سرویس فرهنگی مشرق/گروه تلویزیون - فیلم تلویزیونی ستارة خضرا به کارگردانی محمدرضا ورزی در چهار سال اخیر در روز عاشورا یا اربعین حسینی مکرراً از تلویزیون پخش شده است، فیلمی که محصول گروه فیلم و سریال شبکة اول سیما در سال 1387 است. بنده از دی ماه 1386 در جریان ساخت این فیلم قرار گرفتم و زمانی که جناب کارگردان مرا برای برخی مشورت ها دعوت کرد اخطار لازمه را به او داده بودم که آن محکومِ مصلوب یهودای اسخریوطی بوده است و نه عیسی(ع). حتی بلافاصله به مشاور مذهبی آن وقت شبکة اول سیما جناب حجت الاسلام جواد گلی که طرح فیلمنامه را تأیید کرده بود انحراف قصه از حقیقت ماجرا و تعالیم قرآن را گوشزد نموده آمادگی خود را نیز برای تصحیح آن اعلام کرده بودم. با این وصف، فیلم فقط با کمی تغییر و حذف صحنه های تصلیب عیسی(!) ساخته و پخش شد و خط اصلی آن همچنان برقرار ماند (این صحنه‌ها البته فیلمبرداری شده‌اند لکن در تدوین حذف شده‌اند و تصاویر این سکانس‌ها را می‌توان در سایت تبیان مشاهده کرد).

ادعای جناب کارگردان این بود که ما این فیلم را از منظر مسیحیان می خواهیم بسازیم. بنده گفتم آن شخص که دستگیر، محاکمه و مصلوب شد طبق فرمودة قرآن حقیقتاً عیسی(ع) نبوده است (نگا. آل-عمران /54 ـ نساء /157 ـ مائده /109 إذ کَفَفتُ بنی اسرائیل عَنک ـ و مائده /115 در عذاب بی سابقة خداوند بر یکی از حواریون که کافر شده است). چه اینکه این حقیقت را با چهل دلیل روشن نیز می توان از روی اناجیل اثبات کرد و برخی علمای مسیحی از ما مسلمانان به این حقیقت واقف ترند و بنده نیز تحقیقات و مقالاتی در این خصوص دارم. لهذا اینکه آن محکومِ مصلوب به وقت دستگیری خود در این فیلم، پیروانش را به ثارالله ارجاع دهد، یک جعل آشکار است. خصوصاً که شبیه دانستن شهادت حضرت سیدالشهدا(ع) با آن مصلوبِ مشهور که می‌گویند حضرت عیسی(ع) بوده است، یکی از بدعت های دخیله در اسلام است و علمای ما خصوصاً استاد شهید مرتضی مطهری با این مسئله اکیداً مبارزه کرده‌اند (نگا. مرتضی مطهری، حماسة حسینی، 3 ج، صدرا، تهران، 1365؛ ج 1، صص. 76 و 77). همچنین از استاد شهید این یادداشت در بحث از شباهات حضرت عیسی(ع) و امام حسین(ع) در جلد سوم حماسة حسینی درج است:
شباهت آنها در عقیده¬ای است که مردم در مسئلة «تفدیه» پیدا کردند و خیال کردند که آنها کشته شدند که گناه دیگران را به گردن بگیرند و دیگران آزاد باشند و تکلیف ساقط شود. دربارة عیسی اصل کشته شدن دروغ است و در بارة سیدالشهدا فلسفة کشته شدن این نبود.
موضوع فیلم ستارة خضرا، بردن رأس مبارک حضرت سیدالشهدا(ع) به شام و مسلمان شدن آن راهب دیرنشین مسیحی به سبب رؤیت کرامت‌هایی است که از آن سر نورانی می بیند. به بیان محدث جلیل‌القدر شیخ عباس قمی، این واقعه را اکثر مورخین شیعه و سنّی با اندک تفاوتی نقل کرده اند. جناب کارگردان که فیلمنامه را نیز خودش نوشته است گرچه در عنوان¬بندی فیلم به منبع خود اشاره نکرده، لکن به راقم این سطور گفت که مأخذش همین کتاب منتهی¬الآمال محدث قمی بوده است.

در منتهی الآمال واقعۀ دیر راهب در طی دو صفحه منقول است که وقتی رأس مبارک حضرت سیدالشهدا را لشکر ابن زیاد ملعون به سرکردگی خولی أصبَح پیشاپیش برای یزید می بردند، شب را در کنار دیر راهب در حوالی شهر حلب منزل کرده به شرب خمر مشغول گشتند. در آنجا در سه نوبت دستی از غیب بیرون شده بر دیوار بیرونی دیر ابیاتی در لعن و عذاب قاتلان امام می نوشت. (آن کلمات که محدث قمی نقل و ترجمه فرموده است به نظر می رسد از سوی حضرت رسول الله(ص) بوده باشد.) لشکریان از این ابیات خوف کرده و عیش و طرب رها نمودند و اندکی بعد  خسبیدند. نیمه شب راهب در دیر خود صدای تسبیح و تقدیس خدا می شنود و سر از دریچه بیرون برده می بیند از صندوقی که در کنار دیوار نهاده اند نوری عظیم به جانب آسمان ساطع می شود و فرشتگان فوج فوج فرود آمده با کلمات خود بر پسر رسول خدا و شخص اباعبدالله سلام می گویند. بعد از طلوع سپیدة صبح او از خولی راز این صندوق و وقایع پیرامون آن را پرسیده به ماجرا اطلاع می یابد و دانسته که این رأس منوّر نوادة حضرت رسول الله(ص) است. در آن کتاب شریف مکتوب است:
راهب گفت هلاکت باد شما را بر آنچه کردید. همانا اخبار و علمای ما راست گفتند که می گفتند هر وقت این مرد کشته شود آسمان خون خواهد بارید. و این نیست جز در قتل پیغمبر و وصیّ پیغمبر. اکنون از شما خواهش می کنم که ساعتی این سر را با من گذارید آنگاه رد کنم. (منتهی الآمال، ص 500)
خولی به بهای ده هزار درهم رأس مبارک را ساعتی به راهب می سپارد و او در دیر خود آن رأس را شسته با مشک خوشبو می گرداند. سپس در سجاده‌اش با آن سر منور مناجات کرده و از این مصیبت می-نالد و آنگاه کلمة شهادت گفته به واسطة آن حضرت اسلام می آورد. راهب از آن پس از صومعه بیرون می شود و تا پایان عمر در کوهستان می زید. خولی نیز در راه شام، کیسة دراهم می گشاید و آنها را سکه-هایی سفالین می یابد که بر یک سمت آن نوشته است ﴿وَ لا تحسبنَّ اللهَ غافلاً عمّا یَعملُ الظالمون ـ ابراهیم/ 42﴾ و در جانب دیگر این مبارکه درج است که ﴿وَ سَیَعلَمُ الذین ظَلَموا أیَّ مُنقَلَبٍ یَنقَلِبون ـ شعراء/ 227﴾. آنگاه خولی گفت زیانکار دنیا و آخرت شدم و سپس آن سفال ها را در نهر بَرَدی در دمشق ریخت.

پاسخ مجمل کسانی که حضرت سیدالشهدا(ع) را با عیسی بن مریم(س) مقایسه می کنند از قول استاد شهید مطهری داده شد. در ادامه، ابتدا بایست جواز مقایسة قوم یهود با امت آخر را بررسی کنیم. در کتاب‌های روایی شیعه به بیانات مختلف این مفهوم از قول حضرت رسول الله(ص) نقل است:
و اینچنین می توان دید که حضرت سیدالشهدا(ع) و یحیی بن زکریا(ع) مشابه یکدیگرند. اصل این تشابه البته در حدیثی از امام صادق(ع) که شیخ عباس قمی آن را در همین کتاب منتهی الآمال در صفحة 527 نقل فرموده مذکور است. محدث قمی پس از آن حدیث، هشت وجه را برای این مشابهت احصاء کرده است. و با روایات بسیار از امام سجاد(ع) نقل است که پدر بزرگوارش در مسیر کربلا در هر منزلی از یحیی بن زکریا یاد می کرد، چه اینکه روزی فرمود: «از پستی این جهان همین بس که سر یحیی را برای زن زناکاری از بنی اسرائیل هدیه بردند.» از جملة شباهات آن دو بزرگوار در این است که همنامی برای ایشان پیش از تسمیة آنها نبوده است (در خصوص نام حسین به روایات شیعه، و در خصوص نام یحیی به قرآن کریم سورة مریم/ 7 و انجیل لوقا 1/ 61 رجوع شود)، و اینکه مدت حمل مادرانِ هر دو بزرگوار شش ماه بوده است، و هر دو را زناکاران کشته اند، و آسمان بر هر دو خون گریسته است (نگا. تفاسیر قرآن ذیل دخان/ 29)، و سر مبارک هر دو را برای زناکاران و زنازادگان به پیش کش برده اند، و آن سرها تکلم کرده اند و خداوند منتقم برای این هر دو شهید انتقام سختی از قاتلان گرفته است.
    این مطالب را بنده به مشاور مذهبی شبکة اول سیما گفته و تکلیف خود ادا نمودم. خصوصاً که راهب صومعه نشین اگر راهب است نباید ازدواج کرده و دختران داشته باشد تا اینکه یکی از آن دو به نام ماریان به سبب سقوط از بام کور گشته(!) و در رؤیاهای خود عیسی را به وقت دستگیری و محاکمه اش ببیند که او را به خون خدا ارجاع می دهد(!)، و اینکه آن رأس مبارک معجزه ای جدید کرده و دختر را شفا دهد. کوتاه سخن اینکه در همیشة تاریخ انبیای کذبه ای بوده اند که ادعای معجزات جدید کنند و در دین خدا دست ببرند و بدعت بنهند.


پانوشت:

[1]. برخي ديگر از اين تشابهات را مي‌توان اينگونه برشمرد که حضرت موسي(ع) با حضرت رسول‌الله(ص) به سبب مؤسس بودنشان شباهت دارند، و حضرت هارون(ع) به لحاظ معاونتش در امر رسالت با امام علي(ع) (چنانکه در حديث منزلت آمده است) و همچنين يوشع بن نون(ع) از جهت وصايت موسي(ع) با اميرالمؤمنين(ع)، حضرت فاطمه(س) با حضرت مريم(س)، حسنين(ع) و امامان از نسل ايشان با دو پسر هارون و نسلشان از لاويان، امام سجاد(ع) به لحاظ مزامير و مناجات‌هايش با حضرت داوود(ع)، امام باقر(ع) و امام صادق(ع) به جهت تعاليمشان و زدودن تحريفات با حضرت عيسي(ع)، امام کاظم(ع) به سبب زندان رفتنش با حضرت يوسف(ع)، چنانکه امام رضا(ع) نيز به لحاظ صدارتش به يوسف(ع) مي‌ماند، و حضرت امام مهدي(عج) به جمال و چند وصف ديگرش و همچنين به سبب غايب از نظر بودنش به يوسف(ع) در دوران غيابتش شبيه است، و به لحاظ جنگ‌هايي که عليه دشمنان خواهد کرد به داوود نبي(ع)، و براي حکومتي که در آتيه خواهد داشت به حضرت سليمان(ع) بن داوود(ع). مضافاً به اينکه حضرت صاحب‌الزمان(عج) در نام و کنيه و ساير خصال خود بيش از همه به حضرت رسول الله(ص) مانند است.

*امیر اهوارکی