به گزارش مشرق به نقل از فارس، برابر آنچه در کتاب‌های تاریخی آمده نخستین بار قبیله بنی اسد که در نزدیکی کربلا سکنی داشتند علامتی برای آرامگاه امام حسین(ع) بنا کردند که شامل سایبانی کوچک بود اما پس از آنکه مختار ثقفی قیام خود را به سرانجام رساند، این مکان مقدس مورد توجه همگان قرار گرفت و مختار نیز ساختمانی را بر آن قبر شریف احداث کرد که بعدها روستایی نیز در اطراف آن شکل گرفت.
زیارت آرامگاه و بقعه‌ای که مختار بنا کرده بود به تدریج رونق گرفت و حتی در اوایل حکومت عباسیان این کار به صورت روزمره ادامه داشت اما هارون الرشید، پنجمین خلیفه غاصب عباسی در سال 193 هجری دستور ویران کردن آن را صادر کرد هرچند شیعیان پس از هارون بنایی جدید بر آن مدفن نورانی ساختند که تا سال 233 هجری قمری پابرجا بود.
مقبره و آرامگاه اهل بیت(ع) در طول تاریخ همان قدر که مورد محبت شیعیان و پیروان مکتب محمدی قرار داشته، بغض و کینه دشمنان و بدخواهان را نیز بر می‌انگیخته است به همین دلیل متوکل عباسی در سال 233 هجری قمری دستور تخریب و به آب بستن بقعه جدید را صادر کرد که پس از مرگ هارون بر مزار حسین بن علی(ع) بنا شده بود و با این کار زیارت اباعبدالله(ع) نیز تا سال‌ها ممنوع شد.
مرگ متوکل موجب شد که علویان بار دیگر دور مرقد مطهر سومین امام خود گرد آمده و این بار ساختمانی بلندمرتبه و مرتفع را بنا نهند که از فواصل دور قابل تشخیص بود و از این زمان یعنی سال 247 هجری قمری شهر کربلا متولد شد.
ایرانیان و محبت به اهل بیت(ع)
روی کار آمدن دولت آل بویه که خود را شیعه می‌دانستند موجب شد ایرانیان دست به کار شده و عشق و علاقه خود را به اهل بیت عصمت و طهارت به ویژه امام حسین(ع) با ساخت ضریح و هنرنمایی بی‌بدیل خود نشان دهند. ساخت ضریحی از عاج و ارسال آن به کربلا توسط عضدالدوله در سال 379 نمونه بارز این عشق و محبت بود.
پس از انقراض آل بویه و استقرار سلجوقیان بر تخت قدرت، ساختمان‌های حرم اباعبدالله(ع) مورد بازسازی قرار گرفتند و از این تاریخ به بعد، زیارت کربلا توسط خلفا و سلاطین باب شد تا اینکه با تسلط صفویان بر ایران و ماوراءالنهر و زمانی که شاه اسماعیل بغداد را فتح کرد خود شخصاً به زیارت عتبات مشرف شد و دستور داد ضریحی از طلا برای آن حرم نورانی بسازند و علاوه بر آن هدایایی از قبیل 12 چلچراغ طلا، صندوقی از نقره خالص و فرش‌های گران بها را به حرم امام حسین(ع) تقدیم کرد.
طلاکاری گنبد در عهد قجری، اوج ارادت ایرانیان به اباعبدالله(ع)
طلاکاری گنبد حرم شریف امام حسین(ع) در عهد قاجار صورت گرفت و این کار سه بار تکرار شد. نخستین بار آغامحمدخان، مؤسس این سلسله پادشاهی دستور به این کار داد و پس از آن نیز فتحعلی شاه به دلیل اینکه طلاهای به کار رفته در گنبد سیاه شده بودند دستور به مرمت آن داد.
یکی از اتفاقات مهمی که در این دوره تاریخی روی داد لشکرکشی سعود ابن عبدالعزیز از سران وهابیت به کربلا و محاصره این شهر است. او هر آن کس را که در کربلا بود از دم تیغ گذراند و گنجینه‌های موجود در حرم امام حسین(ع) را غارت کرد. این واقعه در سال 1216 هجری قمری اتفاق افتاد. سومین طلاکاری گنبد نیز در سال 1273 و توسط ناصرالدین شاه قاجار صورت گرفت. از آنچه در منابع تاریخی نوشته شده بر می‌آید آخرین تعمیرات اساسی حرم، تعمیر ایوان طلا و نصب ستون‌های مرمر به جای ستون‌های چوبی برای آن به وسیله یکی از تجار و معدن‌داران ایرانی (حاج قنبر رحیمی) در سال 1389 قمری (1348 شمسی) انجام شد.
ساختمان حرم امام حسین(ع)
گودال قتلگاه همان مکانی است که پیکر مطهر امام حسین(ع) در آن دفن شده و اکنون دارای سقفی است که صندوقی بر آن گذاشته‌اند؛ ضریح مطهر هم در میان روضه منوره یعنی بین مسجد بالاسر و مسجد پشت سر جای دارد و این مجموعه را حرم اباعبدالله(ع) می‌نامند. حرم در میان رواق و رواق در میانه صحن واقع شده و در مقابل حرم ایوانی بزرگ مشهور به ایوان طلا قرار دارد و دو طرف آن نیز دو مناره از طلا سر برافراشته‌اند.
این ایوان دارای سه ورودی است که به رواق جنوبی منتهی می‌شوند اما در وسط از دو ورودی دیگر بزرگ‌تر و از جنس طلاست که گویا در اصفهان ساخته شده باشد.
ضریح انگشتری گران‌بهاترین نگین جهان
در فرهنگ معین در توضیح کلمه ضریح آمده است: «ساختمانی که بر روی گور بزرگان مذهبی درست کنند».
شیعیانی که در طول تاریخ آرامگاه‌هایی عظیم را بر سر مدفن بزرگان دین خود بنا نهاده‌اند شبکه‌ای از قاب‌های فولادی به نام ضریح را نیز گرد صندوقچه‌ای که بر روی آرامگاه آنها نهاده شده ساخته‌اند که شاید نمادی باشد از یک انگشتری نقره‌ای که نگینی از گران‌بهاترین درّ عالم، یعنی بدن مطهر امام معصوم را در برگرفته است.
ضریحی که اکنون بر مزار شریف امام حسین(ع) موجود است بیش از 80 سال عمر دارد و توسط گروهی از بهره‌های هندی که از شیعیان واقفی‌اند ساخته شده است. این ضریح در طول سال‌هایی که مقبره نورانی اباعبدالله(ع) را در بر گرفته، هزاران و هزاران مرتبه توسط پاک‌ترین انسان‌ها بوسیده شده و ملائک بر گردش بی‌شمار طواف‌ها داشته‌اند اما لازم بود با توجه به گذر زمان، فکری به حالش شود و ضریحی جدید، در شأن و مقامش ساخته شود. این همان جرقه‌ای بود که در ذهن بسیاری از مشتاقان مکتب اهل بیت(ع) و فرهنگ عاشورا زده شد و ایده ساخت ضریحی جدید را بنیان نهاد.
در سال 84 که مسئولان حرم امام حسین(ع) با ساخت ضریح جدید موافقت کردند رقابتی فشرده میان گروه سازنده قبلی و اهالی قم بر سر آن درگرفت و سرانجام با حمایت‌های بی‌دریغ آیت الله سیستانی و سایر مراجع تقلید، این افتخار عظیم نصیب شیعیان اثنی عشری شد.
نخستین اقدام برای ساخت این ضریح از سال 1385 شروع شد و به همین دلیل هیئت امنایی متشکل از معتمدین قمی که مورد تایید مراجع تقلید نیز بودند با نظر اساتید حوزه علمیه قم انتخاب شدند و سرآغاز آن اعلام فراخوانی برای انتخاب بهترین طرح بود که به گفته حجت‌الاسلام تکیه‌ای، سخنگوی این هیئت امنا طرح ارائه شده از سوی استاد فرشچیان، استاد مسلم مینیاتور ایران به اشاره رهبر معظم انقلاب مورد تایید قرار گرفت و پس از تغییراتی که عتبه حسینی داشتند، کار ساخت در روز 14 خرداد ماه سال 1387 به طور رسمی آغاز شد.
تاکید مراجع تقلید بر مردمی بودن ساخت ضریح جدید
تاکنون هرچه در ساخت ضریح اباعبدالله(ع) همت شده بود همه از سوی شاهان بوده اما این بار مراجع تقلید شیعه اصرار داشتند که وجهه مردمی کار حفظ شود به همین دلیل هیئت امنا به اشاره علما از درخواست پول برای ساخت آن بر حذر داشته شدند و قرار شد تنها حساب‌های بانکی در اختیار عموم قرار گیرد تا هر کس مایل بود هر مقدار کمکی که در توان داشت به این حساب‌ها واریز کند.
آیت الله جوادی آملی از اساتید برجسته حوزه علمیه طی دیداری که با دست اندرکاران ساخت ضریح داشت به آنها پیشنهاد کرد از طلاهایی که مردم به عنوان نذر یا تبرع به مسئولان ضریح اهدا می‌کنند مستقیماً در ساخت آن استفاده شود. به همین دلیل حتی یک گرم طلا نیز برای این منظور خریداری نشد و تمام 118 کیلو و 650 گرم طلای به کار رفته در ضریح از محل همان طلاهای اهدایی بود.
تجلی هنر اسلامی – ایرانی در ضریح جدید اباعبدالله(ع)
تاکید مراجع تقلید به ویژه آیت الله سیستانی بر خوانا بودن آیات و روایات نگاشته شده بر ضریح جدید دست اندرکاران ساخت آن را بر آن داشت که در این زمینه هم از اساتیدی به نام دعوت به همکاری کنند.
سید محمد حسینی موحد استاد مسلم خوشنویسی و خدادادزاده سرپرست گروه قلمزنی، اجرای بخش‌های هنری کار را بر عهده گرفتند و ساخت قالب چوبی اصلی ضریح نیز در کارگاه نجاری آستانه مقدسه حضرت معصومه(س) انجام شد. نکته حائز اهمیت در این میان انجام شدن کارها با حمایت دستی غیبی بود به طوری که مسعود پارچه باف، عضو هیئت امنای ساخت این ضریح مقدس در یکی از بازدیدها گفته بود چوب ساج مورد استفاده برای این کار سال‌ها پیش در جنگل‌های برمه تهیه شده بود اما مدت‌ها بود که صاحب آن نمی‌توانست چوب‌ها را به فروش برساند تا اینکه سرانجام برای ساخت ضریح خریداری شد و به تایید کارشناسان، یکی از محکم‌ترین و مقاوم‌ترین چوب‌هاست.
سخنان رهبری و مراجع تقلید مهر تایید دیگری بر ساخت ضریح
آنچه به یک کار جنبه تقدس و معنویت می‌بخشد نظرات بزرگان دین است. هیئت امنای ساخت ضریح جدید امام حسین(ع) نیز با درک این مهم دیدارهایی را به طور مرتب با مراجع تقلید برگزار کرده و از رهنمودهای آنان برخوردار شده‌اند که گوشه‌ای از آنها به شرح زیر است.
آیت‌الله العظمی خامنه‌ای: قمی‌ها زرنگی کردند
خوشا به حالتان! ساخت ضریح مطهر امام حسین(ع) توفیق خیلی بزرگ و یکی از بهترین کارهایی است که می‌شود انجام داد. شما قمی‌ها زرنگی کردید و گل سرسبد را چیدید. همه آرزو دارند به ائمه اطهار(ع) اظهار ارادت بکنند و این (ساخت ضریح) یکی از آن کارهایی است که باید انجام داد و شما دارید انجام می‌دهید خداوند شما را کمک کند تا این کار زیبا و شیرین را به انجام برسانید.
آیت‌الله العظمی سیستانی
دیگران هم قصد ساخت این ضریح مطهر را داشته‌اند ولی ما نمی‌خواستیم آنها انجام دهند. از این که این کار را شما قمی‌ها قبول کرده‌اید، خوشحال هستیم. همیشه ایرانی‌ها در این جور کارها پیش‌قدم هستند و شما گل سرسبد را چیدید.
مرحوم آیت‌الله فاضل لنکرانی (ره)
این امر (ساخت ضریح مطهر امام حسین(ع) ) در زمان حاضر که تشیع مورد هجوم دشمنان است بسیار مهم است.
مرحوم آیت‌الله بهجت(ره)
شش گوشه بودن ضریح چون از اول اینگونه بوده است حفظ شود. همان‌طور که شیخ مفید آورده‌اند که قبر حضرت علی اکبر (ع) پایین پای سیدالشهدا(ع) است.
آیت‌الله صافی گلپایگانی
این مسئله ساخت ضریح حضرت سیدالشهدا(ع) و خدمت به تعظیم و تکریم مشهد بزرگ و مشرف حضرت سیدالشهدا(ع) یکی از شعائر بزرگ دین است.
آیت‌الله جوادی آملی
ویژگی‌های خاص حضرت سیدالشهدا(ع) نشان می‌دهد که وظیفه ما هم باید یک وظیفه خاص باشد.
رونمایی از ضریح عشق
سرانجام پس از مدت‌ها انتظار ساخت ضریح جدید اباعبدالله(ع) در نیمه نخست سال جاری به اتمام رسید و مراسم رونمایی از آن نیز در ششم مهر ماه و با حضور حجت الاسلام والمسلمین محمدی گلپایگانی رئیس دفتر مقام معظم رهبری، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و مهمانانی از کشورهای عراق، عربستان، کویت، لبنان، پاکستان و هندوستان در مدرسه معصومیه قم برگزار شد.
دو هفته‌ای که خیلی سریع گذشت
هیئت امنای ساخت ضریح امام حسین(ع) مهلتی دو هفته‌ای را برای آخرین وداع مردمی با این سازه ارزشمند در نظر گرفتند. دو هفته‌ای که برای قمی‌ها و خیلی‌ها که از شهرهای دور و نزدیک برای زیارت آن آمده بودند بسیار زود گذشت. در طی این دو هفته خیابان‌های منتهی به کارگاه ساخت ضریح مملو از جمعیت بود و پیر و جوان، زن و مرد و از هر قشر و گروهی، فوج فوج به دیدار این ضریح آمدند.
به گفته مسئولان و دست اندرکاران این کارگاه طی مهلت در نظر گرفته شده بیش از 1.5 میلیون نفر به زیارت ضریح جدید آمدند و به دلیل برنامه ریزی خاصی که صورت گرفته بود تمدید این مهلت نیز ممکن نشد.
کار انتقال ضریح به کربلای معلی نیز در دو مرحله برنامه ریزی شد. در مرحله نخست 70 درصد آن شامل قطعات سنگین و داخلی به وسیله یک فروند هواپیمای باری صورت گرفت و در مرحله دوم نیز که شهرهای مختلفی را در بر می‌گیرد شبکه‌ها و تزیینات بیرونی منتقل می‌شوند.
وداعی عارفانه با ضریح عشق
سالروز انتقال اسرای کربلا به شام مناسبتی بود که هیئت امنا برای به حرکت درآوردن کاروان «سفینة النجاة» در نظر گرفتند. این نامی است که برای کاروان حامل 30 درصد باقی مانده ضریح در نظر گرفته شده است.
همزمان با شام غریبان حسینی، قطعات شبکه‌ای و تزیینات بیرونی ضریح جدید امام حسین(ع) از محل کارگاه بیرون آورده و به میدان آستانه قم منتقل شد تا مردم مشتاق برای آخرین بار میزبان آن باشند. پیش از آن نیز محمود احمدی نژاد، با حضور در کارگاه ساخت ضریح در جریان امور قرار گرفت و طی سخنان کوتاهی که در جمع خبرنگاران داشت مکتب امام حسین (ع) را بالاترین و ارزشمند‌ترین هدیه ملت ایران به جامعه بشری دانست و گفت: « این ضریح نمادی از عشق ملت ایران به مکتب حسینی است».
بارش باران رحمت الهی در شب گذشته و صبح امروز زمانی که مردم با حسرت تمام به ضریح نگاه می‌کردند فضایی عارفانه را در میان این عاشقان مکتب ناب تشیع ایجاد کرده بود و آرزوی آنها را که همانا زیارت مجدد این ضریح در کربلا بود در قالب اشک از چشمانشان بر گونه‌هایشان جاری می‌کرد.
مردم دیگر شهرها هم منتظرند
ضریح جدید امام حسین(ع) ظهر امروز به سمت تهران حرکت داده شد و قرار است پس از اقامه نماز مغرب و عشاء، مراسمی با حضور شخصیت‌های برجسته کشوری در حرم امام خمینی(ره) و در جوار این ضریح برگزار شود و پس از آن نیز مردم تهران در میدان امام حسین(ع) پذیرای آن خواهند بود.
ساوه، اراک، بروجرد، خرم‌آباد، دزفول، شوشتر، اهواز، آبادان و خرمشهر از جمله شهرهایی هستند که در روزهای آینده میزبان ضریح عشق خواهند بود و پس از آن با ورود از طریق مرز شلمچه و انتقال به کربلا و نصب بر روی مرقد مطهر امام حسین(ع) این مأموریت سترگ به سرانجام خواهد رسید.
خلیل‌وار ببینید عید قربان را
برای رونمایی شش گوشه می‌دهم جان را
چگونه است که دل، کربلایی است امروز
فرا گرفته چرا عطر سیب ایران را
بهشت پنجره دیگری به قم گشوده کنون
که مست کرده هوایش دل خراسان را
خدا کند خبری اینچنین بیاید که
بنا شدست بسازیم قبر پنهان را
برای حضرت زهرا (س) ضریح می‌سازیم
و دست فرشچیان طرح می‌زند آن را
