به گزارش خبرنگار ااقتصادی مشرق، در همین رابطه می توان به ارائه بودجه سالانه به عنوان سند دخل و خرج کشور اشاره کرد که بر اساس قانون باید در 15 آذر ماه هر سال به بهارستان نشینان تحویل داده شود اتفاقی که که در دولتهای نهم و دهم برای مجلسیان به یک رویای دست نیافتنی تبدیل شده است.
نگاهي به عملكرد روساي جمهور پيشين حاكي از تحويل به موقع بودجه به مجلس است؛ هر چند در مواردي چند روزي تاخير وجود داشته است، اما بدعت‌گذاري دولت‌هاي نهم و دهم نشانگر آن است كه این دولت ها تاكنون بودجه را به موقع به مجلس تحويل نداده اند.
در پایان دوره رياست‌جمهوري هاشمي‌رفسنجاني بودجه سال 76 در چهارم آذر سال 75 به مجلس پنجم تحويل داده شد. سيد محمد خاتمي هم در پایان دوره هشت ساله رياست‌جمهوري خود در فاصله زماني چهارم آذرماه تا 20 دي لايحه بودجه را تقديم مجلس كرده است. اما احمدی نژاد ركورد دار تحويل ديرهنگام بودجه در بين روساي جمهور ايراني در ادوار گذشته است.
عجله ای در کار نیست
از اين رو اصلاً بعيد نخواهد بود اگر دولت دهم در آخرين سالي كه لايحه بودجه ارائه مي‌كند، قصد ركوردشكني جديدي داشته باشد تا حال كه قرار نيست،بخش عمده‌اي از بودجه سال 92 در دوره فعاليت اين دولت مورد استفاده قرار گيرد، كمترين دغدغه را براي ارائه، بررسي و تصويب به موقع آن از خود نشان دهد.
اين همه در حالي است كه لايحه بودجه سال آينده از ابعاد مختلف براي كشور حائز اهميت ويژه است و به همين دليل تمركز و توجه بيشتري را در مراحل تدوين، بررسي و تصويب طلب مي‌كند.
لايحه بودجه سال 92، آخرين سند مالي دولت دهم به حساب مي‌آيد و طبيعتاً از آنجايي كه قرار نيست تدوين كنندگان اين برنامه، خود مجريان آن باشند، ممكن است در برآوردها و هدفگذاري هاي صورت گرفته از دايره امكان و اصلاح فاصله گرفته شود، از اين رو نمايندگان مجلس بايد با وسواس و دقت بيشتري به بررسي اين لايحه بپردازند.
از طرف ديگر، لايحه بودجه سال 92، نخستين بودجه‌اي است كه مجلس نهم بررسي آن را برعهده دارد، بنابراين حساسیت نمايندگان تازه انتخاب شده که تعدادشان کم هم نیست ،بیشتر است .
آیا بودجه انقباضی است؟
مهم‌تر از دو این نكته، شرايط خاصي است كه در زمان تدوين، بررسي و اجراي بودجه سال آينده بر كشور حكمفرما است. همانگونه كه طي هفته‌هاي اخير بارها از سوي مقامات دولت تصريح شده، رويكرد بودجه سال 92 به علل مختلف به شدت انقباضي خواهد بود.
به عبارت ديگر از آنجايي كه پيش‌بيني مي‌شود موانع فعلي بر سر راه درآمدهاي ارزي حاصل از فروش نفت، در سال آينده نيز پا برجا باشد، كاهش سهم درآمدهاي نفتي در تأمين هزينه‌هاي عمراني و جاري سال آينده گريزناپذير است.قيمت ارز به صورت عام و نرخ برابري دلار و ريال به صورت خاص، از جمله مسائل مهم ديگري هستند كه در لايحه بودجه سال آينده بايد به آن‌ها پرداخته شود.
آیا عمدی در دیر ارائه دادن بودجه در کار است!
موسی الرضا ثروتی- عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس معتقد است دولت تعمدا لايحه را به مجلس نمي‌دهد. وی با تاكيد بر اينكه تنظيم لايحه بودجه سالانه كار سخت و پيچيده‌يي نيست، تصريح كرد: آقاي رييس‌جمهور در مجلس گفت كه دولت بنا دارد لايحه بودجه را به اندازه يك دفترچه درآورد كه در جيب همه ايرانيان جا شود! خب سوال من اين است نوشتن اين دفترچه چقدر كار دارد كه هنوز به مجلس داده نشده است.
بی توجهی دولت به تقاضای مجلس
براساس آيين‌نامه داخلي مجلس، دولت موظف است لايحه بودجه سالانه كل كشور را حداكثر تا 15 آذرماه سال قبل به مجلس تسليم كند. اما تحويل دير هنگام بودجه از سوي دولت دهم سبب شد تا بهارستان به اجبار براي نخستين بار در تاريخ بودجه‌نويسي كشور، بودجه سنواتي براي دو ماه نخست سال 90 را به مبلغ 20 هزار ميليارد تومان به صورت تنخواه تصويب كند؛ اتفاقي كه در بودجه سال 91 هم افتاد و بودجه يك دوازدهمي براي سال 91 تصويب شد تا لايحه بودجه در ارديبهشت‌ماه نهايي و اجرا شود. امسال اما با توجه به سال پاياني فعاليت دولت و براي تحقق هر چه بيشتر «اقتصاد مقاومتي» بهارستان با فعالان اقتصادي همصدا شد و از پاستورنشينان درخواست كردند بودجه را در موعد مقرر به بهارستاني‌ها تحويل دهند تا خداي ناكرده كيفيت فداي سرعت نشود، اما باز هم بدقولي دولت نگراني پارلمان‌نشينان را بر افروخته است.
دولت هنوز به جمع بندی نرسیده است
سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز در این رابطه گفت: مسوولان دولتی اعلام کردند که هنوز نتوانسته‌اند درآمد حاصل از واگذاری‌های سرمایه‌ای و فروش نفت و اموال و دارایی‌ها را پیش‌بینی کنند و به همین دلیل ارائه لایحه بودجه 92 به مجلس با تاخیر همراه شده است.
غلامرضا کاتب در ادامه با اشاره به جلسه این کمیسیون با معاونان معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری و خزانه دار کل کشور، افزود: دولت هنوز برای رقم قطعی بودجه 92 به جمع‌بندی نرسیده است.
وی ادامه داد: مسوولان دولتی به گفته خود هنوز نتوانسته‌اند درآمد حاصل از واگذاری‌های سرمایه‌ای و فروش نفت و اموال و دارایی‌ها را به خاطر نوسانات حوزه ارز و نفت قطعی کنند.
کاتب گفت: حرف دولت این است که هرگاه این بخش از درآمدها پیش‌بینی شد و به جمع‌بندی رسیدند لایحه بودجه 92 را به مجلس ارائه خواهند داد.
طمع دولت برای دریافت تنخواه
عضو كميسيون اقتصادي مجلس با اشاره به تغيير دولت در سال آينده، تصريح كرد: زماني كه دولت تنخواهي در اختيار مي‌گيرد بايد تا آخر سال آن را تصفيه كند، يعني اگر در ماه‌هاي ابتداي سال زياد هزينه كرده باشد، بايد در ماه‌هاي آخر سال هزينه‌هاي خود را كاهش دهد، ولي با توجه به اينكه امسال، سال تغيير دولت است، اين شائبه پيش مي‌آيد كه دولت بتواند در دو، سه ماهي كه تنخواه در اختيار دارد، به ميل خود آن را خرج كند و فشار هزينه‌هاي انجام شده به دولت بعد منتقل شود.
لزوم ابلاغ هرچه سریعتر بودجه
روح‌الله بيگي نماينده مردم مياندوآب، شاهين دژ و تكاب در مجلس نیز در مورد ابلاغ هر چه سريع‌تر بودجه از سوي دولت به مجلس گفت: براي حل مشكلات مالي و رفع نياز فعلي جامعه ابلاغ هر چه سريع‌تر و جامع‌تر بودجه 92 ضروري است.
وي در ادامه روشن نبودن وضعيت نرخ ارز و سياست‌هاي پولي را موجب بلاتكليفي بودجه 92 دانست و تصريح كرد: هر چه زودتر بايد لايحه بودجه به مجلس ابلاغ شود تا پارلمان در جهت رفع نواقص و كاستي‌هاي آن اقدامات لازم را ترتيب دهد.
دلایل دولتی ها
این در حالی است که برخی کارشناسان نزدیک به دولت معتقدند که تاخیر در ارائه لایحه بودجه سال آینده به دلیل ابلاغ دیرهنگام قانون بودجه سال جاری است و با توجه به این‌که دولت برای ارائه لایحه بودجه سال بعد به گزارش عملکرد بودجه 91 نیاز دارد، هنوز لایحه 1392 آماده نشده است. از سوی دیگر با توجه به شرایط اقتصادی ایجاد شده ممکن است که دولت به ارائه متمم و یا اصلاحیه برای بودجه امسال نیز نیازمند باشد.
428 روز تاخیر
به جرات می توان ادعا کرد تاخیرهای دولت نهم و دهم در ارائه لایحه بودجه ،موعد 15 آذرماه را از خاطر برده است.
در نخستین تجربه دولت احمدی نژاد برای ارائه بودجه،لایحه با 40 روز تاخیر در 25 دی ماه به مجلس رسید. بودجه سال 86 هم اول اسفند به مجلس رسید تا تاخیر دولت افزایش یابد در بودجه سال 87 نیزاین روند ادامه داشت و تاخیر به 53 روز رسید و تصویب قانون بودجه را به 26 اسفند ماه کشاند.
در سال 88 روزهای تاخیر بودجه به 49 روز رسید تا مجلس بودجه را 24 اسفندماه تصویب کند.در سال 89 هم بودجه 4 بهمن ماه به مچلس رسید و بودجه سال 90 نیز با تاخیری 75 روزه همراه شد. و اول اسفند ماه به مجلس رسید.
بودجه سال 91 هم در روزهای پایانی مجلس هشتم و در 12 اسفندماه به مجلس ارائه شد؛درست در زمانی که نمایندگان در اوج فعالیت های انتخاباتی خود بودند که سرانجام در 30 اردیبهشت و در آخرین روزهای کاری مجلس هشتم قانون بودجه از سوی نمایندگان تصویب و پس از تایید شورای نگهبان برای اجرا به دولت ابلاغ شد.
بررسی میزان تاخیرهای دولت در ارائه بودجه نشان می دهد که دولت جمعا در ارانه بودجه های هشت ساله خود 428 روز تاخیر داشته است که یک رکورد محسوب می شود.
حال باید منتظر نشست و دید که آیا دولت بودجه 92 را با تاخیر کمتری ارائه خواهد کرد و یا رکوردی دیگر در این باره از خود به جای می گذارد.
نگاهي به عملكرد روساي جمهور پيشين حاكي از تحويل به موقع بودجه به مجلس است؛ هر چند در مواردي چند روزي تاخير وجود داشته است، اما بدعت‌گذاري دولت‌هاي نهم و دهم نشانگر آن است كه این دولت ها تاكنون بودجه را به موقع به مجلس تحويل نداده اند.
در پایان دوره رياست‌جمهوري هاشمي‌رفسنجاني بودجه سال 76 در چهارم آذر سال 75 به مجلس پنجم تحويل داده شد. سيد محمد خاتمي هم در پایان دوره هشت ساله رياست‌جمهوري خود در فاصله زماني چهارم آذرماه تا 20 دي لايحه بودجه را تقديم مجلس كرده است. اما احمدی نژاد ركورد دار تحويل ديرهنگام بودجه در بين روساي جمهور ايراني در ادوار گذشته است.
عجله ای در کار نیست
از اين رو اصلاً بعيد نخواهد بود اگر دولت دهم در آخرين سالي كه لايحه بودجه ارائه مي‌كند، قصد ركوردشكني جديدي داشته باشد تا حال كه قرار نيست،بخش عمده‌اي از بودجه سال 92 در دوره فعاليت اين دولت مورد استفاده قرار گيرد، كمترين دغدغه را براي ارائه، بررسي و تصويب به موقع آن از خود نشان دهد.
اين همه در حالي است كه لايحه بودجه سال آينده از ابعاد مختلف براي كشور حائز اهميت ويژه است و به همين دليل تمركز و توجه بيشتري را در مراحل تدوين، بررسي و تصويب طلب مي‌كند.
لايحه بودجه سال 92، آخرين سند مالي دولت دهم به حساب مي‌آيد و طبيعتاً از آنجايي كه قرار نيست تدوين كنندگان اين برنامه، خود مجريان آن باشند، ممكن است در برآوردها و هدفگذاري هاي صورت گرفته از دايره امكان و اصلاح فاصله گرفته شود، از اين رو نمايندگان مجلس بايد با وسواس و دقت بيشتري به بررسي اين لايحه بپردازند.
از طرف ديگر، لايحه بودجه سال 92، نخستين بودجه‌اي است كه مجلس نهم بررسي آن را برعهده دارد، بنابراين حساسیت نمايندگان تازه انتخاب شده که تعدادشان کم هم نیست ،بیشتر است .
آیا بودجه انقباضی است؟
مهم‌تر از دو این نكته، شرايط خاصي است كه در زمان تدوين، بررسي و اجراي بودجه سال آينده بر كشور حكمفرما است. همانگونه كه طي هفته‌هاي اخير بارها از سوي مقامات دولت تصريح شده، رويكرد بودجه سال 92 به علل مختلف به شدت انقباضي خواهد بود.
به عبارت ديگر از آنجايي كه پيش‌بيني مي‌شود موانع فعلي بر سر راه درآمدهاي ارزي حاصل از فروش نفت، در سال آينده نيز پا برجا باشد، كاهش سهم درآمدهاي نفتي در تأمين هزينه‌هاي عمراني و جاري سال آينده گريزناپذير است.قيمت ارز به صورت عام و نرخ برابري دلار و ريال به صورت خاص، از جمله مسائل مهم ديگري هستند كه در لايحه بودجه سال آينده بايد به آن‌ها پرداخته شود.
آیا عمدی در دیر ارائه دادن بودجه در کار است!
موسی الرضا ثروتی- عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس معتقد است دولت تعمدا لايحه را به مجلس نمي‌دهد. وی با تاكيد بر اينكه تنظيم لايحه بودجه سالانه كار سخت و پيچيده‌يي نيست، تصريح كرد: آقاي رييس‌جمهور در مجلس گفت كه دولت بنا دارد لايحه بودجه را به اندازه يك دفترچه درآورد كه در جيب همه ايرانيان جا شود! خب سوال من اين است نوشتن اين دفترچه چقدر كار دارد كه هنوز به مجلس داده نشده است.
بی توجهی دولت به تقاضای مجلس
براساس آيين‌نامه داخلي مجلس، دولت موظف است لايحه بودجه سالانه كل كشور را حداكثر تا 15 آذرماه سال قبل به مجلس تسليم كند. اما تحويل دير هنگام بودجه از سوي دولت دهم سبب شد تا بهارستان به اجبار براي نخستين بار در تاريخ بودجه‌نويسي كشور، بودجه سنواتي براي دو ماه نخست سال 90 را به مبلغ 20 هزار ميليارد تومان به صورت تنخواه تصويب كند؛ اتفاقي كه در بودجه سال 91 هم افتاد و بودجه يك دوازدهمي براي سال 91 تصويب شد تا لايحه بودجه در ارديبهشت‌ماه نهايي و اجرا شود. امسال اما با توجه به سال پاياني فعاليت دولت و براي تحقق هر چه بيشتر «اقتصاد مقاومتي» بهارستان با فعالان اقتصادي همصدا شد و از پاستورنشينان درخواست كردند بودجه را در موعد مقرر به بهارستاني‌ها تحويل دهند تا خداي ناكرده كيفيت فداي سرعت نشود، اما باز هم بدقولي دولت نگراني پارلمان‌نشينان را بر افروخته است.
دولت هنوز به جمع بندی نرسیده است
سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز در این رابطه گفت: مسوولان دولتی اعلام کردند که هنوز نتوانسته‌اند درآمد حاصل از واگذاری‌های سرمایه‌ای و فروش نفت و اموال و دارایی‌ها را پیش‌بینی کنند و به همین دلیل ارائه لایحه بودجه 92 به مجلس با تاخیر همراه شده است.
غلامرضا کاتب در ادامه با اشاره به جلسه این کمیسیون با معاونان معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری و خزانه دار کل کشور، افزود: دولت هنوز برای رقم قطعی بودجه 92 به جمع‌بندی نرسیده است.
وی ادامه داد: مسوولان دولتی به گفته خود هنوز نتوانسته‌اند درآمد حاصل از واگذاری‌های سرمایه‌ای و فروش نفت و اموال و دارایی‌ها را به خاطر نوسانات حوزه ارز و نفت قطعی کنند.
کاتب گفت: حرف دولت این است که هرگاه این بخش از درآمدها پیش‌بینی شد و به جمع‌بندی رسیدند لایحه بودجه 92 را به مجلس ارائه خواهند داد.
طمع دولت برای دریافت تنخواه
عضو كميسيون اقتصادي مجلس با اشاره به تغيير دولت در سال آينده، تصريح كرد: زماني كه دولت تنخواهي در اختيار مي‌گيرد بايد تا آخر سال آن را تصفيه كند، يعني اگر در ماه‌هاي ابتداي سال زياد هزينه كرده باشد، بايد در ماه‌هاي آخر سال هزينه‌هاي خود را كاهش دهد، ولي با توجه به اينكه امسال، سال تغيير دولت است، اين شائبه پيش مي‌آيد كه دولت بتواند در دو، سه ماهي كه تنخواه در اختيار دارد، به ميل خود آن را خرج كند و فشار هزينه‌هاي انجام شده به دولت بعد منتقل شود.
لزوم ابلاغ هرچه سریعتر بودجه
روح‌الله بيگي نماينده مردم مياندوآب، شاهين دژ و تكاب در مجلس نیز در مورد ابلاغ هر چه سريع‌تر بودجه از سوي دولت به مجلس گفت: براي حل مشكلات مالي و رفع نياز فعلي جامعه ابلاغ هر چه سريع‌تر و جامع‌تر بودجه 92 ضروري است.
وي در ادامه روشن نبودن وضعيت نرخ ارز و سياست‌هاي پولي را موجب بلاتكليفي بودجه 92 دانست و تصريح كرد: هر چه زودتر بايد لايحه بودجه به مجلس ابلاغ شود تا پارلمان در جهت رفع نواقص و كاستي‌هاي آن اقدامات لازم را ترتيب دهد.
دلایل دولتی ها
این در حالی است که برخی کارشناسان نزدیک به دولت معتقدند که تاخیر در ارائه لایحه بودجه سال آینده به دلیل ابلاغ دیرهنگام قانون بودجه سال جاری است و با توجه به این‌که دولت برای ارائه لایحه بودجه سال بعد به گزارش عملکرد بودجه 91 نیاز دارد، هنوز لایحه 1392 آماده نشده است. از سوی دیگر با توجه به شرایط اقتصادی ایجاد شده ممکن است که دولت به ارائه متمم و یا اصلاحیه برای بودجه امسال نیز نیازمند باشد.
428 روز تاخیر
به جرات می توان ادعا کرد تاخیرهای دولت نهم و دهم در ارائه لایحه بودجه ،موعد 15 آذرماه را از خاطر برده است.
در نخستین تجربه دولت احمدی نژاد برای ارائه بودجه،لایحه با 40 روز تاخیر در 25 دی ماه به مجلس رسید. بودجه سال 86 هم اول اسفند به مجلس رسید تا تاخیر دولت افزایش یابد در بودجه سال 87 نیزاین روند ادامه داشت و تاخیر به 53 روز رسید و تصویب قانون بودجه را به 26 اسفند ماه کشاند.
در سال 88 روزهای تاخیر بودجه به 49 روز رسید تا مجلس بودجه را 24 اسفندماه تصویب کند.در سال 89 هم بودجه 4 بهمن ماه به مچلس رسید و بودجه سال 90 نیز با تاخیری 75 روزه همراه شد. و اول اسفند ماه به مجلس رسید.
بودجه سال 91 هم در روزهای پایانی مجلس هشتم و در 12 اسفندماه به مجلس ارائه شد؛درست در زمانی که نمایندگان در اوج فعالیت های انتخاباتی خود بودند که سرانجام در 30 اردیبهشت و در آخرین روزهای کاری مجلس هشتم قانون بودجه از سوی نمایندگان تصویب و پس از تایید شورای نگهبان برای اجرا به دولت ابلاغ شد.
بررسی میزان تاخیرهای دولت در ارائه بودجه نشان می دهد که دولت جمعا در ارانه بودجه های هشت ساله خود 428 روز تاخیر داشته است که یک رکورد محسوب می شود.
حال باید منتظر نشست و دید که آیا دولت بودجه 92 را با تاخیر کمتری ارائه خواهد کرد و یا رکوردی دیگر در این باره از خود به جای می گذارد.
