به گزارش مشرق به نقل از رجا، در دور اول اين گفت‌وگوها که از ساعت 11:45 تا 13:30 روز جمعه به وقت تهران برگزار شد، دکتر سعيد جليلي مذاکره کننده ارشد ايران پيشنهادي مشخصي را براي زمينه‌هاي همکاري مطرح کرد. اين در حالي بود که در مذاکرات ژنو3 نيز، جليلي با آغاز بحث توانسته بود ابتکار عمل را به‌دست بگيرد و در مقابل، اعضاي 1+5 که چهار نفر از ميان آن‌ها براي اولين بار در گفت‌وگوها شرکت مي‌کردند، انسجام کافي را براي طرح بحث نداشتند.
در عين حال، فضاي دور اول مذاکرات استانبول يک واقعيت ديگر را نيز به طرف مقابل نشان داد: "راهبرد دو مسيره، کماکان از غرب قرباني مي‌گيرد نه ايران، چرا که دو دور تحريم متوالي ايران از سوي وزارت امور خارجه امريکا عليه سپاه و شرکت‌هاي کشتيراني ايران که با پافشاري افرادي نظير گري سيمور مشاور خلع سلاح اوباما اعمال شد، تأثيري در اراده مذاکره کنندگان ايران نداشته و آن‌طور که منابع غربي گزارش دادند ايران همچنان از موضع قدرت مذاکره مي‌کند."
بر اساس اين دريافت، طرف‌هاي مذاکره کننده تلاش کردند که از روند سازنده‌تري را نسبت به گذشته حداقل در دور اول گفت‌وگوها در پيش بگيرند. اين در حالي بود که آنچنانکه رجانيوز پيش از اين نيز گزارش داده است، غرب اميداور است که گفت‌وگوها با ايران را براي يک دوره حداقل دو ساله ادامه دهد چرا که تصور مي‌کند اثرات تحريم‌ها در کوتاه مدت مشخص نمي‌شود بلکه در ميان مدت و دراز مدت اين آقار ظاهر خواهد شد، بنابراين، تا آن زمان بايد ايران را در پاي ميز مذاکره حفظ کرد تا در شرايط سخت براي اين کشور بتوان شرايط مورد نظر غرب را به آن تحميل کرد.
در عين حال، نمايندگان ايران معتقدند اين طراحي و تصميم‌هاي غلط ناشي از محاسبات اشتباه و پيش از آن در نتيجه اطلاعات غلطي است که به غرب مي‌رسد و موجب شده که در اثر توهم عقب‌نشيني ايران به‌خاطر تحريم‌ها، زمان همچنان به نفع جمهوري اسلامي و تثبيت هسته‌اي ايران و در مقابل به ضرر غرب و بي‌اعتبار شدن قطعنامه‌هاي پي در پي شوراي امنيت، اتحاديه اروپا و امريکا پيش برود.
غرب در حالي به تأثير تحريم‌ها در دراز مدت دل بسته است که برخي شرکاي امريکا و يا کشورهاي نظير چين مترصد هستند بلافاصله پس از آنکه بازار ايران از يک کشور حامي تحريم خالي شد، جاي آن را پر کنند و براي اين کار از ابزارها و راه‌هاي غير رسمي استفاده مي‌کنند.
حضور دکتر سعيد جليلي در نمازجمعه استانبول و استقبال پر شور نمازگزاران جمعه مسجد احمد استانبول از وي با شعارهاي ضد امريکايي و ضد اسرائيلي نيز فضاي محل مذاکرات را تحت تأثير قرار داد و تأکيد ويژه‌اي بر عمق نفوذ ايران در منطقه و زمينه‌هاي مشترک همکاري بود.
روزنامه امريکايي وال استريت ژورنال در مقاله اي که روز جمعه اول بهمن 1389 منتشر کرده، آورده است: «ايران در مذاکرات هسته اي استانبول سعي مي کند بيشتر گفت وگوها را به طرف مسائل منطقه اي متمرکز کند تا مسائل مربوط به برنامه هاي هسته اي».
به گزارش سايت ايران هسته‌اي، وال استريت ژورنال درباره ابعاد قدرت ايران نوشت: «کارشناسان سياسي اظهار داشته اند جايگاه مستحکم ايران در نزد حزب الله لبنان که باعث سقوط دولت طرفدار غرب لبنان شد نفوذ پرقدرت ايران در بين سياستمداران شيعه عراق و حمايت سوريه قطر و ترکيه از ايران همگي دست به دست هم داده است تا ايران با يک موضع قدرتمندي نسبت به مذاکرات گذشته پا به استانبول بگذارد».
*رويترز: هيچ نشانه اي از کوتاه آمدن ايران در استانبول مشاهده نشد
رويترز نيز تاييد کرد که در مذاکرات استانبول هيچ نشانه از امتياز دادن ايران مشاهده نشده است.
اين خبرگزاري درگزارشي به قلم ديويد بران استروم از استانبول که روز جمعه اول بهمن 1389 منتشر شد، نوشت: «ايران در گفت وگوهاي استانبول که روز جمعه اغاز شد هيچ نشانه اي از امتياز دادن به قدرت هاي جهاني که در تلاش براي ترغيب ايران براي مهار برنامه هسته اي اش هستند، از خود نشان نداد».
اين خبرگزاري سپس در مورد توقع غرب از مذاکرات استانبول نوشت: «يک ديپلمات همزمان با آغاز نشست گفت هيچ‌کس انتظار پيشرفت بزرگي را ندارد، با اين حال، ايران بايد نشان دهد علاقمند به تعامل در يک فرآيند بزرگ‌تر است».
* حرکت ايران به سمت مذاکره از موضع قدرت
يک تحليل‌گر سرشناس فرانسوي درتحليل مذاکرات استانبول گفت اين مذاکرات نشان مي دهد که ايران به سمت مذاکره از موضع قدرت حرکت مي کند.
رييس موسسه تحليل راهبردي فرانسه درباره گفت وگوهاي ايران و گروه 1+5 در استانبول گفت ايران از موضع مذاکره کننده به تدريج به سوي اظهار نظر از موضع قدرت حرکت مي کند.
فرانسوا ژره در گفت وگو با شبکه فرانس 24 گفت: «آقاي سلطانيه سفير ايران در اژانس بين المللي انرژي اتمي اعلام کرده است که اين مذاکرات اخرين فرصت البته براي کشورهاي 1+5 است. مي توان اين موضع را يک موضع پايه اي ايران تلقي کرد که بر اساس ان ايران مي خواهد بگويد کشور بزرگي است و از موضع قدرت عمل مي کند. در عين حال سلطانيه ادامه مي دهد که توافق ايران با ترکيه و برزيل همچنان معتبر است و از سوي کشورهاي ديگر مورد توجه قرار نگرفته است. اين موضع در واقع نشان مي دهد که ايران درهاي مذاکره را نبسته است».
بنا بر اين گزارش، فرانسوا ژره درباره اظهارات وزير امور خارجه روسيه درباره اينکه لغو تحريم ها نيز بايد در دستور کار قرار گيرد گفت: «اين از متحد نبودن طرف مقابل ايران حکايت مي کند. کشورهاي بزرگ هيچگاه با هم يکدست و متحد نبوده اند. در عين حال اظهار نظر اقاي لاوروف جالب است زيرا در حقيقت هم راستا با منطق مذاکره ايران است که خواستار اعطاي امتيازات متقابل است. بر اين اساس ايران مي گويد حاضر است گامي به جلو بردارد و مثلا اورانيوم کم غني شده اش را به خارج بفرستد اما در مقابل انتظار دارد تحريم ها نيز لغو شود. چيني ها فعلا در اين مورد ساکت هستند زيرا رييس جمهور چين فعلا در امريکا به سر مي برد و نمي خواهد در انجا موضعي بگيرد که مطابق ميل امريکا نباشد. اما من فکر مي کنم چيني ها به موضع روس ها خواهند پيوست.
رژه در پايان با اشاه به اينکه امريکا غني سازي درايران را پذيرفته است، گفت: «خانم کلينتون قبلا گفته است که ايران مانند هر کشور ديگري که به تعهدات اش در زمينه عدم تکثير هسته اي عمل کند مي تواند به انرژي هسته اي براي توليد برق دسترسي داشته باشد اما موضوع اين است که چنين اعتمادي وجود ندارد. وقتي شما به نخست وزير انگليس يا رييس جمهور فرانسه گوش مي کنيد انان مي گويند ايران مي تواند تحت نظارت اکيد به انرژي هسته اي براي توليد برق دسترسي داشته باشد ايراني ها هم مي گويند اين موضوع نيازي به اعلام کردن ندارد و اين حق از نظر حقوقي به انان داده شده است. اين نوع مواضع در واقع انچنان که گفته مي شود براي حفظ ابرو است اما حادثه ديپلماتيک اين است که امريکاي اوباما نيز حاضر است ايران هسته اي غير نظامي را بپذيرد و اين موضع مهمي است که در زمان بوش وجود نداشت».
