به گزارش سرویس فرهنگی مشرق، این صاحب‌نظر و تهیه‌کننده سینما در گفت‌وگویی با ایسنا، با اشاره به وضعیت حضور سینمای ایران در این دوره از جشنواره «برلین» بیان کرد: جشنواره «برلین» پنج شش سالی است که توجه ویژه‌ای به سینمای ایران دارد و مشاهده می‌کنیم که در این مدت، این جشنواره عملا جای «کن» را در معرفی فیلم‌های ایرانی گرفته است. در تمام این سال‌ها، سینمای ایران در بخش‌های مختلف این جشنواره فیلم داشته و یا حداقل در میان اعضای هیات داورانش، یک ایرانی حضور داشته است.
وی ادامه داد: در این دوره از جشنواره «برلین»، دو فیلم از ایران در بخش‌های مسابقه و پانوراما حضور داشتند و نام خانم شیرین نشاط هم در میان اسامی داوران بخش اصلی دیده می‌شد. علاوه بر اینها، در بازار فیلم «برلین» اکثر موسسات بزرگ پخش بین‌المللی ایران مانند بنیاد سینمایی فارابی، موسسه رسانه‌های تصویری، حوزه هنری و صدا و سیما شرکت کرده بودند.
حضور ایران در جشنواره‌ای مانند جشنواره فیلم «برلین» مهم است
این کارشناس سینمایی در ادامه، جشنواره «برلین» را جشنواره‌ای مهم برای سینمای ایران دانست و درباره این سخنش توضیح داد: این جشنواره، مهمترین فستیوال پایان سال و «کن» مهمترین فستیوال ابتدای سال شمسی است. به همین دلیل این دو جشنواره، برای ما اهمیت دو چندانی دارند که علاوه بر مشاهده محصولات مهم سینمایی دنیا، می‌توان از ظرفیت مارکتینگ‌شان برای معرفی محصولات سینمایی کشورمان استفاده ویژه‌ای کرد.
معلم در پاسخ به این پرسش که «آیا حضور موسسات پخش ایرانی در بازار فیلم جشنواره‌هایی مانند برلین، تنها نمایشی است یا ثمراتی هم دارد؟» خاطرنشان کرد: به هر حال ما ناچاریم در رویدادهای بین‌المللی مهم سینمایی دنیا حضور داشته باشیم، مانند آنکه فعالان بین‌المللی حوزه نشر در نمایشگاه کتاب فرانکفورت شرکت می‌کنند یا شرکت‌های مهم صنعتی کشورمان خود را ملزم به حضور در نمایشگاه‌های تخصصی بزرگ دنیا می‌دانند. طبیعتا در حوزه سینما نیز ما به عنوان یک کشور صاحب سبک باید در چنین فستیوال‌هایی حضور داشته باشیم. با همه این توضیحات، اینکه موسسات حاضر در بازارهای فیلم چقدر فعالیت دارند و کیفیت فعالیت‌هایشان به چه نحو است را باید خودشان تشریح کنند.
این سینماگر در ادامه‌ی سخنانش درباره لزوم حضور بین‌المللی سینمای ایران، با یادآوری سختی‌های بازاریابی بین‌المللی فیلم‌های سینمایی تصریح کرد: نباید این‌طور فکر کنیم که یک موسسه، تنها فیلمی را به یک بازار جهانی می‌برد و به راحتی آن را به فروش می‌رساند. بازاریابی فیلم کار بسیار پیچیده‌ای است؛ مخصوصا در شرایطی که با رشد تکنولوژی، تولید فیلم‌های سینمایی حرفه‌ای چند برابر شده است و دیگر شاید تولید فیلم مساله مهمی نباشد بلکه رساندن آن به دست مخاطب بیشترین توجه دنیا را به خود جلب کرده است.
حوزه پخش بین‌المللی نیاز به یک خانه‌تکانی اساسی دارد
معلم با تاکید بر اینکه بازاریابی بین‌المللی به سرمایه‌گذاری زیاد نیاز دارد، عنوان کرد: متاسفانه ما در حوزه بازاریابی بین‌المللیِ سینمای‌مان، سرمایه‌گذاری خوبی نداریم و طبیعتا در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار داشت به نتیجه مناسبی برسیم. اگر سینمای ایران بخواهد رشد بیشتری در زمینه پخش بین‌المللی داشته باشد، باید علاوه بر توجه به تنوع ساخت فیلم برای مخاطب بین‌المللی، به سرمایه‌گذاری برای بازاریابی خوب که گاهی هزینه آن به دو برابر هزینه تولید یک فیلم می‌رسد، نیز توجه کند.
وی ابراز عقیده کرد: ما نیاز به یک خانه‌تکانی جدی در نهادهای پخش‌کننده بین‌المللی‌مان داریم که اکنون بیشتر به شکل سنتی به فعالیت‌هایشان ادامه می‌دهند.
هفت - هشت فیلم «فجر» بهتر از بعضی آثار بخش مسابقه «برلین»
این تهیه‌کننده سینما که یکی از اعضای هیات انتخاب بخش مسابقه سینمای ایران سی‌و‌یکمین جشنواره فجر بوده است، با تاکید بر اینکه فیلم‌های ایرانی می‌توانند در جذب مخاطب جهانی موفق باشند، گفت: ما نباید خودمان را دست کم بگیریم و به شکلی خودجوش به خودمان بد نگاه کنیم! به عنوان فردی که فیلم‌های جشنواره فجر و آثار بخش مسابقه جشنواره برلین را در فاصله کمتر از یک ماه مشاهده کرده‌ام، می‌گویم که حدود هفت یا هشت فیلم برگزیده «فجر» قابلیت نمایش جهانی دارند و حتی تعدادی از آنها از بعضی فیلم‌های بخش مسابقه جشنواره «برلین» هم بهتر هستند.
سردبیر ماهنامه دنیای تصویر افزود: ما فیلم‌های خوبی برای نمایش جهانی و یا رقابت‌های جشنواره‌ای داریم اما اینکه باید چه سرمایه‌گذاری‌هایی برای آنها کرده تا بتوانیم به بهترین شکل معرفی‌شان کنیم، مساله دیگری است که پاسخ به آن، مستلزم پاسخ به بسیاری از پرسش‌های استراتژیک درباره نحوه تعامل‌مان با سینما است.
فیلم پناهی کیفیت برجسته‌ای برای حضور در بخش مسابقه «برلین» نداشت
علی معلم که به شکل مستقل و به عنوان یک سینماگر ایرانی به جشنواره فیلم «برلین» رفته بود، در بخش دیگری از این گفت‌وگو در پاسخ به پرسشی درباره توجه این جشنواره به «پرده بسته» پناهی و پرتوی گفت: پناهی در سال‌های قبل از جشنواره برلین جوایزی را دریافت کرده بود و به‌نوعی یک فیلمساز شناخته شده برای آن‌هاست. از این جهت، حضور فیلمی از او در جشنواره خیلی عجیب نیست اما به نظر من، فیلمشان کیفیت برجسته‌ای به آن معنا که در بخش مسابقه جشنواره برلین حضور داشته باشد، نداشت.
این تهیه‌کننده سینما در پاسخ به پرسشی درباره کیفیت «پرده بسته» بیان کرد: به نظر من «پرده بسته» یک فیلم شخصی و به‌نوعی حدیث نفس کارگردانانش است که اتفاقا چندان در جشنواره مورد توجه مخاطبان قرار نگرفت. به نظر می‌رسد اعطای جایزه خرس نقره‌ای به این فیلم بیشتر مثل نوعی حس همیاری و همدردی از سوی مسئولان جشنواره «برلین» با پناهی بوده است.
علی معلم در پایان این گفت‌وگو درباره دلیل اهدای جایزه خرس نقره‌ای به پناهی و سیاسی‌خواندن این جایزه در ایران گفت: به نظرم باید به این نکته هم توجه کرد که مسئولان جشنواره «برلین»، پناهی را یکی از کشف‌های سینمایی خود می‌دانند و طبیعتا مانند بسیاری از جشنواره‌های دنیا علاقه دارند که یک صندلی مخصوص برای او در نظر بگیرند. چنین کاری در اکثر جشنواره‌ها مرسوم است؛ همانطور که جشنواره «کن» در سال‌های مختلف سعی می‌کند به کیارستمی یا تارانتینو به عنوان فیلمسازانی که کشف‌شان کرده، توجه خاصی داشته باشد.
از سوی دیگر جواد شمقدری در مراسم اختتامیه بخش تجلی اراده ملی جشنواره فیلم فجر اعلام كرد؛ نمایش فلیم بدون مجور در جشنواره‌های خارجی جرم است. اما علی معلم(مدیرمسئول و سردبیر مجله‌ی سینمایی دنیای تصویر) كه هر ساله در جشنواره فیلم برلین شركت می‌كند، معتقد است: در بین جشنواره‌های سینمایی جهان؛ دو جشنواره از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی اوایل سال برگزار می‌شود که جشنواره فیلم کن است و دیگری در اواخر سال برگزار می‌شود که جشنواره فیلم برلین است.
علی معلم در گفتگو با خبرنگار ایلنا ادامه داد: در جشنواره فیلم برلین همیشه برای فیلم‌هایی که به مسایل اجتماعی و سیاسی جهان و فقر و عدالت می‌پردازند، مهم‌تر است و دبیر جشنواره (دیتر کاسلیک) نیز به سینمای ایران علاقمند است و به همین دلیل هر سال سینمای ایران در این جشنواره حضور دارد.
وی با اشاره به وضعیت شصت‌وسومین جشنواره فیلم برلین گفت: امسال پدیده خاص و مهمی در جشنواره برلین حضور نداشت. کیفیت اغلب فیلم‌ها متوسط و خوب بود. به عنوان مثال فیلم یک اپیزود از زندگی آهن‌قراضه فروش ساخته دنیس تانویچ که پیش از این برای فیلم منطقه بی‌طرف اسکار گرفته بود؛ فیلم خوبی بود که برنده دو جایزه شد یا فیلم خانواده کرود که یک انیمیشن سه‌بعدی بود، فیلم زیبایی بود و نشان‌دهنده رشد روزافزون انیمیشن در سینمای جهان است و یا فیلم گلوریا که برنده جایزه بهترین بازیگر زن شد.
وی درباره حضور سینمای ایران گفت: سینمای ایران هرساله در جشنواره فیلم برلین حضور دارد و این جشنواره در سال‌های اخیر بیشتر از جشنواره فیلم کن به سینمای ایران توجه کرده است. فیلمسازانی مانند اصغر فرهادی، مجید مجیدی و جعفر پناهی با نمایش فیلم‌های خود در برلین موفقیت‌هایی به دست آوردند و نخستین جایی که اصغر فرهادی را به دنیا معرفی کرد و باعث شناسایی وی شد، جشنواره فیلم برلین بود که جایزه‌هایی را به درباره الی و جدایی نادر از سیمین اهداء کرد. امسال فیلم پرده بسته ساخته جعفر پناهی و کامبوزیا پرتوی در بخش مسابقه و یک فیلم مستند از یک فیلمساز ایرانی مقیم فرانسه به نام فی‌فی از خوشحالی ریسه می‌رود در بخش پانوراما در جشنواره حضور داشتند. فیلم پرده بسته در واقع ادامه این فیلم نیست بلكه کار قبلی جعفر پناهی است.
وی ادامه داد: داستان این فیلم در مورد نویسنده‌ای است که با سگ‌اش به یک ویلا در شمال می‌رود و مشغول نوشتن داستان می‌شود اما غریبه‌هایی ناگهان وارد خانه وی می‌شوند و مشکلاتی برای وی به وجود می‌آورند. فیلم تا دقیقه 40 قابل قبول است اما بعد از آن افت می‌کند.
معلم ادامه داد: پرده بسته بیشتر یک فیلم شخصی است و به نوعی یک حدیث نفس است و پناهی موقعیتی که خود در آن قرار دارد را روایت می‌کند. این فیلم قطعاً به قوت فیلم‌های قبلی وی مانند طلای سرخ و یا بادکنک سفید نیست و جایزه‌ای که به وی داده شده بیشتر به خاطر حمایت از خود فیلمساز بود.
وی با اشاره به گرفتن جایزه بهترین فیلمنامه گفت: تصور من این است که دلیل حضور و توجه به این فیلم به خاطر موقعیت فیلمساز است. فیلمسازی که نمی‌تواند در شرایط عادی فیلم بسازد و این جایزه بیشتر به نوعی لجبازی با حکمی است که در هیچ جای دنیا سابقه ندارد، اینکه یک فیلمسازی را از حق فیلم ساختن محروم کنند. به همین دلیل به نظر من این جایزه بیشتر به خاطر شخص پناهی داده شده تا به ارزش‌های فنی و تکنیکی فیلم‌اش.
علی معلم ادامه داد: جایزه‌ای که به فیلم داده شد و حضور آن در جشنواره فیلم برلین نیز به منزله نوعی دفاع از فیلمساز است و باید گفت کیفیت فیلم در حد این جایزه نبود.
معلم درباره سخنان جواد شمقدری که به سیاست جشنواره برلین معترض بود، گفت: هر جشنواره فیلمی در دنیا از جشنواره فیلم فجر تا جشنواره برلین سیاست خاص خودشان را دارد و نمی‌توان توقع داشت که جشنواره‌های خارجی براساس سیاست‌های ما رفتار بکند. اینکه ما توقع داشته باشیم همه براساس خط‌مشی ما عمل کنند، خیالبافی است.
معلم تاکید کرد: هر جشنواره در هر کشوری که برگزار می‌شود، روش و سیاست خود را دارد و مطابق میل خودش عمل می‌کند؛ بخشی از این روش‌های اداره جشنواره‌ها به کیفیات سینمایی مربوط می‌شود و بخشی مسائل دیگری در آن دخیل است. اینکه ما توقع داشته باشیم همه براساس خط‌مشی ما عمل کنند، خیالبافی است.
وی تاکید کرد: در دو سال اخیر سینمای ایران به صورت رسمی تقریبا در هیچ جشنواره مهمی نماینده‌ای نداشته است و بیشتر فیلم‌هایی به نمایش درآمدند که در داخل مشکل نمایش داشتند و یا از فیلمسازان خارج‌نشین سینمای ایران بوده است.
وی ادامه داد: معتقدم که امسال در جشنواره فیلم فجر دو یا سه فیلم بودند که می‌توانستند در بخش مسابقه جشنواره فیلم برلین حضور داشته باشند.
وی درباره پیشنهاد شمقدری برای نمایش این فیلم گفت: این اتفاق که فیلم برای اهالی رسانه و سینما گران نمایش داده شود؛ اتفاق خوبی است و باعث می‌شود مخاطبان با این اثر آشنا شوند.
