان و نوپاتر است، اما این روزها حاشیه‌ساز شده و با سخنان اعضای اتاق فکر و یا شورای سیاستگذاری خود باعث تعجب فعالین این حوزه و رسانه‌ها شده است.
بد نیست نگاهی به آنچه طی این روزها درباره جشنواره متفاوت شعر فجر عنوان شده انداخته شود تا بلکه به روشنی منبع اخبار رسانه‌ها برای مسئولان و متولیان عالی‌رتبه فرهنگی کشور روشن شود.
* سکانس اول؛ شرط‌هایی برای حضور شاعران مستقل در شعر فجر
پوریا سوری یکی از اعضای کمیته اجرایی هشتمین دوره جشنواره فجر آغازگر این حاشیه‌ها بود. او در مصاحبه‌ای با یکی از خبرگزاری‌ها گفته بود؛ حرف ما هم فقط برگزاری جشنواره شعر فجر نیست، چون ما در این حوزه مشکلات زیادی با عقبه فکری ارشاد داریم؛ عقبه‌ای که سانسور را قانونی می‌داند و افراد را حذف می‌کند. جریانی که عملا دوست ندارد جریان شعر مستقل در کشور حضور داشته باشد، بنابراین من با این فرض‌ها و با مشورت دوستان و برخی از بزرگان جریان شعر که موافق حضورم در این جلسات بودند در این کمیته شرکت کردم. در طول برگزاری این جلسه که روز یکشنبه 27 بهمن برگزار شد، نهایتا به سه مبحث یا سه شرط رسیدیم تا با انجام آنها بتوان جریان شعر مستقل را نسبت به وعده‌های داده‌شده خوش‌بین کرد. اگر این سه شرط مورد قبول واقع شود زمینه تعامل و گفت‌وگو باز می‌شود، وگرنه همکاری‌ها قطع خواهد شد.
سوری اولین شرط را برگزاری نشست شاعران مستقل با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون فرهنگی ارشاد عنوان کرد، دومین شرط را بحث محکومیت سانسور عنوان کرد.
او درباره شرط سوم نیز گفت: که اگر دو شرط اول اجرایی شد و جریان شعر مستقل با خوش‌بینی به جشنواره نگاه کرد در درجه اول هیأت اجرایی و داوران جشنواره به صورت 50-50 از دو جریان شعری کشور یعنی جریان شعر مستقل و جریان شعر انقلاب و دولتی انتخاب شوند و بیش‌تر به ماهیت شعر نگاه شود نه نگاه ایدئولوژیک.
این عضو کمیته اجرایی اضافه کرده بود: از دیگر توافقات ما برای حضور جریان شعری مستقل در جشنواره شعر فجر بزرگداشت چند شاعر زنده و درگذشته است که ما پیشنهاد دادیم در طول ایام برگزاری شبی در جهت بزرگداشت سیمین بهبهانی به این بانوی شعر اختصاص یابد که تقریبا همه اعضای حاضر در کمیته اجرایی با آن موافقت کردند یا حداقل مخالفتی با آن نشد.
در ادامه اما موضوع به شکل دیگری رقم خود به شکلی که دو عضو کمیته اجرایی به نام‌های هوشیار انصاری‌فرد و پویا سوری کناره گیری کردند؛ و در ادامه علی آبان سخنگوی جشنواره شعر فجر در واکنش به کناره‌گیری دو تن از اعضای اتاق فکر این جشنواره گفت: نیت جشنواره هشتم ورود صداهای جدید است نه خروج صداهای پیشین و در مجموع هم‌نشینی و هم‌آوایی صداها مد نظر ماست.
آبان ادامه داد: «حال دوستان گرامی که مورد احترام بودند و هستند به هر دلیلی صلاح دیدند که در کمیته نباشند. آنها دلایل‌شان را مطرح کردند اما اقناع کننده نیست. صرف حدس و گمان که شاید خواسته‌های دیگر ما به نتیجه نرسد یا دبیر و سخنگوی جشنواره برابر دوستان دیگری که اتاق فکر و اعضای جشنواره را به بوته نقد کشیدند موضع نگرفتند و نمی‌گیرند، دلیل کافی نیست و این پیش‌بینی‌ها از نظر ما نمی‌تواند دلایل قانع‌کننده‌ای باشد.»
تمام این موارد از «شرط‌هایی برای حضور شاعران مستقل در شعر فجر» تا بزرگداشت شاعرانی که برگزاری بزرگداشت برای آنها جای تامل دارد، آغازگر همه رنگ‌های یک حاشیه برای شعر آنهم در جشنواره انقلاب بود.
* سکانس دوم؛ از حضور جریان‌های مختلف شعر تا رایزنی برای شعر خوانی بدالله رویایی
نکته تکان دهنده و آنچه روز گذشته در رسانه‌ها زنگ‌های خطر را به صدا در آورد خبر رایزنی برای حضور «یدالله رویایی» بود، این خبر در سایت جشنواره نیز قرار گرفت و پس از آن خبرنگار فارس با عبدالجبار کاکایی در راستای تایید این خبر تماس گرفت که وی مسئولیت اطلاع رسانی را به علی آبان محول کرد و در ادامه آبان در گفت‌وگویی با فارس گفت: اتاق فکر یا کمیته اجرایی با شعار چند صدایی خواستار این بود تا شاعران خوب ایرانی چه در داخل و چه خارج از ایران در جشنواره هشتم شعر فجر حضور پیدا کنند؛ تا تمام صداهای شعری و جریان‌های شعری در جشنواره ظهور یابد. رایزنی‌هایی با شاعران خارج از ایران صورت می‌گیرد، یکی از آنها «یدالله رویایی» است که به احتمال قوی در جشنواره حضور داشته و شعرخوانی نیز دارد.
آبان در پاسخ به اینکه با اعلام خبر دعوت از «رویایی» هجمه‌های وسیعی به سوی جشنواره در حال وقوع است، چرا که این شاعر در یکی از مصاحبه‌های خود انقلاب 57 را دروغ خوانده است و... چه لزومی برای دعوت از چنین شاعری بود، چه مشکلی بود از شاعرانی که انقلاب را زیر سوال نبرده‌اند دعوت نشده و از رویایی دعوت کرده‌اید، توضیح داد: بنده صرفا به عنوان سخنگوی جشنواره شعر فجر هستم، وقتی انتقادهایی صورت می‌گیرد، موارد را در اتاق فکر مطرح می‌کنیم، نتیجه نهایی اخذ شده و قطعیت را پس از آن اعلام می‌کنیم. وی در پاسخ به اینکه بر این اساس حضور آقای رویایی هنوز قطعی نشده، ابراز داشت: فقط رایزنی صورت گرفته است، قطعیت این حضور را در آینده اعلام می‌کنیم اما رایزنی‌هایی برای شاعران گوناگون در سراسر کشور و شاعران ایرانی صورت می‌گیرد.
این سخنان موجب شد تا رسما خبر دعوت از «رویایی» مطرح و تایید شود، ضمن اینکه متولیان جشنواره به تماس با این شاعر اشاره کرده و از اخذ موافقت رویایی برای حضور در جشنواره هشتم و شعرخوانی خبرداده‌اند.
ظاهرا این موارد برای راس هرم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یعنی علی جنتی وزیر ارشاد کافی نبوده چرا که وی امروز در واکنش به خبر دعوت از این شاعر که انقلاب را دروغ می‌خواند، گفته است: بازار شایعات خیلی رواج دارد، از ما سوال کنید تا اخبار درست را به شما بگوییم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به همین سوال با اشاره به حضور یدالله رویایی در جشنواره شعر فجر انقلاب که در یکی از اشعارش به امام خمینی (ره) توهین کرده بود گفت: وزارت ارشاد هیچ دعوتی از شاعر توهین کننده به امام(ره) نکرده بود.
اما نکته مهم مطرحه این است که آیا دبیران و برگزار کنندگان جشنواره هشتم فجر یک ساز میزنند و مسئولان امر در وزارت ارشاد سازی دیگر؟ آیا این موارد با معاون فرهنگی و یا شخص وزیر برای دعوت از یک شاعری با این پرونده روشن هماهنگ نشده است.
اما سخن پایانی با وزیر ارشاد، اینکه اگر این موضوع یعنی دعوت از رویایی شایعه‌ای رسانه‌ای بوده خلاف آنچیزی است که سخنگو و دبیر جشنواره فجر اعلام کرده و روی خروجی جشنواره قرار داده‌اند.
موضوع دعوت بسیار روشن است زیرا برای دعوت از این شاعر به گفته سخنگوی جشنواره تماسی با وی گرفته شده و رویایی موافقت خود را نیز اعلام کرده است.
جلسه شورای سیاستگذاری هشتمین جشنواره شعر فجر هفته آینده با حضور سید عباس صالحی معاون فرهنگی وزیر ارشاد برگزار می‌شود، این در حالی است که صالحی نیز روز گذشته در پاسخ به فارس درباره اتفاقات و اخبار جشنواره فجر گفته بود، باید قدری تامل در اوضاع کنم و بعد اظهار نظر خواهم کرد.
جشنواره جوان شعر فجر در حالی وارد گام هشتم خود می‌شود که نسبت به سایر جشنواره های فجر دیرتر برگزار خواهد شد و حتی به سال آینده در تهران موکول شده است.
مخاطبان محترم گروه فرهنگی مشرق می توانند مقالات، اشعار، مطالب طنز، تصاویر و هر آن چیزی که در قالب فرهنگ و هنر جای می گیرد را به آدرس culture@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود.
