سرویس دیدگاه مشرق - در فضای رسانهای معاصر، مرز میان آزادی بیان و تحریک به بیثباتی و خشونت موضوعی بسیار حساس و مورد بحث در حقوق بینالملل است. شبکه ایران اینترنشنال به عنوان یک رسانه فارسیزبان خارج از کشور، بارها به دلیل حمایت از اسرائیل در جنگ علیه ایران و تشویق به اعتراضات و برهم زدن نظم عمومی و ایجاد انشقاق بین اقشار جامعه و همچنین تشویق به ترویج اختلاف های قومیتی در داخل ایران مورد انتقاد مقامات جمهوری اسلامی در جایگاه حکومت مستقر و مستقل و رسمی ایران قرار گرفته است.
این مقاله بررسی میکند که آیا بر اساس معاهدات بینالمللی و حقوق عرفی میتوان چنین رسانهای را مسئول دانست و از چه طریقی امکان پیگرد آن وجود دارد.
بخش اول: چهارچوب حقوقی
_اصل آزادی بیان در حقوق بینالملل
بر اساس ماده ۱۹ (ICCPR) میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی آزادی بیان حقی
اساسی است و این منوط به شروطی ست که در ذیل قید میشود :
_ این آزادی مطلق نیست و میتواند برای حفظ امنیت ملی و نظم عمومی محدود شود
رسانههایی که مستقیماً امنیت یک کشور را تهدید میکنند، مشمول این محدودیت میشوند
_ممنوعیت تبلیغ جنگ و تحریک به خشونت
بر اساس ماده ۲۰ میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی :
_تبلیغ برای جنگ ممنوع است. (و این شبکه با دعوت کردن از مقام رسمی و دستور دهنده آغاز حمله غیر قانونی به ایران به طور رسمی و مستند این بند را زیر پا گذاشته است)
_تحریک به نفرت ملی که موجب خشونت شود ممنوع است. (تشویق به اعتراضات خشونت آمیز و جهت دهی افکار توسط فعالیت های مجریان آن و برنامه های تولید شده)
بنابراین اگر ایران اینترنشنال صراحتاً از جنگ اسرائیل علیه ایران حمایت رسانهای کرده باشد و مردم را به حمایت از دشمن تحریک کند، میتوان آن را مشمول این محدودیتها دانست.
_ مسئولیت کشور میزبان
طبق حقوق بینالملل عرفی و رویه دیوان بینالمللی دادگستری(ICJ) کشورهایی که میزبان رسانههایی هستند که به تحریک علیه امنیت کشور دیگر میپردازند، باید از فعالیتهای مخل امنیت جلوگیری کنند در صورت کوتاهی، کشور متضرر می تواند موضوع را به ICJ ارجاع دهد.
بخش دوم: دلایل امکان پیگرد ایران اینترنشنال
_حمایت رسانهای از دشمن در زمان جنگ
رسانهای که بهطور مداوم به نفع دشمن یک کشور در جنگ تبلیغ کند، میتواند از نظر حقوق بینالملل مصداق تبلیغ برای جنگ باشد.
پوشش حمایتی ایران اینترنشنال از حملات اسرائیل به ایران به صورت مقرضانه و انتشار اخبار نا درست؛ میتواند مصداق تبلیغ جنگ محسوب شود.
_تحریک به بیثباتی و اعتراضات خشونتآمیز
ایران اینترنشنال مستقیما مردم را به شورش خیابانی، خشونت یا آشوب تحریک کرده باشد یا در زمان درگیریها اطلاعات نادرست برای تحریک افکار عمومی منتشر کرده باشد.
این اقدامات میتواند مصداق تحریک به بر هم زدن نظم عمومی باشد که در چارچوب ماده 20 ICCPR قابل پیگرد می باشد.
قیاس با پرونده رادیو رواندا (RTLM)
رادیو رواندا مستقیماً مردم را به خشونت علیه قوم توتسی تحریک کرد
ایران اینترنشنال مستقیماً به حمایت از حملات نظامی دشمن و تحریک به خشونت داخلی پرداخته است، میتواند از منظر حقوقی مشابه قلمداد شود. (با استناد به غیر قانونی بودن حمله، تلفات غیر نظامی، و قصد حمله اسرائیل به مراکز حساس هسته ای عادی سازی حق اسرائیل در مورد نقض معاهدات بین المللی تصویب شده بعد از جنگ جهانی دوم مانند اساسنامه رم 1998 و کنوانسیون ژنو و منشور سازمان ملل و قطعنامه 3314 مجمع عمومی سازمان ملل؛ که بر اصل هایی نظیر اصل تفکیک؛ اصل ضرورت نظامی، اصل ممانعت از رنج غیر ضرور و... می باشد و همچنین تلاش برای انکار و عدم پذیرش نقض ماده 3 قطعنامه 3314 در مورد تجاوز اسرائیل به حریم هوایی و زمینی کشور ایران .)
بخش سوم: مسیرهای عملی برای پیگرد
_ پیگرد در مراجع بینالمللی
ایران میتواند شکایت علیه کشور میزبان را به دیوان بینالمللی دادگستری دهد (ICJ) ارائه دهد به دلیل عدم کنترل بر رسانهای که امنیت ایران را تهدید میکند.
امکان مراجعه به شورای حقوق بشر سازمان ملل به دلیل نقض ماده 20 ICCPR.
_ پیگرد در افکار عمومی و سازمانهای منطقهای
میتوان با ارائه مستندات به سازمانهای حقوق بشری اروپایی مثل شورای اروپا و دادگاه حقوق بشر اروپا اقدام کرد
میتوان از سازمان ارتباطات جهانی در اتحادیه بینالمللی مخابرات (ITU) خواست تا وضعیت حقوقی این شبکه را بررسی کند.
پیگرد در قوانین داخلی
در سیستم حقوقی ایران، این شبکه میتواند به عنوان همکار دشمن و عامل اخلال در امنیت ملی معرفی و محکوم شود
البته اجرای این احکام در خارج از ایران بسیار دشوار است مگر در صورت توافق قضایی بینالمللی اما غیر ممکن نیست
نتیجهگیری
با توجه به معاهدات بینالمللی، در صورتی که شبکه ایران اینترنشنال
*مستقیماً به تبلیغ برای جنگ علیه ایران پرداخته باشد
*مستقیماً مردم را به خشونت و برهم زدن نظم عمومی تحریک کرده باشد
*اطلاعات جعلی با هدف ایجاد آشوب منتشر کرده باشد
میتوان با استناد به ماده ۲۰ ICCPR و شباهت های عملکردی در نقض قوانین مانند پرونده رادیو رواندا، اقدام به پیگرد حقوقی و رسانهای این شبکه کرد.
اما صرف انتقاد سیاسی، دعوت به اعتراضات مدنی یا حمایت از تغییر حکومت به صورت غیرخشونتآمیز، مشمول آزادی بیان است و در سطح بینالمللی قابل پیگرد نیست و با توجه به برنامه های تولید شده توسط این شبکه؛ امروز به صورت مستند میتوان عملکر این رسانه را در زیرپا گذاشتن رسالت رسانه ای و همچنین نقض آزادی بیان و اصول اخلاقی اثبات کرد.
نویسنده :
سونا سجادی
تحصیلات :
کارشناسی حقوق
دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق تجارت بین الملل
منابع
میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی ICCPR ماده 19 و 20
Article 19
. Everyone shall have the right to hold opinions without interference.1
. 2.Everyone shall have the right to freedom of expression; this right shall include freedom to seek, receive and impart information and ideas of all kinds, regardless of frontiers, either orally, in writing or in print, in the form of art, or through any other media of his choice.
. 3.The exercise of the rights provided for in paragraph 2 of this article carries with it special duties and responsibilities. It may therefore be subject to certain restrictions, but these shall only be such as are provided by law and are necessary:
(a) For respect of the rights or reputations of others
(b) For the protection of national security or of public order (ordre public), or of public health or morals.
Article 20
. Any propaganda for war shall be prohibited by law.1
. 2.Any advocacy of national, racial or religious hatred that constitutes incitement to discrimination, hostility or violence shall be prohibited by law
اساس نامه رم دادگاه کیفری بین المللی (Rome Statute )
موضوع : مسئولیت کیفری فد در جرایم بین المللی از جمله جنایات جنگی، نسل کشی و جنایت علیه بشریت.
کنوانسیون ژنو
موضوع : قواعد جنگ، حمایت از غیر نظامیان، ممنوعیت حمله به اماکن غیر نظامی.
قطعنامه 3314 مجمع عمومی سازمان ملل
موضوع : تعریف تجاوز نظامی
منشور سازمان ملل
۲۰:۳۵ - ۱۴۰۴/۰۴/۱۹
۰۵:۱۱ - ۱۴۰۴/۰۴/۲۰
۲۱:۱۶ - ۱۴۰۴/۰۴/۱۹
۲۰:۴۹ - ۱۴۰۴/۰۴/۲۰
