سرویس جهان مشرق - حمله هوایی اسرائیل به دوحه، پایتخت قطر، در تاریخ ۹ سپتامبر ۲۰۲۵، با هدف قرار دادن رهبران ارشد حماس، یکی از مهم‌ترین تحولات اخیر در منطقه خاورمیانه بوده است.

این اقدام که نقض آشکار حاکمیت یک کشور مستقل و متحد کلیدی آمریکا تلقی شده، پیامدهای گسترده‌ای در ابعاد منطقه‌ای، افکار عمومی، دیپلماتیک، و استراتژیک به دنبال داشته است.

۱. تحولات منطقه‌ای

تضعیف موقعیت استراتژیک اسرائیلحمله اسرائیل به قطر، کشوری که به عنوان میانجی صلح در مذاکرات منطقه‌ای شناخته می‌شود، به شدت روابط اسرائیل با کشورهای عربی خلیج فارس را تحت تأثیر قرار داده است. قطر به دلیل میزبانی از مذاکرات صلح، از جمله گفت‌وگوهای آمریکا و طالبان و مذاکرات آتش‌بس غزه، جایگاه ویژه‌ای در دیپلماسی منطقه‌ای دارد.

این حمله، که بدون هماهنگی کامل با متحدان منطقه‌ای اسرائیل انجام شد، باعث خشم کشورهای عربی، از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی، و کویت شده است.

این کشورها در بیانیه‌های رسمی، حمله را محکوم کرده و آن را نقض قوانین بین‌المللی دانسته‌اند.

این اقدام اسرائیل باعث تقویت جبهه دیپلماتیک کشورهای منطقه علیه اسرائیل شده است. ایران، که مدت‌هاست به دنبال کاهش نفوذ اسرائیل در منطقه و تقویت روابط خود با کشورهای عربی است، از این فرصت برای گسترش نفوذ خود بهره خواهد برد.

بهبود روابط ایران با عربستان و قطر در سال‌های اخیر، به ویژه پس از توافقات دیپلماتیک ۲۰۲۳، این امکان را به ایران داده تا خود را به عنوان حامی حاکمیت ملی کشورهای منطقه معرفی کند.

همچنین، تعلیق نقش میانجی‌گری قطر در مذاکرات صلح غزه به دلیل این حمله، احتمالاً به طولانی‌تر شدن درگیری‌ها منجر شده و محور مقاومت، که ایران از آن حمایت می‌کند، را تقویت کرده است.

۲. افکار عمومی

حمله به قطر، کشوری بی‌طرف و میزبان پایگاه نظامی کلیدی آمریکا (العدید)، موجی از انتقادات جهانی را علیه اسرائیل برانگیخته است. افکار عمومی در جهان عرب و حتی در کشورهای غربی، که پیش‌تر حامی اسرائیل بودند، به دلیل هدف قرار دادن غیرنظامیان و نقض حاکمیت یک کشور متحد، به شدت علیه اسرائیل تغییر کرده است.

گزارش‌ها حاکی از آن است که تظاهرات گسترده در شهرهای بزرگ جهان، اسرائیل را دیگر به عنوان قربانی، بلکه به عنوان عامل بحران‌های انسانی می‌شناسند.

برای ایران، این حمله فرصتی طلایی برای تقویت روایت خود در افکار عمومی جهانی فراهم کرده است. ایران با محکوم کردن این حمله به عنوان "نقض قوانین بین‌المللی" و "تهاجم به یک کشور بی‌طرف"، توانسته خود را به عنوان مدافع حقوق بین‌الملل و حاکمیت ملی معرفی کند.

۳. ابعاد دیپلماتیک

این حمله ابعاد سنگینی را برای آمریکا و این رژیم خواهد داشت و وضعیت را پیچیده کرده است. هرچند گزارش‌هایی از هماهنگی قبلی آمریکا با اسرائیل وجود دارد، اما بیانیه دفتر نتانیاهو مبنی بر اینکه "عملیات کاملاً مستقل توسط اسرائیل انجام شده"، نشان‌دهنده تلاش اسرائیل برای فاصله گرفتن از مسئولیت مشترک با آمریکا است. این امر می‌تواند اعتماد کشورهای منطقه به آمریکا را تضعیف کند، به‌ویژه با توجه به حضور پایگاه العدید در قطر، که هدف احتمالی حملات تلافی‌جویانه قرار گرفته است.

از سوی دیگر، ایران از این موقعیت می‌تواند برای تقویت روابط دیپلماتیک خود با کشورهای منطقه به منظور به تغییر تحولات به نفع خود، استفاده خواهد کرد، مانند به حاشیه راندن موضوع توافقات ابراهیمی.

۴. ابعاد نظامی و امنیتی

حمله به قطر نشان‌دهنده استراتژی اسرائیل برای هدف قرار دادن رهبران حماس در سراسر منطقه است، اما این اقدام هزینه‌های نظامی و امنیتی بالایی برای اسرائیل به همراه داشته است. منابع حماس تأیید کرده‌اند که مذاکره‌کنندگان ارشد این گروه از حمله جان سالم به در برده‌اند، که نشان‌دهنده ناکامی عملیاتی اسرائیل است.

این شکست، اعتبار نظامی اسرائیل را زیر سوال برده و نشان داده که حتی حملات پیچیده با استفاده از جنگنده‌های پیشرفته مانند اف-۳۵ نمی‌توانند به اهداف کلیدی دست یابند.

در مقابل، ایران از این حمله برای تقویت محور مقاومت می‌تواند بهره ببرد. گروه‌هایی مانند جهاد اسلامی و حزب‌الله، که از حمایت ایران برخوردارند، حمله را محکوم کرده و بر اتحاد علیه اسرائیل تأکید کرده‌اند. این امر می‌تواند به افزایش هماهنگی میان گروه‌های نیابتی ایران منجر شود، در حالی که اسرائیل با تهدیدات چندجانبه در غزه، لبنان، و یمن مواجه است.

۵. ابعاد اقتصادی

حمله به قطر، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان گاز طبیعی مایع (LNG)، نگرانی‌هایی درباره ثبات بازارهای انرژی ایجاد کرده است. هرچند خسارات مستقیم به زیرساخت‌های انرژی قطر گزارش نشده، اما بی‌ثباتی ناشی از این حمله می‌تواند قیمت‌های جهانی انرژی را افزایش دهد. این امر به نفع ایران، به عنوان یکی از تولیدکنندگان عمده نفت و گاز، است که می‌تواند از افزایش قیمت‌ها سود ببرد.

در نهایت، حمله اسرائیل به قطر در سپتامبر ۲۰۲۵، اگرچه با هدف تضعیف حماس انجام شد، اما به دلیل نقض حاکمیت یک کشور بی‌طرف و متحد کلیدی آمریکا، تبعات منفی گسترده‌ای برای اسرائیل به دنبال داشته است.

این اقدام نه تنها اسرائیل را در منطقه و جهان منزوی‌تر کرده، بلکه فرصت‌های جدیدی برای ایران فراهم آورده تا جایگاه خود را به عنوان مدافع حاکمیت ملی و محور مقاومت تقویت کند. در ابعاد منطقه‌ای، دیپلماتیک، نظامی، و افکار عمومی، این حمله به ضرر اسرائیل و به نفع ایران تمام شده است.