به گزارش مشرق به نقل از مرکز خبر حوزه از استانبول، حجت الاسلام والمسلمين خسروپناه در نشست علمي «اولويت هاي اصلاح در جهان اسلام» ابراز داشت: اسلام به عنوان دين جهاني و جامع، به حقيقت اصلاح در برابر افساد، توجه اساسي داشته و به صورت جامع نگر، به تبيين و راه‌کارهاي اصلاحات فردي- معنوي و اجتماعي اعم از سياسي، فرهنگي و اقتصادي پرداخته است.
وي ادامه داد: اصلاح طلبي در اسلام با تأکيد بر فرمايشات امام علي(ع)، بيانگر رابطه سالم ميان دو فرد (اصلاح ذات البين)، محيط خانوادگي و محيط اجتماعي است. مباني اصلاحات در اسلام بر خلاف غرب، رئاليسم معرفتي، دين حداکثري، خدامحوري و فرجام‌گرايي است.
اين استاد حوزه و دانشگاه خاطر نشان کرد:وظايف اصلاح‌گران از نگاه اسلام عبارتند از: جداسازي فساد از اصلاح، مشورت با مشاوران امين، اصلاح فردي و معنوي، اصلاح نيت‌ها، مقدم داشتن اصلاح ديني و معنوي، اصلاح فرهنگي با امر به معروف و نهي از منکر، اصلاح همراه با عفو مدارا، ضرورت اصلاح نظام سياسي و اقتصادي.
* جريان‌هاي اصلاح‌طلب فکري و اجتماعي
وي با بيان اينکه در طول تاريخ اسلام، جريان‌هاي اصلاح‌طلب فکري و اجتماعي فراواني بوده‌اند که برخي کامياب و بعضي ناکام شدند گفت: نهضت اصلاح فکري غزالي، نهضت‌هاي اجتماعي علويان، سربداران (شيخ خليفه و شيخ حسن)، نهضت فکري و اجتماعي اخوان الصفا، اخبارگري استرآبادي، نهضت‌هاي فکري معتزلي و اشعري که به جريان‌هاي اجتماعي بدل شدند، نهضت بيدارگري سيد جمال الدين و شيخ محمد عبده و رشيد رضا، جنبش مشروطيت، نهضت تنباکو، نهضت شيخ محمد حسين کاشف الغطا، سيدعبدالحسين شرف‌الدين، سيد محمدامين و از همه مهم‌تر، نهضت امام خميني(ره) نمونه‌اي از جريان‌هاي اصلاح‌گرا در جهان اسلام به شمار مي‌آيند.
* نمونه‌هايي از اصلاحات فساد انگيز
حجت الاسلام والمسلمين خسروپناه در عين حال اظهار داشت:تاريخ شاهد نهضت‌هاي اصلاح‌نما و مفسدانه نيز بوده است. جنبش بابک خرم دين، نهضت وهابيت، اصلاحات ارضي و انقلاب سفيد پهلوي دوم، اصلاح طلبي بوريس‌يلتسين با حمله‌هاي ناجوان‌مردانه به مردم مظلوم چچن، اصلاحات مـيـرزا مـلـکم خان در دوره قاجار و سـيد احمدخان هندي در هندوستان با غرب‌زدگي مطلق، نمونه‌اي از اصلاحات فسادانگيز است.
* نگاه متفاوت اسلام و غرب به اصلاحات
وي در ادامه تصريح کرد:اصلاحات اسلامي و غربي نه تنها در هدف و روش متفاوتند، بلکه در مباني معرفت شناختي و هستي شناختي و دين شناختي نيز تمايز اساسي دارند.
دانشيار پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي افزود:مبناي معرفت شناختي اصلاحات اسلامي، رئاليسم معرفتي است، اما اصلاحات غربي يا گرفتار ايدئاليسم معرفتي و نفي معيار شناخت حقيقي است و يا اگر وجود معيار را پذيراست، به معيار تجربي بسنده کرده و معرفت‌هاي وحياني را بي‌معنا تلقي مي‌کند.
وي ابراز داشت:مبناي هستي شناختي اصلاحات اسلامي، پذيرش عوالم گوناگون هستي و فراطبيعي است که انسان را در تحقق اصلاحات بدان رهنمود مي‌سازد، اما مبناي هستي شناختي اصلاحات غربي، انحصار وجود به جهان ماده و ماديات است. اين مبناي هستي‌شناختي سبب شده تا اصلاحات غربي به جهان مادي منحصر گشته و تنها براي تحقق اهداف ماترياليستي مطرح مي‌گردد. دين شناسي اصلاحات غربي مبتني بر سکولاريسم است.
* اصلاحات از نگاه اميرالمؤمنين(ع)
حجت الاسلام والمسلمين خسروپناه با اشاره به اينکه عصر حاضر در امر اصلاحات با پرسش‌هاي متعددي روبه‌روست گفت:درس آموزي از اسلام به ويژه مکتب اميرالمؤمنين، انسان را به کسب حقيقت و اصلاح فردي و اجتماعي موفق مي‌سازد.
وي با بيان مستنداتي از فرمايشات امام علي(ع) گفت: درسها و آموزههاي اميرمؤمنان براي شرايطي که جامعه گرفتار اختلال و ناموزوني و بينظمي اجتماعي قرار گيرد عبارتند از جدا کردن فساد از اصلاح، مشورت با مشاوران امين، اصلاح فردي، اصلاح نيت‌ها، تقديم اصلاح ديني و معنوي، اصلاح فرهنگي با امر به معروف و نهي از منکر، اصلاح همراه با عفو و مدارا، اصلاح نظام اقتصادي و اصلاح نظام سياسي.
اين استاد حوزه و دانشگاه با بيان اينکه اصلاح ديني و معنوي نيز نزد اميرمؤمنان از اولويت بيشتري برخوردار است اظهار داشت:حضرت در اين باره مي‌فرمايد: «مردم چيزي از امور دينشان را براي اصلاح دنيايشان ترک نميکنند مگر اين که خداوند آنان را دچار امري زيان بارتر از آن خواهد کرد«.
وي به تاکيد حضرت علي(ع) به اصلاح فرهنگي تودههاي مردم اشاره و تصريح کرد:در همين راستا ايشان مي‌فرمايد: خداوند، ايمان را به خاطر تطهير دل از شرک واجب فرمود. امر به معروف را به خاطر اصلاح تودهي مردم و نهي از منکر را براي بازداشتن بيخردان لازم شمرد.
حجت الاسلام والمسلمين خسروپناه با اشاره به اينکه حجم قابل توجهي از فرمايشات حضرت علي(ع) به صلاح و فساد سياسي اختصاصي دارد گفت:حضرت، ملک و سلطنت دنيا را پست و ناچيز ميشمارد و احياي دين و صلح و مسالمت شهرها و عملي کردن قوانين و مقررات الهي و امنيت انسان‌هاي ستمديده را وظيفهي مهم حکومت بيان مي‌کند.
وي در ادامه نصيحت و ارشاد، تغافل و مدارا، قهر و غلظت و اعتدال و انصاف را راهها و روشهاي اصلاحات اجتماعي از ديدگاه امام علي برشمرد و خاطر نشان کرد: براي کشف اصلاحات علوي بايد به سيره و کلام اميرالمؤمنين بنگريم تا ساحتهاي مختلف اصلاحات عملي و نظري آن حضرت را کشف نماييم؛. يکي از اصلاحات امام علي(ع)، خدمات اجتماعي آن بزرگوار است که شواهد تارخي آن فراوان است.
دانشيار پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي افزود: عبادت و بندگي امام(ع) ريشهي اصلي اصلاحات علوي است که در زندگي ايشان مشهود است. عبادت علوي همانند بندگي غلامان و تاجران نبود؛ بلکه همچون عبادت آزاد مردان بود.
وي در پايان گفت:اصلاحات در اسلام با اصلاح‌طلبي در غرب تفاوت مفهومي و ماهوي و مبنايي دارد. مباني اصلاحات غربي، تجربي و عرفي است ولي مباني اصلاحات اسلامي، تجربي و عقلي و وحياني است. اصلاحات معنوي و فردي و معرفتي در اسلام بر خلاف اصلاحات غربي بر اصلاحات اجتماعي مقدم است.
