هر چند در نگاه نخست درگیری ها بین گروههای مخالف و دولت "نوری المالکی" بر سر موارد مختلف از پرونده "طارق الهاشمی" گرفته تا ادعای بی توجهی بغداد به سنی ها است، اما رد پای تاثیر تحولات منطقه ای و شیطنت های کشورهای همسایه از جمله ترکیه و دست های پشت پرده دشمنان منطقه ای و بین المللی عراق در این بین به خوبی قابل مشاهده است.

بحران کنونی عراق در حالی شکل گرفته که شخصیت تاثیر گذاری چون "جلال طالبانی" به عنوان عامل پیوند گروههای مختلف عراقی در صحنه حضور ندارد و این غیبت عرصه را برای برخی عناصر وابسته فراهم کرده تا تحرکاتی را به نفع خود و به ضرر مصالح عراق انجام دهند.

 

در این میان باید به نقش عناصری مانند منافقین در تشدید وضعیت عراق اشاره کرد. روز سه شنبه برخی از عشایر عراقی از وجود عناصری از گروهک تروریستی منافقین در تظاهرات استان الرمادی علیه دولت نوری المالکی خبر داده و اعلام کردند که اعضای این گروهک با نفوذ در بین تظاهرات کنندگان در استان مذکور پرچمهای رژیم بعث عراق را به دست گرفته و شعارهای ضددولتی سر داده اند.

 

اظهارات مقامات کردستان عراق نیز در این چند روز قابل تامل است. "مسعود بارزانی"رئیس منطقه کردستان در آخرین سخنان خود که به مناسبت سال نو میلادی ایراد کرد ضمن آشکار ساختن گرایشهای جدایی طلبانه خود ابراز امیدواری کرد سال 2013، سال پیشرفت منطقه کردستان عراق در زمینه های مختلف باشد. در همین راستا روز دوشنبه نیز ائتلاف کردستان عراق نوری المالکی را به نقض توافقنامه با رئیس جمهوری و نقض توافقنامه آتش بس متهم کرد.

 

همچنین برخی تحلیلگران بازیگران منطقه ای را عامل اصلی گسترش تنش های داخلی عراق می دانند. به گفته آنان ترکیه با همدستی قطر و رژیم صهیونیستی سعی در شکست روند سیاسی عراق از طریق برانگیختن فتنه مذهبی دارد.

 

در رابطه با تحولات اخیر عراق "مجید کاکایی" کارشناس مسائل عراق به خبرگزاری مهر گفت: روند تحولات عراق در روزهای اخیر دستخوش یک رشته اعتراضات داخلی بوده که در واقع برگرفته از عوامل داخلی و خارجی تاثیر گذار در مسائل این کشور است.

 

 

وی افزود: در داخل ریشه بحران در تعارضات یک سال اخیر جناحهای سیاسی با دولت "نوری المالکی" به ویژه در ارتباط با پرونده "طارق الهاشمی" دارد که عمدتا گروههای اهل سنت هستند و بیشتر در جنبه منتقد قرار گرفته اند. مثلا فهرست العراقیه همچنان در این فهرست است. از سوی دیگر هم برخی طوایف مرکز نشین از جمله الانبار دیدگاههای انتقادی دارند. به هر حال ویژگی که بحران کنونی دارد این است که به آن بار مذهبی داده اند و گفته می شود که نوری المالکی توجهی به اهل سنت ندارد.

 

پیش از این هم تنش ها بین دولت و منطقه کردستان وجود داشته که این دو موضوع بیشتر نگاه ها را به خود جلب کرده است.

کاکایی در ادامه اظهار داشت : در بیرون از عراق نیز ما اخیرا شاهد تنش هایی در روابط بغداد و آنکارا هستیم که اثرات آن در سمت و سو دادن به تحولات داخلی عراق دیده می شود. نوع نگاهی که دولت اردوغان به تحولات عراق و دولت مالکی دارد، مداخله در مسائل این کشور محسوب می شود، در عین حال گفته می شود عربستان و قطر هم در فضای سیاسی عراق نقش داشته و در گسترش بحران بی تاثیر نبوده اند. 

 

به گفته این کارشناس مسائل عراق روند تحولات این کشور تحت تاثیر دو دسته از بازیگران قرار داد: گروههای ذینفوذ، احزاب و جناح های سیاسی که اکنون شکل واگرایی گرفته اند و دیگری بازیگران منطقه ای و بین المللی. از جمله ترکیه که با توجه به نوع تعاملش با گروههای اهل سنت و کردستان و اظهارات اردوغان که نخست وزیر عراق را به انحصارطلبی متهم کرده بی تاثیر نبوده است.

 

در مورد بازیگران بین المللی نظیر آمریکا نیز باید بر این نکته اشاره کرد که این نقش بیشتر مبتنی بر مماشات است. در این خصوص که بازیگران بین المللی چه تاثیری در تحولات عراق داشته اند باید گفت نقش آنها در جهت دهی به تحولات عراق سبب شده تنش های داخلی دچار مخمصه شده و تاثیرات منفی آن متوجه جامعه این کشور شود.

 

کاکایی در پایان تاکید کرد: به هر روی آنچه که در شرایط کنونی لازم به نظر می رسد این است که طرفین باید در چارچوب مصلحت عراق به مذاکره روی بیاورند و در این میان جای آقای طالبانی برای پیوند دادن گروههایی با دیدگاههای متفاوت احساس می شود. در عین حال مالکی نیز باید به خواسته های مخالفان توجه کند در غیر این صورت شرایط سخت تر خواهد شد. عراق باید با توجه به فشارهای داخلی و خارجی از این مرحله بحرانی گذار کند و این امر مستلزم همکاری سیاسی و ملی تمام گروههای عراقی است.