به گزارش مشرق، تسنیم به نقل از اندیشکده مؤسسه مطالعات استراتژیک نوشت: کارشناسان مسائل منطقه آسیا ـ اقیانوسیه با انتشار گزارشی مفصل به چالش‌های استراتژیک پیش روی آمریکا در این منطقه پرداخته‌اند.

این تحلیل چهار هدف را پیگیری می‌کند: اول اینکه جریانات کلیدی ژئوـ اقتصادی، سیاسی و امنیتی جاری در منطقه آسیا اقیانوسیه را بررسی کند؛ دوم آنکه وجوه تعیین کننده‌ای را که روابط میان دولت‌ها در این منطقه را پیچیده می‌سازند، مشخص سازد؛ سوم آنکه به مسائلی می‌پردازد که پیش روی بازیگران این منطقه قرار دارد؛ و چهارم اینکه به خطرناکترین پیامد‌های بالقوه ناشی از منازعات عمده این منطقه می‌پردازد.

مهمترین یافته‌های این تحلیل به قرار زیر است:

* منطقه آسیا اقیانوسیه که در بردارنده چین، شمال شرقی آسیا و جنوب شرقی آسیا است، جریانات پیچیده‌ای را در خود دارد. از یک سو تمایل به توسعه اقتصادی در چند دهه گذشته، منطقه آسیا اقیانوسیه را به پیش برده است. از سوی دیگر، جدای از دیگر تنش‌ها و مناقشات، منازعات دریایی حل و فصل نشده موجود می‌تواند جنگ‌های مختلفی را میان کشورهای حاضر در منطقه آسیا اقیانوسیه به وجود آورد.

* بالاتر از همه این جریان‌های پیچیده، بر سر منافع مختلف حیاتی موجود در این منطقه، رقابتی شدید میان چین و آمریکا وجود دارد. متأسفانه یا خوشبختانه، روابط آمریکا و چین به عاملی تعیین کننده در روابط میان کشورهای آسیا اقیانوسیه تبدیل شده است. روابط این دو کشور چشم‌انداز پیشروی صلح را پیچیده می‌کند و خطر شکل گرفتن منازعه در این منطقه را افزایش می‌دهد؛ محاسبات دولتمردان را برای سیاست گذاری ملی برای روابط میان کشورهای آسیا اقیانوسیه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و آینده روابط بین‌الملل جهانی را متأثر می‌سازد.

* تغییر استراتژیک آمریکا در قبال آسیا اقیانوسیه، همانطور که رئیس جمهور اوباما نیز تصریح کرده است، یک ضرورت و نه یک گزینه است. به رغم وجود منازعات بسیار در دیگر نقاط دنیا، از جمله در خاورمیانه، این منطقه همچنان توجه آمریکا و منابع سیاست خارجی آمریکا را به خود جذب می‌کند و باعث شده است آمریکا توجه جدی به چین و آسیا اقیانوسیه مبذول دارد.

* در اواسط دهه 2000، آمریکا و چین مبادلات استراتژیک بی‌سابقه‌ای را رقم زدند و بر سر یک طریقت جدید برای برون رفت از تراژدی گذار یک قدرت بزرگ، به توافق رسیدند. این اقدام را می‌توان گامی در جهت مناسب تلقی کرد. با این حال آن را نمی‌توان به منزله راه‌حلی همیشگی برای روابط میان آمریکا و چین تلقی کرد. این دو قدرت بزرگ همچنان می‌توانند روی منافع حیاتی یکدیگر پا گذاشته و در برابر اقدامات یکدیگر واکنش منفی نشان دهند. علاوه بر این آمریکا به صورت غیر مستقیم و عمیقاً در بسیاری از منازعاتی که چین با همسایه‌های خود دارد، درگیر است. این منازعات ظرفیت آن را دارد که چین و آمریکا را در جنگ‌هایی ناخواسته درگیر کند.

* در حال حاضر، هر چند که آمریکا تغییری استراتژیک در رویکرد خود می‌دهد و توان نظامی خود را در قبال آسیا اقیانوسیه باز تعدیل می‌کند، خطرناکترین نقطه کور این ماجرا آن است که کشورهای آسیا اقیانوسیه‌ای که در حال مناقشه با چین هستند می‌توانند در مورد هدف استراتژیک آمریکا دچار سوءتفاهم شوند و «برگ برنده آمریکا» را برای تأمین منافع قلمرویی خود به اشتباه به کار گرفته و چین را به چالش بکشند. در سوی دیگر چین، که بر این باور است آمریکا تنها می‌کوشد روابط چین با کشورهای آسیایی را پیچیده کند بدون آنکه بخواهد خونریزی در میان شرکای آسیای او پدید آید، اقداماتی جدی و قطعی برای «ساکت کردن» مخالفان خود، در پیش خواهد گرفت.

* برای آمریکا مسئله این است که چگونه می‌تواند نظم منطقه‌ای در آسیا اقیانوسیه را برقرار نگاه دارد همزمان با آنکه می‌کوشد مانع آن شود که چین و مخالفان چین اقدامی معاندانه علیه یکدیگر ترتیب ندهند.

* برای چین مسئله این است که چه زمان و چگونه منازعات قلمرویی خود را حل کند. به نظر می‌رسد چین بر این باور است که زمان به نفع او نمی‌گذرد ـ هر چه چین این مسئله را به تعویق بیاندازد، معاندان او مواضع خود را در قلمروهای مورد مناقشه تقویت می‌کنند و جایگاه چین را تضعیف می‌نمایند. شواهد بسیار نشان می‌دهد در حالی که چین همچنان می‌کوشد منازعات را کش بدهد، همزمان می‌کوشد کنترل بر قلمروهای مورد مناقشه را به دست آورد. منازعات قلمرویی به مسئله‌ای اضطراری در آسیا اقیانوسیه تبدیل شده است. سؤالی که اینجا بیشتر مطرح است این است که چگونه چین می‌تواند منازعات با همسایه‌های خود را حل و فصل کند. چین قول داده است که منازعات خود را به صورت صلح‌آمیز و از طریق گفتگوهای دو‌جانبه رفع کند. چین همچنین آمریکا را به مداخله و پیچیده کردن مذاکرات متهم می‌کند. آیا آمریکا و کشورهای آسیا اقیانوسیه منفعتی از این تردید می‌برند؟

نمی‌توان برای این مسائل حل ناشدنی پاسخی ساده مطرح کرد. همه کشورهایی که در آسیا اقیانوسیه قرار دارد باید مسیری مناسب را برای مدیریت این منازعات در پیش گیرند.