ویژه نامه حسینیه مشرق- برگزاری مجالس عزاداری اهل بیت(علیهم السلام) دارای آدابی است که در دو  شماره قبل به آداب فردی آن اشاره شد. در این شماره از آداب هیئت به نکات مهم در فعالیت های جمعی عزاداری در کلام اهل بیت (ع) و مقام معظم رهبری اشاره میشود:

1_ دسته عزا

رهبر معظم انقلاب مد ظله : بعد از شهادت امام حسین(علیه السلام) و بازگشت کاروان کربلا، مدینه الرسول شب و روز شاهد اقامه عزا و نوحه سرایی بود، اشک گریه کنندگان بر خاک پاکش ریخت، دسته جات عزاداری بانوان از منزل زینب کبری به حرم پیامبر و از حرم پیامبر به منزل جناب ام البنین(علیها السلام) در رفت و آمد بودند. هنگامی که حضرت حوراء، عقیله بنی هاشم زینب کبری(علیها السلام) خبر دادند که جناب ام البنین(علیها السلا) قصد آمدن به منزل شما را دارند، پیغام فرستادند: (( شما تشریف نیاورید.

افضل آن است که من و خواهرانم برای عرض تسلیت اولاد شما به خدمت شما برسیم)) جناب زینب کبری(علیها السلام) احترام خاصی برای مادر حضرت عباس(علیه السلام) قائل بودند و به مناسبتهای دینی و غیر آن به زیارت آن جناب می رفتند. حضرت زینب(علیه السلام) در روز دوم ورودشان به مدینه، زن های بنی هاشم و دختران حضرت علی(علیه السلام) و عقیل و جعفر و آل المطلب را جمع کردند و امر فرمودند زینت آلات را زا خود دور کنند، لباس عزا و مشکی بپوشند و با نظم خاصی – با آه و گریه و فریاد برای شهدای کربلا – درحالی که بر سینه می زنند به طرف مسجد و حرم رسول الله(صلی الله علیه و آله) حرکت کنند. آن روز همگی یک صدا ناله می کردند: (( وا سیدا! واحسینا!)) یه نحوی که خلق از ناله آنان گریان بودند.

ازآنجا که ناله کنان و سینه زنان به منزل جناب ام البنین(علیها السلام) رفتند، در حالی که آن حضرت جلوی در منزل در انتظار حضرت زینب(علیها السلام) و خواهران و عزاداران امام حسین(علیها السلام) بود. هنگامی که جناب ام البنین(علیها السلام) و زینب کبری(علیها السلام) به یکدیگر رسیدند، ناله ای از آن دو مخدره و زن های عزادار بلند شد که کوچک و بزرگ را گریان نمود؛ اما مادر قمر بنی هاشم(علیه السلام) نامی از اولاد خود نبرد. زینب کبری(علیها السلام) به ایشان تسلیت می گفت و ناله می کرد(( وا آخا! وا عباسا!))، ولی ام البنین(علیها السلام) می فرمود:(( وا اماما! وا حسینا! حسین من چه شد؟))

با این حال وارد منزل شدند و ناله و گریه سر دادند. حضرت زینب(علیها السلام) از وقایع عاشورا می فرمودو دیگران ضجه می زدند، تا آنکه حضرت غش کرد و از حال رفت. بعد از آن، حضرت ام کلثوم(علیها السلام) مطالبی می فرمود، و به همین صورت عزاداری در منازل ادامه داشت تا زمانی که حضرت زینب(علیها السلام) را به شام تبعید کردند. بعد از رفتن آن حضرت از مدینه نیز عزاداری ها ادامه داشت.(1)

2_ اقامه مجلس عزا در خانه ها

امام باقر(علیه السلام) در حدیث زیارت امام حسین(علیه السلام) در روز عاشوار از راه دور و نزدیک)) می فرماید:.. سپس ندبه کند برای امام حسین(علیه السلام) و بر او بگرید و کسانی از اهل خانه اش را که نسیت به آنها تقیه نمی کند، امر کند به گریه کردن او؛ و در خانه اش با اظهار بی تابی بر او مصیبت و عزا بر پا کند و همدیگر را برای مصیبت امام حسین(علیه السلام) تسلیت بگویند؛ و اگر چنانچه این کارها را انجام دهند، من نزد خدا برایشان همه آن فضیلت ها را ضمانت می کنم. یعنی ثواب هزار حج و هزار عمره و هزار غزوه (جنگ همراه با پیامبر) را. گفتم: اینها را برایشان ضامن هستید و بر عهده می گیرید؟ فرمود: من ضامن و عهده دارم برای کسی که این کار را انجام دهد. گفتم: چگونه همدیگر را تسلیت بگوییم؟ گفت: می گویی، خداوند اجر ما را به خاطر مصیبت و عزای امام حسین(علیه السلام) بزرگ بدارد و ما و شما را به همراه ولیش امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از آل محمد، از خون خواهان او قرار دهد...(2)

امام صادق(علیه السلام) فرمودند: ای علقمه! برای امام حسین(علیه السلام) ندبه کنید و برایش گریه کنید و هر کدام از شما اهل خانه اش را بر گریه بر حسین(علیه السلام) امر کند و باید هر کدام از شما در خانه اش با اظهار بی تابی و گریه بر امام حسین(علیه السلام) اقامه مصیبت کند. و گریه کنان به دیدار یکدیگر به خانه های همدیگر بروید.(3)

فضل می گوید: در اول محرم امام صادق(علیه السلام) به من فرمود: دیشب کجا بودی؟ عرض کردم: دیشب یکی از دوستان و محبین شما به مناسبت اول محرم مجلسی منعقد نموده بود؛ و ما برای گریه و ناله و عزاداری بر جد بزرگوارتان حضرت سید الشهدا(علیه السلا) و اهل بیت آن حضرت – به خاطر مصائبی که بر آن بزرگوار در این ماه وارد شده – در مجلس او شرکت کردیم و بر مصائب شما اهل بیت گریستیم.

امام صادق(علیه السلام) فرمود: خداوند دلت را روشن کند، و به تو شرح صدر مرحمت فرماید، و تو را بر این عمل خوب و موالات تو با اهل بیت پیامبرت(صلی الله علیه و آله) پاداش دهد. ای فضل! هنگامی که از مجلس عزا بیرون آمدی، جلوی در خانه به کسی برخورد نکردی؟ عرض کردم: بلی، خداوند مرا فدای شما گرداند. با مردی که جلوی در نشسته بود برخورد کردم. فرمود: آن شخص را شناختی؟ گفتم: هوا تاریک بود و نتوانستم او را بشناسم. حضرت فرمود: خود من جلوی در نشسته بودم! گفتم: الله اکبر، پس برای چه به مجلس ما نیامدید تا در صدر مجلس باشید؟ به خدا قسم شما صاحب عزا هستید و واجب است به شما تعزیت بگوییم. امام صادق(علیه السلام) فرمود: من خواستم وارد مجلس شوم، اما دیدم صدر مجلس، جدم پیامبر و امیرالمومنین و فاطمه زهرا(علیهم السلام) حضور دارند، و با شما بر اباعبدالله الحسین بن علی(علیه السلام) می گریستند و نوحه و زاری می کردند.(4)

3_ ساتر زدن بین زنان و مردان

نقل شده است از دعبل خزاعی که می گوید: در چنین روزهایی به محضر سید و مولایم امام رضا(علیه السلام) شرفیاب شدم؛ دیدم که او محزون و دلگرفته نشسته و یارانش گرداگرد او می باشند... سپس آن حضرت برخاست و پرده ای میان ما و اهل بیتش قرار داد و انها را پشت پرده نشاند تا بر مصیبت جدشان حسین(علیه السلام) گریه کنند. سپس رو به من کرد و فرمود: ای دعبل! بر حسین(علیه السلام) مرثیه بخوان...(5)

از عبدالله بن غالب نقل شده است که می گوید: به محضر امام صادق)علیه السلام) وارد شدم و مرثیه امام حسین(علیه السلام) را برایش خواندم. وقتی که به این بیت رسیدم :

مصیبت امام حسین(علیه السلام) این بود که زمین { به جای آّب } خاک و گرد و غبار به وی داد...

ناگاه زنی گریه کنان از پشت پرده فریاد زد: وای پدرم!(6)

امام صادق(علیه السلام) می فرماید: پدرم امام باقر(علیه السلام) به من فرمود: از مالم فلان مقدار وقف نوحه خوانان کن که به مدت ده سال در منا و در ایام حج بر من نوحه خوانی و سوگواری کنند.(7)

***************************************
منابع:

1- منابع النورا، فی وقایع عاشورا، ص 183.

2- وسائل الشیعه، ج 14، ص 510.

3- مستدرک الوسائل، ج 10، ص 316.

4- ثمرات الأعواد، ج1، ص 16و منابع النوراء، ص 17 و احرام محرم، ص 51.

5- مستدرک الوسائل، ج 10، ص 386.

6- مثیر الأحزان، ص 15.

7- الکافی، ج 5، ص 117.
منبع: وارث