به گزارش مشرق، در سال‌های اخیر با افزایش نگهداری از حیوانات خانگی در شهرهای مختلف به ویژه تهران مواجه هستیم؛ خانواده‌ها به دلایل مختلف اقدام به نگهداری از حیوانات خانگی به ویژه سگ و گربه می‌کنند و به آنها علاقه نشان می دهند در این میان عده ای نکات بهداشتی را به طور کامل رعایت می کنند اما هستند کسانی که توجهی به نکات بهداشتی و مراقبت های اصولی در نگهداری از این حیوانات ندارند، حتی در برخی موارد واکسیناسیون حیوان را هم به موقع انجام نمی دهند در حالی که این حیوانات ناقل بیماری های مشترک بین انسان و حیوان هستند که می تواند برای خانواده و حتی اهالی آن ساختمان خطرآفرین باشد.

انسان از دیرباز با حیوانات مانوس بوده، اجدادمان از گذشته های دور از حیوانات بهره می بردند در کارهای کشاورزی، شکار و نگهبانی از آنها استفاده می کردند، به مرور و با تغییر زندگی حیوانات به همدم برای انسان ها تبدیل شدند به طوری که در چند سال گذشته حیواناتی مانند انواع سگ و گربه در میان خانواده ها به جایگاه بالایی رسیده اند و حتی صندلی جلوی خودرو به آنها اختصاص دارد.

اما همین حیوانات ملوس و دوست داشتنی در عین حال که همدم و مونس انسان ها هستند می توانند بسیار هم خطرناک باشند، در این میان گربه ها ناقل انگل توکسوپلاسما گوندیی هستند که از طریق تماس با مدفوع آنها به ویژه هنگام تمیز کردن خاک گربه منتقل می شود، حال اگر در این میان زنی باردار باشد خطر بیشتر می شود چون این انگل موجب عفونت بدن و در نهایت سقط جنین می شود.

تجربه مادرانی که در دوران بارداری با سگ و یا گربه همزیستی داشته اند و روزهای تلخی را پشت سر گذاشته اند، اهمیت پرداختن به موضوع خطرات احتمالی نگهداری حیوانات خانگی برای زنان باردار را افزایش می دهد.

نرگس خانم ۳۲ ساله ای است که سال ۹۵ جنین خود را از دست داد، گفت: در دوران بارداری وقتی همسرم بیشتر در ماموریت کاری بود، از گربه زیبایی در خانه نگهداری می‌کردم، دوری و جدا شدن از این حیوان زیبا و ملوس برایم سخت بود؛ در هفته بیستم بارداری بودم که با دردهای زیادی در ناحیه شکم و سر دردهای مکرر مواجه شدم و پزشکی که برای بارداری زیر نظر او بودم، برای شناسایی علت دردها، برخی آزمایش‌ها را تجویز کرد.

او از آن روزها به عنوان روزهای تلخ زندگی مشترکشان یاد می کند و می گوید: نتیجه آزمایش‌ها نشان داد جنینی که در شکم دارم براثر نوعی عفونت منتقله از مادر مرده است و باید سقط شود، روزهای سختی را گذراندم، پس از سقط با هزینه‌های زیاد، آزمایش‌های مکرر ژنتیک انجام دادیم اما با پاسخ به سوالاتی که متخصص از ما پرسید، وجود نوعی عفونت تایید شد.

نرگس گفت: باور اینکه گربه زیبایی که در خانه دارم و در دوران بارداری درباره فرزندم با او حرف می زدم و در نبود همسرم، همدم من شده بود اما موجب از دست دادن فرزندم شده است، آزارم می داد، پس از بررسی‌های زیاد واقعیت را پذیرفتم و آن گربه را واکسینه کرده و به یک مرکز برای اهدا به خانواده ای جدید سپردم، پس از آن زمان تا کنون نیز دیگر هیچ حیوانی نگهداری نکردم، ۲ سال پس از آن تجربه تلخ، مجددا خداوند به ما فرزند پسری داده که اکنون برایمان عزیز و دوست داشتنی است.

صفورا؛ خانم ۳۷ ساله دیگری است که ۱۶ سال از زندگی مشترکتش می گذرد و دارای ۲ فرزند است، او نیز از تجربه نگهداری گربه در خانه برایمان می‌گوید: برای سرگرمی ۲ دخترم از سال ۱۴۰۰ اقدام به نگهداری از گربه‌ای زیبا کردیم، کودکانمان علاقه زیادی به نگهداری حیوان داشتند، وقتی یکی از دوستان خانوادگی ما قصد مهاجرت به کشور دیگری را داشت، آرتور (همان گربه خانگی) را به ما سپرد و هر از گاهی نیز با تماس تصویری از وضعیت آرتور با خبر می شد.

او ادامه داد: در سال ۱۴۰۳ به طور ناخواسته باردار شدم و بررسی‌ها نشان داد جنینی که دارم سالم است و با همسرم تصمیم گرفتیم او را به دنیا بیاوریم و سه فرزند داشته باشیم؛ از اینکه به راحتی خداوند فرزندی به ما داده بود، شاد بودیم و در حال برنامه‌ریزی برای بیمارستان و تهیه لوازم مورد نیاز نوزاد و ... بودیم اما شادی ما زیاد طول نکشید، وجود نوعی عفونت موجب شد فرزندمان سقط شود و من نیز شدیدا بیمار و بستری شدم.

صفورا ادامه داد: در دوران بارداری مادرم توصیه کرده بود که این گربه را در خانه نگهداری نکنیم چرا که خطرناک است اما به دلیل علاقه دخترانم به این حیوان به توصیه مادر توجه نکردم اما پیش بینی‌های مادرم درست از آب درآمد و همان موجود لطیف، نرم و زیبا موجب بیماری من شد، چون هر روز خاکی که در آن مدفوع می‌کرد را تمیز می کردم، موجب شد عفونت به من منتقل و فرزندم را از دست بدهم، پس از آن علت سرفه های دختر بزرگم را نیز متوجه شدیم و ادامه حضور آرتور را به صلاح ندانسته و با اطلاع صاحبش او را به یک مرکز نگهداری حیوانات سپردیم.

یکی از مواردی که متخصصان در نگهداری حیوانات خانگی نسبت به آن هشدار می دهند، نگهداری از این حیوانات در دوران بارداری است که نیاز به مدیریت دقیق و رعایت نکات بهداشتی و ایمنی زیادی دارد، سگ و گربه از مهمترین حیواناتی هستند که در حال حاضر علاقه به نگهداری از آنها در بین افراد زیادی وجود دارد.

خطرات اصلی برای زنان باردار و جنین؛ توکسوپلاسموز

تحقیقات نشان می دهد، گربه ها ناقل انگل توکسوپلاسما گوندیی هستند که از طریق تماس با مدفوع آنها به ویژه هنگام تمیز کردن خاک گربه منتقل می شود، در صورت ابتلای مادر در سه ماهه اول بارداری به این انگل، خطر سقط جنین، ناهنجاری های مادرزادی مانند مشکلات بینایی، شنوایی یا عقب ماندگی ذهنی و زایمان زودرس افزایش می‌یابد، تا ۹۰ درصد زنان باردار آلوده بدون علائم هستند اما انگل می تواند از جفت عبور کند.

همچنین حساسیت و آسیب‌های فیزیکی از جمله ریزش موی حیوانات ممکن است باعث آلرژی یا مشکلات تنفسی شود، یا پریدن سگ روی شکم و حتی گازگرفتگی نیز می تواند خطر آسیب مکانیکی برای همه افراد به ویژه زنان باردار را افزایش دهد.

ابتلا به بیماری هاری از دیگر مواردی است که بیشتر در اثر گزش این حیوانات ایجاد می‌شود و می تواند هم برای تمام افراد به ویژه زنان باردار و جنین آنان آسیب های جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.

دکتر قباد مرادی رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر با هشدار نسبت به نگهداری حیوانات خانگی در دوران بارداری اظهار کرد: برخی از حیوانات به‌ویژه گربه‌ها، می‌توانند ناقل انگل‌هایی باشند که در صورت ابتلای مادر باردار، ممکن است منجر به بروز سندروم‌های مادرزادی یا ناهنجاری‌های عصبی و ذهنی در جنین شود.

وی توضیح داد: اگر یک زن باردار به این انگل‌ها مبتلا شود، فرزند او در معرض خطر ابتلا به اختلالات مختلفی قرار می‌گیرد، فرم ساده این بیماری می‌تواند با مشکلات خفیف همراه باشد، اما در موارد شدید، کودک ممکن است دچار اختلالات ذهنی، جسمی یا ناهنجاری‌های مادرزادی شود.

مرادی با اشاره به اینکه گربه‌ها از ناقلان اصلی این انگل هستند، افزود: هرچند سگ‌ها نیز ممکن است به‌طور محدود ناقل این عوامل باشند، اما نقش گربه‌ها در انتقال این نوع انگل بسیار برجسته‌تر است، به همین دلیل توصیه ما به خانواده‌هایی که حیوان خانگی دارند، این است که حتماً از نظر وجود این انگل‌ها، حیوان را کنترل و غربالگری کنند.

وی تأکید کرد: خانواده‌هایی که در منزل گربه یا سگ نگهداری می‌کنند، باید تمام پروتکل‌های بهداشتی اعلام‌ شده از سوی سازمان دامپزشکی را با دقت رعایت کنند، این مراقبت‌ها به‌ ویژه برای مادران باردار ضروری است تا از انتقال بیماری به مادر و در نهایت آسیب به جنین جلوگیری شود.

مرادی ادامه داد: هدف ما در وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، حفاظت از سلامت زنان باردار، کودکان و سایر گروه‌های حساس جامعه است، در همین راستا، برای هرکدام از بیماری‌های مشترک انسان و حیوان، پروتکل‌های مشخص درمانی و آموزشی در دسترس قرار دارد.

وی خاطر نشان کرد: آموزش‌های سلامت عمومی به‌ ویژه در حوزه پیشگیری از بیماری‌های قابل‌ انتقال از حیوان به انسان، باید با جدیت بیشتری پیگیری شود، توصیه ما به خانواده‌ها خصوصاً زنان باردار این است که از نگهداری حیوانات خانگی بدون رعایت کامل اصول بهداشتی پرهیز کنند تا با اطمینان از سلامت حیوان، از سلامت خود و فرزندشان نیز محافظت کنند.

راهکارهای ایمنی برای زنان باردار

پرهیز از تماس با عوامل پرخطر، تمیز نکردن خاک گربه، رعایت بهداشت و شستشوی دست ها پس از لمس حیوان، قفس یا وسایل آن، استفاده از دستکش در باغبانی به دلیل احتمال آلودگی خاک به مدفوع گربه، از جمله مواردی است که رعایت آنها به زنان باردار توصیه می‌شود.

همچنین در نگهداری سگ ها توصیه می شود آموزش جلوگیری از پریدن روی شکم، محدود کردن لیس زدن صورت و مشارکت دیگران در بازی با حیوان حتما رعایت شود و در نگهداری گربه‌ها نیز تغذیه آنها با غذای پخته یا کنسروی و نه گوشت خام و معاینه منظم دامپزشک حتما باید رعایت شود.

همچنین خانواده هایی که قصد نگهداری از حیوانات خانگی دارند، باید پایش سلامت حیوان و مادر را در برنامه زندگی خود قرار دهند و تزریق واکسن‌ها به ویژه هاری و توکسوپلاسموز را در دستور کار داشته باشند، پزشکان انجام آزمایش خون زنان باردار برای آنتی بادی توکسوپلاسما در صورت سابقه تماس با گربه را نیز توصیه کرده اند.

نگهداری حیوانات خانگی در بارداری نیازمند مدیریت هوشمندانه است، با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، واکسیناسیون منظم حیوان و پرهیز از تماس با عوامل پرخطر مانند خاک گربه یا جوندگان، بسیاری از خطرات کاهش می‌یابد.