دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی به جز این گنج گران‌بها، شاهد اتفاقات مبارک دیگری نیز بود که مراسم اختتامیه با گزارشی از روند برگزاری این اتفاقات مبارک توسط عطاء‌الله رفیعی، آغاز شد.

دبیر علمی همایش: 530 چکیده مقاله به کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی ارائه شد

دبیر علمی همایش دومین کنگره بین المللی علوم انسانی در سخنانی اظهار کرد: ارائه فرصتی مناسب برای ارزیابی صادقانه برای علوم انسانی و ارائه برنامه برای نهادهای سیاست گذار  یکی دیگر از اهداف این کنگره بوده است. برای نیل به این اهداف برنامه‌هایی از جمله تشکیل شورای سیاست کنگره و دریافت مقالات علمی و پژوهشی و ارتباط با دانشگاه‌های مراکز استان از دیگر برنامه‌های کنگره‌های پیشین بوده است.

رفیعی با اشاره به اینکه ارتباط برجسته با دانشگاه از ویژگی برجسته این کنگره است افزود: یکی از نقاط ضعف کنگره‌های پیشین ارتباط ضعیف با دانشگاه بود که در این کنگره این مشکل رفع شد. فلسفه و روش شناسی با مرکزیت پژوهش‌های علوم انسانی روانشناسی اسلامی، ارتباطات و جامعه شناسی سیاسی، اقتصاد اسلامی، مدیریت اسلامی، علوم سیاسی اسلامی، فقه و حقوق اسلامی از برنامه‌های اصلی ارتباط  با دانشگاه‌های مختلف بوده است.

وی با اشاره به اینکه تدوین مقاله و برگزاری نشست‌های علمی و اداره کنگره از برنامه‌های روز نخست بوده است خاطر نشان کرد: برررسی تجربیات گذشته باعث شد که این کنگره از سطح علمی بسیار بالایی برخوردار باشد. در بخش بین الملل پنج شخصیت برجسته علمی حضور داشتند که حدود  530 چکیده مقاله در بخش بین الملل ارائه شد که حدود 70 مقاله خارجی دیروز در قالب مقاله در جلسات مختلف مورد بررسی قرار گرفت.

آیت الله اعرافی: دانشگاه و حوزه نیازمند تغیرات اساسی در حوزه علوم انسانی هستند

پس از سخنان دبیر علمی کنگره، آیت الله علیرضا اعرافی، رئیس جامعة المصطفی العالمیه، سخن را به دست گرفت و تلاش کرد تا به عنوان یک متفکر علوم انسانی اسلامی، نخست تعریفی از این علوم ارائه دهد و اظهار کرد: نخستین تعریف از علوم انسانی اسلامی آن است که بتوانیم مبانی هستی‌شناسی و ریزه‌کاری‌های مبانی آن را از معارف و متون دینی استخراج کنیم  و به جامعه علمی کشور این داده‌ها را ارائه کنیم.

رئیس جامعه المصطفی العالمیه افزود: علم انسانی دینی دانشی است که مسائل و موضوعات مطروحه در کتاب و سنت الهی را به وسیله همان ابزارات به شیوه کلاسیک در اختیار مردم قرار می دهد.

اعرافی با اشاره به اینکه عوامل متعددی در ارائه این نسخه وجود دارند تصریح کرد: این گزاره‌ها در قلمرو دانش به معنای تعلیم و تربیت عام مورد استفاده قرار می‌گیرند.

وی با اشاره به اینکه در زمنیه حوزه باید تغییراتی اساسی  صورت گیرد خاطر نشان کرد: گسترش روش شناسی علوم انسانی که دارای پتاسنسیل بسیار بالایی است باید به عنوان یکی از سرفصل های اصلی این تغییرات در حوزه قرار گیرد.

رئیس جامعه المصطفی العالمیه افزود: حرکت مقدسی در حوزه‌های علمیه به برکت انقلاب و تاکیدات امام راحل و رهبر معظم انقلاب آغاز شده که امیدواریم علاوه بر قدر دانستن از کارهای گذشتگان به سمت اقدامات عمیق‌تر و جدی‌‌تر پیش برویم.

دکتر چودری: نوای واحد توحید تفرقه را از بین می‌برد
کنگره علوم انسانی اسلامی، یک کنگره بین المللی بود و از این رو، پس از سخنان آیت الله اعرافی، نوبت به سخنان دکتر مسعود العالم چودری، برگزیده خارجی جایزه جهانی علوم انسانی از کشور عمان رسید که در ابتدای سخن خود اظهار کرد: استمرار این کنگره و ارزش نهادن به علوم انسانی، یکی از خواسته‌های من است زیرا در صورت استمرار، منجر به تغییرات مطلوبی در این عرصه می‌شود.

چودری تصریح کرد: توجه به علوم انسانی باید براساس مبانی اسلامی باشد تا باعث ایجاد تغییر مطلوب برای نه فقط برای مسلمانان، بلکه برای بشریت شود و دنیا از تاریکی به سمت نور ببرد. در جهان امروز اگر چه ثروت و رفاه افزایش یافته است اما باعث ایجاد مشکلات عمیقی چون فاصله طبقاتی و گسترش فقر نیز شده است.

برگزیده خارجی جایزه جهانی علوم اسلامی خاطرنشان کرد: اسلام به بشر اندیشه و نگاه متفاوتی را هدیه کرده است و امکاناتی متفاوت با گذشته را به انسانیت عرضه کرده است که شایسته تقدیر است.

چودری افزود: معرفت شناسی تکاملی اصلی است که وجود دارد و به اشکال مختلف به آن اشاره می‌شود و اگر در جهان نواهای مختلف و موسیقی‌های گوناگون را بشنویم، آزاردهنده است اما اگر یک نوای واحد که همان توحید است را بشنویم، شاهد تفرقه نمی‌شویم.

برگزیده خارجی جایزه جهانی علوم انسلانی تصریح کرد: بنابراین در اینجا یک توحید پویا داریم که می‌تواند در جهان مورد استناد قرار گیرد و می‌تواند به همه جهان اتحاد را یاد بدهد و از این طریق می‌توانیم به یک روش جهان شمول دست پیدا کنیم که جهان را به سمت پیشرفت پیش ببرد.

آیت الله العظمی جوادی آملی: علم غیر دینی نداریم
پایان بخش سخنرانی های دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی، سخنرانی آیت الله العظمی جوادی آملی بود که با سخنان دلنشین خود، بر جان مشتاق اندیشمندان علوم انسانی از سراسر جهان، لمحه‌ای از انفاس قدسی ذات اقدس اله را گستراند.

مرجع تقلید شیعیان در سخنان خود خود با اشاره به لزوم تعیین ضابطه برای علوم انسانی، اظهار کرد: علم انسانی و مانند آن باید با یک ضابطه‌های مشخصی تعیین شود و توجه به وجه تمایز بین موضوعات از جمله این ضابطه‌هاست.

آیت الله العظمی جوادی آملی افزود: اگر فلسفه به بی راهه رفت و الحادی شد و گفت وحی و نبوت خرافه است و دین فسون و فسانه است، نقشه ملحدانه ترسیم می‌کند و اولین آسیب را به خودش می‌زند که به فلسفه الحادی تبدیل می‌شود و سپس همه علوم را الحادی می‌کند. اما اگر انشاء الله دینی شد، همه علوم را دینی می‌کند و خودش به فلسفه الهی تبدیل می‌شود.

مرجع تقلید شیعیان خاطرنشان کرد: در فلسفه الهی ثابت می‌شود که در جهان چیزی جز خدا و اسماء خدا و آثار خدا و افعال خدا، چیزی وجود ندارد و جز قول خدا موضوعی نیست و جز فعل خدا سوژه ای نیست. سرنوشت علوم را موضوعات تعیین می‌کنند. تمایز دینی و غیر دینی بودن، در تمایز موضوعات است و چیزی در جهان نیست جز خدا و فعل خدا.

وی افزود: قرآن کریم هم معلومات متنوع را ارائه می‌کند و هم روش‌های متنوع را. قرآن کریم آسمان را ثابت می‌کند و زمین را ثابت می‌کند و روح و فرشته، وحی، نبوت و امامت و فرشتگان عرش و اسماء حسنی را چون همه از خدا مبدأ گرفته‌اند، ثابت می‌کنند.

مرجع تقلید شیعیان خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی از ابتدا شعار نه شرقی و نه غربی سر داد و امروز نیز در زمینه علوم انسانی می‌گویم، علم اسلامی خواه شرقی باشید یا غربی، اگر علم دینی باشد، علم و گرنه چیزی نیست. علمی که به واقعیت آفرینش توسط خداوند، دقت کند، علم اسلامی است حتی اگر توسط مسلمانان تولید نشده باشد و منشأ غیر مسلمان داشته باشد.

آیت الله جوادی آملی خاطرنشان کرد: غربی‌ها یک روز می‌گویند گزینه نظامی روی میز است، یک بار تحریم می‌کنند و گاهی حرف دیگری می‌زنند اما این حرف‌ها بدون مبانی است و براساس منطق و علم نیست. امیدواریم برادران که ما به ژنو رفته‌اند با خوشحالی و موفقیت به کشور برگردند و ما برای موفقیت آن‌ها دعا می‌کنیم زیرا خواسته‌های آن‌ها برحق است و خواسته منطقی‌ای دارند.

نخستین جایزه جهانی علوم انسانی برندگان خود را شناخت
پس از سخنان آیت الله جوادی جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی به سه نظریه پرداز در حوزه علوم انسانی جایزه جهانی علوم انسانی اهدا شد.
آیت الله اعرافی به عنوان یکی از برندگان جوایز علوم انسانی در این کنگره برگزیده شد که  ملاک داوران برای انتخاب ایشان نظریه پردازی در زمینه پرورش اسلامی عنوان شد.

سید عباس موسویان که در زمینه بانکداری اسلامی نظریه پردازی کرده است نیز به عنوان یکی دیگر از برندگان جایزه علوم انسانی معرفی شد.
وی همکاری بسیاری با نظام بانکداری کشور برای ارائه نظریه بانکداری اسلامی داشته است.

پروفسور مسعود العالم چودری از کشور عمان نیز آخرین دریافت کننده جایزه جهانی علوم انسانی بود که وی نیز به نظریه های برجسته‌ای در حوزه علوم انسانی کلاسیک دست پیدا کرده است. 

دومین کنگره علوم انسانی اسلامی در حالی که به کار خود پایان داد که به فرمایش مرجع عظیم الشأن تقلید، آیت الله عبدالله جوادی آملی، این تنها آغاز راه بود و برای رسیدن به چارچوبی در زمینه علوم انسانی اسلامی راه زیادی باقی مانده است.

مخاطبان محترم گروه فرهنگی مشرق می توانند مقالات، اشعار، مطالب طنز، تصاویر و هر آن چیزی که در قالب فرهنگ و هنر جای می گیرد را به آدرس culture@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود.