بیماری های خونی گستره وسیعی دارند اما برخی از آن ها به دلیل مرگ و میر بالا یا عوارض شدید، در دسته خطرناک ترین ها قرار می گیرند. در این مقاله پنج بیماری مهم معرفی شده اند که در ایران و جهان بیماران زیادی را گرفتار کرده اند.

جدول رتبه بندی خطرزایی بیماری های خونی

• سرطان خون (لوسمی):

لوسمی نوعی سرطان خون است که در آن مغز استخوان سلول های سفید غیرطبیعی و ناکارآمد تولید می کند. این سلول ها جای سلول های سالم را می گیرند و بدن در برابر عفونت و خونریزی ناتوان می شود.
لوسمی حاد میلوئیدی کشنده ترین نوع این بیماری است و تنها حدود ۳۰ درصد بیماران پنج سال پس از تشخیص زنده می مانند. علائمی مانند کبودی های بی دلیل، خون دماغ مکرر و ضعف طولانی باید جدی گرفته شوند.
درمان ترکیبی از شیمی درمانی، پیوند مغز استخوان و روش های نوین ایمنی درمانی است. تشخیص سریع با آزمایش خون در هر آزمایشگاه شبانه روزی تهران می تواند مسیر درمان را تغییر دهد.

• تالاسمی ماژور:

تالاسمی یک بیماری ژنتیکی است که در آن هموگلوبین سالم به اندازه کافی ساخته نمی شود. بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور از همان کودکی به کم خونی شدید دچار می شوند و بدون درمان عمر کوتاهی خواهند داشت.
برای زنده ماندن، بیمار نیازمند تزریق خون منظم و داروهای دفع آهن است. تجمع آهن در بدن به قلب و کبد آسیب می رساند و یکی از عوامل مرگ و میر است. ایران از کشورهایی است که شیوع بالایی از تالاسمی دارد. به همین دلیل آزمایش پیش از ازدواج اجباری شده است تا زوج های ناقل شناسایی شوند. اگرچه تالاسمی درمان قطعی ندارد، اما با پیوند مغز استخوان و مراقبت منظم می توان عمر و کیفیت زندگی بیماران را افزایش داد.

• کم خونی داسی شکل:

کم خونی داسی شکل یک بیماری ارثی است که در آن گلبول های قرمز، شکل طبیعی خود را از دست داده و به صورت داس یا هلال در می آیند. این سلول های سفت در رگ ها گیر می کنند و مانع گردش خون می شوند.
نتیجه این وضعیت، بحران های درد شدید، آسیب اندام های حیاتی و کاهش طول عمر است. حتی با مراقبت مناسب، بسیاری از بیماران بیش از ۵۰ سال عمر نمی کنند.

این بیماری در ایران بیشتر در استان های جنوبی و حاشیه خلیج فارس دیده می شود. آزمایش ژنتیک پیش از ازدواج می تواند از تولد کودکان مبتلا جلوگیری کند. درمان شامل مصرف داروهایی مثل هیدروکسی اوره، واکسیناسیون، پیشگیری از عفونت و در برخی موارد پیوند مغز استخوان است.

• آنمی آپلاستیک:

در آنمی آپلاستیک مغز استخوان از تولید سلول های خونی باز می ماند. بیمار دچار کم خونی شدید، کاهش ایمنی و اختلال انعقاد می شود. علائم شامل ضعف شدید، عفونت های مکرر و خونریزی های غیرقابل کنترل است. این بیماری اگر سریع تشخیص داده نشود می تواند به مرگ بیمار منجر شود. علت ممکن است خودایمنی، تماس با مواد شیمیایی یا مصرف برخی داروها باشد. درمان شامل پیوند مغز استخوان یا داروهای سرکوب کننده ایمنی است. در صورت مشاهده کبودی های گسترده یا خونریزی غیرمعمول، مراجعه فوری به پزشک و انجام آزمایش ضروری است.

• هموفیلی:

هموفیلی یک بیماری ژنتیکی است که بیشتر مردان را درگیر می کند. در این بیماری، خون به علت کمبود فاکتورهای انعقادی به خوبی لخته نمی شود. بیماران در معرض خونریزی های طولانی پس از جراحت یا حتی خونریزی داخلی بدون علت مشخص قرار دارند. خونریزی مکرر در مفاصل موجب تخریب آن ها و ناتوانی حرکتی می شود. در گذشته بیماران هموفیلی عمر کوتاهی داشتند اما امروزه با تزریق منظم فاکتورهای انعقادی امید به زندگی آنان نزدیک به افراد عادی شده است. کودکان مبتلا باید از فعالیت های پرخطر دوری کنند و در صورت هرگونه خونریزی غیرعادی، به سرعت به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه کنند.

توصیه های پیشگیرانه:

• آزمایش های قبل از ازدواج برای شناسایی تالاسمی و کم خونی داسی شکل باید جدی گرفته شود.
• در صورت سابقه خانوادگی بیماری های خونی، مشاوره ژنتیک اهمیت ویژه ای دارد.
• پرهیز از مصرف خودسرانه دارو و تماس با مواد شیمیایی خطرناک می تواند از ابتلا به آنمی آپلاستیک و سرطان خون پیشگیری کند.
• واکسیناسیون و مراقبت های بهداشتی، خطر عفونت و عوارض را در بیماران خونی کاهش می دهد.
• مراجعه منظم به پزشک و انجام آزمایش های دوره ای خون کلید کشف زودهنگام بیماری هاست.

نتیجه گیری :

پنج بیماری معرفی شده در این مقاله از مهم ترین و خطرناک ترین بیماری های خونی هستند. برخی مانند تالاسمی و کم خونی داسی شکل ارثی هستند و برخی مانند سرطان خون یا آنمی آپلاستیک در طول زندگی ایجاد می شوند. همه این بیماری ها می توانند به مرگ یا ناتوانی شدید منجر شوند، اما تشخیص زودهنگام و مراقبت پزشکی مناسب شانس زندگی را افزایش می دهد.

از آن‌جایی که مطالب حوزه پزشکی از حساسیت بالایی برخوردار هستند، همواره تلاش میکنیم مطالبی منتشر کنیم که درست و قابل اعتماد باشد. محتوای این مقاله برگرفته از مقالات معتبرترین سایت ها و مجلات اینترنتی جهانی در حوزه سلامت است و توسط پزشکان متخصص بررسی و اعتبارسنجی می شود؛ اما با وجود این، مطالب منتشر شده هرگز جایگزین نظرات و توصیه های تخصصی پزشکان نیست و مخاطبان هرگز نباید از این مطالب به عنوان جایگزین توصیه پزشکان استفاده کنند و در صورت بروز مشکل باید در اولین فرصت به اورژانس یا مراکز درمانی مراجعه کنند.