گروه بین الملل مشرق – مقامات آمریکایی که برای حمله به سوریه، آتش تندی داشتند، با ارائه طرح نظارت بین المللی بر سلاح های شیمیایی سوریه و پذیرش آن از سوی این کشور، اعلام کردند که فعلاً از حمله نظامی منصرف شده اند. این طرح که موسوم به طرح واشنگتن – مسکو شده است، به عقیده بسیاری از کارشناسان محصول همفکری آمریکایی ها و روس هاست و هدف آن هم تضعیف قدرت بازدارندگی دولت سوریه در مقابل تهدیدات رژیم صهیونیستی است. البته عقب نشینی آمریکایی ها از حمله نظامی، دستاورد بزرگ و مهمی برای محور مقاومت به حساب می آید. در گفتگو با آقای حسین شیخ الاسلام، که از دیپلمات های با سابقه و کهنه کار جمهوری اسلامی می باشند، به بررسی ابعاد مختلف این طرح و همچنین نقش جمهوری اسلامی ایران در عقب نشینی آمریکایی ها پرداخته ایم.
در ابتدای گفتگو بفرمایید که تحلیل شما از اهداف طرح موسوم به طرح واشنگتن – مسکو برای خلع سلاح شیمیایی سوریه چیست؟
نکته مهمی که در تحلیل ها باید مورد توجه قرار بگیرد، این است که اساساً هدف اصلی آمریکا در منطقه خاورمیانه، تقویت رژیم صهیونیستی است. در موضوع سوریه، نیز طرح حمله نظامی و مباحث پیرامون آن با همین هدف اصلی مطرح شد. آمریکا و رژیم صهیونیستی به دنبال این بودند که توانایی ارتش، دولت و ملت سوریه را که تهدیدی بر علیه این رژیم بود، از بین ببرند. در موضوع خلع سلاح شیمیایی سوریه نیز تا حدی موفق شدند و سوریه به صورت یکطرفه دارد خلع سلاح می شود. در صورتی که اگر قرار باشد سوریه خلع سلاح شود، در مقابل اسرائیل هم باید سلاح های کشتار جمعی خود را تحویل دهد.
ما شاهد بودیم که آمریکایی ها از تصمیم جدی خود برای حمله نظامی به سوریه عقب نشینی کردند. به نظر شما این اتفاق چه دستاوردهایی برای سوریه به همراه داشته است؟
البته از نظر تاکتیکی، پذیرش نظارت بین المللی بر سلاح های شیمیایی از سوی سوریه، یک پیروزی برای این کشور به حساب می آید. چون از یک طرف، آمریکایی ها قصد داشتند حمله کنند و با این پذیرش، آمریکایی ها دیگر توجیهی برای حمله ندارند. از طرف دیگر، از این به بعد اگر سلاح شیمیایی استفاده شود، کاملاً مشخص است که از سوی گروه های تروریستی و تکفیری استفاده شده زیرا سلاح های دولت سوریه تحت نظارت بین المللی قرار دارد. این در حالی است که گروه های تروریستی نیاز شدیدی به استفاده از سلاح های شیمیایی دارند، زیرا در میدان نبرد نسبت به ارتش سوریه برتری ندارند و در موضع ضعف هستند. واقع امر این است که اوباما می خواست به سوریه حمله کند و علتش هم این بود که تروریست ها در میدان مبارزه چیزی در دست نداشتند و اصطلاحاً قافیه را باخته بودند. به همین دلیل هم نمی خواستند مذاکرات ژنو 2 را آغاز کنند. البته با توجه به اینکه اسرائیل سلاح های اتمی در اختیار دارد، خلع سلاح شیمیایی سوریه به نوعی بازدارندگی این کشور را در مقابل اسرائیل تضعیف می کند.
شما به پیروزی های نظامی ارتش سوریه در مقابل تروریست ها اشاره کردید، رمز موفقیت ارتش سوریه چه بود؟
یکی از اقدامات ارزشمند و قابل توجه ارتش و دولت سوریه این بوده که هر گاه ارتش منطقه ای را آزاد می کرد، از اهالی همان محل یک نیروی دفاع مردمی شبیه بسیج سازماندهی می کرد و همین نیرو از محله خود حفاظت می کرد. وجود این نیرو مانع از برگشت و فعالیت مجدد تروریست ها در مناطق آزاد شده می شود. این بسیجی ها در میان مردم خیلی عزیز و محبوب شده اند زیرا مردم می بینند که این نیرو محله آنها را از درگیری ارتش و تروریست ها حفظ می کنند.
برخی از تحلیلگران معتقدند که آمریکایی ها پس از ضعیف قدرت بازدارندگی دولت سوریه، مجدداً حمله به این کشور را در دستور کار قرار می دهند. تحلیل شما در این رابطه چیست؟
بر اساس منشور ملل متحد استفاده از زور و حتی تهدید به استفاده از آن ممنوع است. آمریکایی ها دارند رفتار خلاف قواعد و حقوق بین الملل انجام می دهند و به این کار افتخار هم می کنند. آقای اوباما می گوید که اگر ما این تهدید را نمی کردیم، سلاح های شیمیایی سوریه جمع نمی شد. در آینده هم هر اقدامی ممکن است اتفاق بیفتد. آمریکایی ها سال 2007 تعهد دادند که خلع سلاح شیمیایی شوند. این مهلت را تا سال 2012 تمدید کردند. از آوریل 2012 تا الآن اصلاً مهلتی هم نگرفته اند و اصلاً به آن تعهدی که داده اند، عمل نمی کنند. آمریکایی ها خلاف کار، دروغگو و زورگو هستند و هر کاری در قاموس آنها ممکن است اتفاق بیفتد.
نقش جمهوری اسلامی ایران را در قضیه سوریه و عقب نشینی آمریکا از بحث حمله نظامی چگونه می بینید؟
نکته مهمی است که باید خیلی به آن توجه کرد. اگر تروریست ها و مزدوران آمریکا در سوریه به اهداف خود رسیده بودند، چه نیازی وجود داشت که آمریکا بخواهد تهدید به حمله نظامی کند. همین که آمریکا تهدید می کند، نشان دهنده این است که نتوانسته به اهداف خود برسد و محور مقاومت پیروز شده است. از اول قضیه سوریه که دو سال و نیم پیش بود، جمهوری اسلامی ایران ایستادگی کرد، آن هم در شرایطی که سایر طرف ها وا داده بودند. جمهوری اسلامی اعلام کرد که طرف های خارجی نباید برای سوریه تصمیم بگیرد، اصلاحات باید صورت بگیرد و گفتگوهای سوری – سوری باید آغاز شود، صندوق رأی باید تعیین کننده سرنوشت سوریه باشد و مردم این کشور باید تصمیم بگیرند.
اول قضیه، روس ها و چینی ها اصلاً به میدان نیامدند. وقتی به قضیه لیبی نگاه کنیم، می بینیم که روس ها و جینی ها با اینکه می دانستند آمریکا می خواهد از قطعنامه شورای امنیت سوء استفاده و به لیبی حمله کند، به قطعنامه رأی مثبت دادند. یعنی تا این حد ضعیف شده بودند. ولی الآن روسیه موضع قدرتمندی در قضیه سوریه دارد، روسیه یک بازیگر تعیین کننده است و با قدرت و با وزن یکسان در مقابل آمریکا حاضر می شوند. حتی گفته می شود که پوتین با ارائه این طرح نظارت بر سلاح های شیمیایی، اوباما را از مشکلات داخلی نجات داد. قطعاً اگر ایستادگی جمهوری اسلامی ایران در موضوع سوریه نبود، این وضعیت برای روس ها پیش نمی آمد.
در ابتدای گفتگو بفرمایید که تحلیل شما از اهداف طرح موسوم به طرح واشنگتن – مسکو برای خلع سلاح شیمیایی سوریه چیست؟
نکته مهمی که در تحلیل ها باید مورد توجه قرار بگیرد، این است که اساساً هدف اصلی آمریکا در منطقه خاورمیانه، تقویت رژیم صهیونیستی است. در موضوع سوریه، نیز طرح حمله نظامی و مباحث پیرامون آن با همین هدف اصلی مطرح شد. آمریکا و رژیم صهیونیستی به دنبال این بودند که توانایی ارتش، دولت و ملت سوریه را که تهدیدی بر علیه این رژیم بود، از بین ببرند. در موضوع خلع سلاح شیمیایی سوریه نیز تا حدی موفق شدند و سوریه به صورت یکطرفه دارد خلع سلاح می شود. در صورتی که اگر قرار باشد سوریه خلع سلاح شود، در مقابل اسرائیل هم باید سلاح های کشتار جمعی خود را تحویل دهد.
ما شاهد بودیم که آمریکایی ها از تصمیم جدی خود برای حمله نظامی به سوریه عقب نشینی کردند. به نظر شما این اتفاق چه دستاوردهایی برای سوریه به همراه داشته است؟
البته از نظر تاکتیکی، پذیرش نظارت بین المللی بر سلاح های شیمیایی از سوی سوریه، یک پیروزی برای این کشور به حساب می آید. چون از یک طرف، آمریکایی ها قصد داشتند حمله کنند و با این پذیرش، آمریکایی ها دیگر توجیهی برای حمله ندارند. از طرف دیگر، از این به بعد اگر سلاح شیمیایی استفاده شود، کاملاً مشخص است که از سوی گروه های تروریستی و تکفیری استفاده شده زیرا سلاح های دولت سوریه تحت نظارت بین المللی قرار دارد. این در حالی است که گروه های تروریستی نیاز شدیدی به استفاده از سلاح های شیمیایی دارند، زیرا در میدان نبرد نسبت به ارتش سوریه برتری ندارند و در موضع ضعف هستند. واقع امر این است که اوباما می خواست به سوریه حمله کند و علتش هم این بود که تروریست ها در میدان مبارزه چیزی در دست نداشتند و اصطلاحاً قافیه را باخته بودند. به همین دلیل هم نمی خواستند مذاکرات ژنو 2 را آغاز کنند. البته با توجه به اینکه اسرائیل سلاح های اتمی در اختیار دارد، خلع سلاح شیمیایی سوریه به نوعی بازدارندگی این کشور را در مقابل اسرائیل تضعیف می کند.
شما به پیروزی های نظامی ارتش سوریه در مقابل تروریست ها اشاره کردید، رمز موفقیت ارتش سوریه چه بود؟
یکی از اقدامات ارزشمند و قابل توجه ارتش و دولت سوریه این بوده که هر گاه ارتش منطقه ای را آزاد می کرد، از اهالی همان محل یک نیروی دفاع مردمی شبیه بسیج سازماندهی می کرد و همین نیرو از محله خود حفاظت می کرد. وجود این نیرو مانع از برگشت و فعالیت مجدد تروریست ها در مناطق آزاد شده می شود. این بسیجی ها در میان مردم خیلی عزیز و محبوب شده اند زیرا مردم می بینند که این نیرو محله آنها را از درگیری ارتش و تروریست ها حفظ می کنند.
برخی از تحلیلگران معتقدند که آمریکایی ها پس از ضعیف قدرت بازدارندگی دولت سوریه، مجدداً حمله به این کشور را در دستور کار قرار می دهند. تحلیل شما در این رابطه چیست؟
بر اساس منشور ملل متحد استفاده از زور و حتی تهدید به استفاده از آن ممنوع است. آمریکایی ها دارند رفتار خلاف قواعد و حقوق بین الملل انجام می دهند و به این کار افتخار هم می کنند. آقای اوباما می گوید که اگر ما این تهدید را نمی کردیم، سلاح های شیمیایی سوریه جمع نمی شد. در آینده هم هر اقدامی ممکن است اتفاق بیفتد. آمریکایی ها سال 2007 تعهد دادند که خلع سلاح شیمیایی شوند. این مهلت را تا سال 2012 تمدید کردند. از آوریل 2012 تا الآن اصلاً مهلتی هم نگرفته اند و اصلاً به آن تعهدی که داده اند، عمل نمی کنند. آمریکایی ها خلاف کار، دروغگو و زورگو هستند و هر کاری در قاموس آنها ممکن است اتفاق بیفتد.
نقش جمهوری اسلامی ایران را در قضیه سوریه و عقب نشینی آمریکا از بحث حمله نظامی چگونه می بینید؟
نکته مهمی است که باید خیلی به آن توجه کرد. اگر تروریست ها و مزدوران آمریکا در سوریه به اهداف خود رسیده بودند، چه نیازی وجود داشت که آمریکا بخواهد تهدید به حمله نظامی کند. همین که آمریکا تهدید می کند، نشان دهنده این است که نتوانسته به اهداف خود برسد و محور مقاومت پیروز شده است. از اول قضیه سوریه که دو سال و نیم پیش بود، جمهوری اسلامی ایران ایستادگی کرد، آن هم در شرایطی که سایر طرف ها وا داده بودند. جمهوری اسلامی اعلام کرد که طرف های خارجی نباید برای سوریه تصمیم بگیرد، اصلاحات باید صورت بگیرد و گفتگوهای سوری – سوری باید آغاز شود، صندوق رأی باید تعیین کننده سرنوشت سوریه باشد و مردم این کشور باید تصمیم بگیرند.
اول قضیه، روس ها و چینی ها اصلاً به میدان نیامدند. وقتی به قضیه لیبی نگاه کنیم، می بینیم که روس ها و جینی ها با اینکه می دانستند آمریکا می خواهد از قطعنامه شورای امنیت سوء استفاده و به لیبی حمله کند، به قطعنامه رأی مثبت دادند. یعنی تا این حد ضعیف شده بودند. ولی الآن روسیه موضع قدرتمندی در قضیه سوریه دارد، روسیه یک بازیگر تعیین کننده است و با قدرت و با وزن یکسان در مقابل آمریکا حاضر می شوند. حتی گفته می شود که پوتین با ارائه این طرح نظارت بر سلاح های شیمیایی، اوباما را از مشکلات داخلی نجات داد. قطعاً اگر ایستادگی جمهوری اسلامی ایران در موضوع سوریه نبود، این وضعیت برای روس ها پیش نمی آمد.
