به گزارش مشرق، جنگ ۱۲ روزه‌ای ایران با آمریکا و اسرائیل، به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ معاصر ایران و منطقه شناخته می‌شود. این جنگ نه تنها نمایانگر قدرت و استقامت ملت ایران در برابر تجاوزگری‌های رژیم صهیونیستی و حمایت‌های نظامی و سیاسی آمریکا بود، بلکه اتحاد بی‌نظیر مردم با نظام و رهبری را نیز به نمایش گذاشت.

در شرایطی که دشمنان تلاش کردند با حملات برق‌آسا و ترور مقامات نظامی، سردرگمی و ناامیدی را در جامعه ایران ایجاد کنند، اما واکنش سریع و قاطع ایران به این تجاوزات، نشان‌دهنده‌ی عزم راسخ ملت و رهبری در دفاع از سرزمین و ارزش‌های خود بود. این جنگ، در واقع، موجب شد تا اسرائیل و آمریکا با واقعیتی جدید از جامعه ایران روبرو شوند و به شکست‌های سنگینی دچار گردند.

در گفتگو با عبدالباری عطوان، کارشناس مطرح جهان عرب به بررسی ابعاد مختلف جنگ ایران با اسرائیل و آمریکا پراخته ایم. مشروح گفتگو از نظر می‌گذرد:

اسرائیل تصور می‌کرد با حمله برق آسا در ساعات اولیه و ترور مقامات نظامی و امنیتی ایران می‌تواند نوعی سردرگمی در ایران ایجاد کند. اما با تدبیر مقام معظم رهبری و جایگزینی فرماندهان شهید این نقشه باطل شد. این خطای اسرائیل ناشی از چه مسائلی بود؟

اسرائیل از آمادگی بسیار بالای ایران در برخورد با این تجاوز و همچنین قدرت پاسخ ایران غافلگیر شد. اسرائیل عادت کرده که همیشه از سیاست وارد کردن شوک و ایجاد رعب و تروریسم استفاده کند ولی ایرانی‌ها توانستند به صورت بسیار هوشمندانه این سیاست را مهار کنند و با سرعت بی سابقه به آن پاسخ دهند. تنها چند ساعت پس از تجاوز، موشک‌های ایران عمق اسرائیل را هدف قرار دادند و صهیونیست‌ها چنین چیزی را پیش‌بینی نمی‌کردند. موضوع دیگر این است که اسرائیل انتظار داشت که ایرانی‌ها علیه نظام و انقلاب اسلامی شورش کنند.

ولی وقتی مشاهده کردند اکثر مردم ایران از رهبری خود حمایت و طرح بسیار خطرناک اسرائیل را خنثی کردند، غافلگیر شدند. ملت ایران انتخاب کرد که در مقابله با تجاوز اسرائیل در کنار رهبری خود و انقلاب اسلامی بایستد. نکته سوم مربوط به رآکتورهای (تأسیسات) هسته‌ای ایران است. اسرائیل با حمایت و مشارکت آمریکا می‌خواست برنامه هسته‌ای ایران را به صورت کامل نابود کند، ولی به هیچ عنوان در تحقق این هدف موفق نبود.

این در حالی است که آنها از تسلیحات و بمب‌های بسیار پیشرفته و ویرانگر استفاده کردند. از این رو اسرائیل عملاً شکست‌خورده از این جنگ خارج شد و در آن پیروز نشد. تل آویو و حیفا به شهر اشباح تبدیل شده‌اند و بیش از ۷ میلیون اسرائیلی برای نخستین بار در تاریخ خود، روز و شب را در پناهگاه‌ها و تونل‌های مترو سپری کردند. این شرایط در اسرائیل عادی نیست. از این رو هنگامی که نتانیاهو از پیروزی تاریخی دم زد، حتی یک پیام تبریک از هیچ انسانی در جهان دریافت نکرد. این یک واقعیت است، چرا که او پیروز نشد و واقعاً شکست خورده است.

بنابراین روزهای آتی مملو از غافلگیری خواهد بود. اما به سوال شما بازگردیم؛ ایرانی‌ها و فرماندهی ایران در ابتدا از نسل قدیم موشک‌های بالستیک استفاده کردند تا سامانه‌های پدافند هوایی اسرائیل را امتحان کنند. سپس در مرحله بعد از موشک‌های پیشرفته‌تر مثل سجیل، فتاح و خیبر استفاده کردند. این موشک‌ها اسرائیل را غافلگیر کردند، زیرا فراصوت بودند و کلاهک‌های خوشه‌ای داشتند و قدرت کلاهک‌های ویرانگر آن بیش از یک و نیم تن بود. این مسئله اسرائیل را غافلگیر کرد و آنها چنین پیشرفتی در صنعت موشکی ایران را انتظار نداشتند و پیش بینی نمی‌کردند. از این رو بیشتر این موشک‌ها به اهداف خود رسیدند.

به عنوان نمونه موشک‌های ایران به مؤسسه «وایزمن» که از مهمترین مراکز فناوری در جهان است، رسید و آن را ویران کرد. موشک‌های ایران همچنین به اتاق‌های عملیات ارتش اسرائیل و مؤسسه‌های نظامی و اطلاعاتی آن رسید. مورد دیگری که باعث غافلگیری اسرائیلی‌ها شد، این است که آنها چهار سامانه پدافند هوایی بسیار پیشرفته دارند.

نخست، سامانه موشکی بسیار پیشرفته «تاد» آمریکا، دوم سامانه موشکی حیتس (پیکان)، سوم سامانه گنبد آهنین و چهارم سامانه فلاخن داوود. همه این چهار سامانه پدافند هوایی در ساقط کردن موشک‌های ایران شکست خوردند. به همین علت، خرابی و ویرانی گسترده و بی سابقه‌ای در تل آویو ایجاد شد. همچنین حجم تخریب در بئر السبع و مؤسسه‌های نظامی این شهر گسترده و شدید بود و این خرابی در حیفا هم به بار آمد. فرودگاه «بن گوریون» یا «اللد» در تل آویو هم به صورت کامل بسته شد و این شرایط به هیچ عنوان در ۷۶ سال گذشته یعنی از زمان آغاز اشغالگری اسرائیل در فلسطین اشغالی سابقه نداشته است.

غربی‌ها و اسرائیل همواره امید به ایجاد آشوب داخلی و شکاف بین مردم ایران و حاکمیت داشتند. در حمله اسرائیل بر عکس این حمله باعث اتحاد داخلی شد. از نگاه شما ریشه‌های این اتحاد و همچنین شکست امید غربی‌ها برای آشوب به چه مسائلی بر می‌گردد؟

برنامه (اسرائیل) بر این اساس بود که ملت ایران به محض سقوط موشک اول، علیه نظام شورش کند. اسرائیل و آمریکا برای انجام اقدامات خرابکارانه داخلی در ایران به خوبی برنامه ریزی کرده بودند. ما شنیدیم که نتانیاهو شهروندان ایرانی را خطاب قرار داد و به آنها گفت: ما دوستان شما هستیم و دشمن ما مشترک است و این دشمن، نظام و رهبر ایران سید علی خامنه ای است. نتانیاهو ادامه داد: ما می‌خواهیم که شما از این نظام خلاص شوید و ما شما را نجات خواهیم داد و در آینده از شما حمایت خواهیم کرد.

اما این اقدامات تحریک‌آمیز و این برنامه‌ریزی‌ها شکست فاحشی خورد، آن هم به یک علت ساده. زیرا ملت ایران امکان ندارد تجاوز را بپذیرد و با تجاوز اسرائیل همسنگر شود. ملت ایران ملت بزرگی است و میراث عظیمی به درازای ۸ یا ۹ هزار سال دارد. ملت ایران مثل آمریکا نیست که فقط ۳۰۰ سال عمر دارد. آنها ایران را نمی‌فهمند. آنها عظمت تاریخ ایران و نقش ایران را در تمدن بشریت درک نمی‌کنند. مشکلی اساسی این است. در نهایت چه اتفاقی افتاد؟ من به مردم ایران درود می‌فرستم چرا که در کنار رهبری خود ایستادند.

امکان ندارد و محال است که این ملت بزرگ با متجاوز و غاصب و اسرائیلی‌ها همسنگر شود. ملت ایران، آمریکا و اسرائیل و نتانیاهو را غافلگیر کرد و نشان داد که در سنگر رهبری و انقلاب خود قرار می‌گیرد. و هر چند ممکن است اختلافاتی با این رهبری و انقلاب داشته باشد، اما غیرممکن است که خیانت کند و مرتکب خیانت بزرگ شود و در کنار دشمنان ایران قرار بگیرد. از این رو بار دیگر به این ملت عظیم که اختلافاتش را کنار گذاشت و در سنگر دولت و رهبری خود ایستاد، درود می‌فرستم. این مسئله بسیار واضح بود و باعث شوکه شدن اسرائیل و آمریکا شد.

شما به عنوان یک کارشناس مطرح بین المللی چه ارزیابی از برندگان و بازندگان جنگ تحمیلی علیه ایران دارید؟

شکستی در کار نیست. این یک پیروزی بسیار بزرگ برای ایران است. ایران با چه کسی مقابله کرد؟ ایران با آمریکا یعنی بزرگترین ابرقدرت تاریخ مقابله کرد. ایران همچنین با باندهای صهیونیستی مورد حمایت غرب مقابله کرد. ایران پیروز شد چون شکست نخورد و اسرائیل شکست خورد چون پیروز نشد. نتیجه جنگ این است و شوک، لطمه و سیلی بسیار قدرتمندی برای آمریکا و دشمن اسرائیلی به شمار می‌رود. اکنون تمام معادلات تغییر کرده و ایران تمام معادلات را تغییر داده است.

ارتش و رهبری ایران تمام معادلات را تغییر داده اند چرا که اسرائیل عادت کرده بود که همه جنگ‌هایش را علیه عرب‌ها تنها در چند ساعت محدود یکسره کند. اما این جنگ ۱۲ روز طول کشید. اسرائیل شکست خورد و از آمریکا خواست برای آتش بس پادرمیانی کند، چرا که نتوانست ادامه دهد و این موشک‌ها که چند شهر اسرائیل را ویران کرده‌اند، تحمل کند. این اسرائیل بود که درخواست آتش بس کرد نه ایران و کسی که در این جنگ درخواست آتش بس نکرده باشد، پیروز است. ایران به اسرائیل و همچنین آمریکا پاسخ داد و به پایگاه «العدید» این کشور در قطر حمله کرد. همچنین پایگاه‌های متعدد دیگری وجود دارد که با سرنوشت بسیار ویرانگر و مشابهی مواجه خواهند شد.

از این رو ترامپ به سرعت برای توقف جنگ اقدام و ادعای پیروزی دروغین کرد و مدعی شد که سه مرکز هسته‌ای ایران را در فردو، اصفهان و نطنز ویران کرده است. اما این مراکز ویران نشده اند و بیش از ۴۰۰ کیلومتر اورانیوم ۶۰ درصد غنی شده ایران همچنان باقی مانده است. و اگر این مراکز واقع ویران شده بودند، ما باید شاهد تشعشعات هسته‌ای در کل منطقه و نه فقط در ایران می‌بودیم. این مسئله نشان می‌دهد که رآکتورهای (تأسیسات) هسته‌ای ایران همچنان باقی مانده و به هیچ عنوان آسیب جدی ندیده اند.

ایران برای نخستین بار در دهه‌های اخیر توانست به اسرائیل به صورت مؤثر حمله کند و در بیش از ۱۰ روز نقاط مختلف اسرائیل را هدف قرار داد و حجم خسارت‌ها برای صهیونیست‌ها بسیار عجیب بود. آیا این حمله ایران می‌تواند راه برای برخورد دیگر بازیگران علیه اسرائیل باز کند؟

این یک درس بسیار قدرتمند است که ایران و رهبری و ارتش آن نه فقط به اسرائیل و آمریکا بلکه به همه نیروهای غربی دیگر دادند. ایران به آنها گفت که شما آدرس را اشتباه آمده‌اید. ایران یک قدرت منطقه‌ای بزرگ است. ایران مثل اسرائیل و کشورهای دیگر موشک و پهپاد را از خارج وارد نمی‌کند. اسرائیل از این مسئله غافلگیر و متوجه شد که صنعت موشکی ایران بسیار پیشرفته است، چه بسا پیشرفته‌تر از روسیه.

ما دیدیم که روسیه از موشک‌های ایران در جنگ اوکراین کمک گرفت و موشک‌ها و پهپادهای ایرانی نقش بزرگی در این جنگ ایفا کردند. هنگامی که موشک‌ها و پهپادهای ایران برای روسیه ارسال شد، توازن قوا را در جنگ اوکراین به نفع روسیه تغییر داد. به همین ترتیب، چین نیز به خوبی از این موضوع آگاه است. این یکی از مهمترین غافلگیری‌ها است. من به شخصه امیدوار بودم که روسیه به خوبی جبران کرده و ایران را به موشک‌های سامانه پدافند هوایی اس ۴۰۰ مجهز کند.

من نمی دانم چرا روسیه این خدمت را به ایران نکرد و پاسخ خوبی‌های ایران را نداد و در این موضوع اظهار نظر قطعی نمی‌کنم و بدون شک برادران‌مان در ایران جواب آن را به خوبی می‌دانند. نتیجه این جنگ یک غافلگیری بسیار قوی نه فقط برای اسرائیل و آمریکا بلکه برای کل جهان بود.

من معتقدم اسرائیل و آمریکا برای دور بعدی جنگ محاسبات جدیدی خواهند کرد و به تصور من آماده سازی ها برای دور دوم جنگ در جریان است. ایران به هیچ عنوان در مذاکرات با آمریکا کوتاه نیامد. هدف این مذاکرات این بود که ایران از تمام چیزها به نفع ترامپ کوتاه بیاید به این امید که برنامه هسته‌ای ایران را کاملاً نابود کند. آمریکا و اسرائیل خواهان اجرای نمونه لیبی در ایران بودند. یعنی اینکه ایران نه فقط به نابودی تأسیسات هسته‌ای رضایت دهد بلکه آن را به آمریکا تحویل دهد و این مطلقاً اتفاق نخواهد افتاد. ایران در مذاکرات امتیاز نداد و در تقابل استقامت کرد و در آن پیروز شد.

جناب عطوان در روزهای اخیر تحلیل‌هایی از سوی برخی کارشناسان ایرانی مطرح می‌شود؛ برخی معتقد هستند در چند روز آینده اسرائیل دوباره به ایران حمله خواهد کرد برخی نیز معتقدند اسرائیل چنین چیزی اتفاق نمیفتد فعلاً اسرائیل در فکر حمله به ایران نیست. نظر شما چیست؟

مسئله واضح است. اسرائیل شکست خورد و نتانیاهو در وضع فاجعه‌باری است. همانطور که گفتم نتانیاهو مدعی پیروزی تاریخی شد، ولی به هیچ عنوان آن را تکرار نکرد و نگفت که این پیروزی تاریخی چگونه بوده است. برادران عرب در فلسطین اشغالی برای من نقل کردند که حجم خرابی‌ها غیر عادی است و موشک‌های ایران، آسمان خراش‌هایی را در قلب تل آویو ویران کرده اند. همچنین ساختمان‌های ۱۸ و ۲۰ طبقه کاملاً تخریب شده اند. موشک‌های ایران با دقت بسیار بالا به مراکز دولتی و نظامی اسرائیل اصابت کرده و آنها را ویران کرده است.

شهر حیفا به عنوان بزرگترین بندر رژیم اشغالگر هم متروک و تعطیل شده است. نکته سوم این است که اکنون بیش از دو میلیون اسرائیلی از فلسطین اشغالی فرار کرده اند. هر یک از آنها ۲۰ هزار دلار به قایق‌های کوچک پرداخت کرده اند تا آنها را به قبرس برساند. قبرس مملو از اسرائیلی هاست و صدها هزار اسرائیلی در قبرس هستند.

شمار دیگری از آنها به طابا (شهری در سینای مصر) پناه برده و از آنجا به فرودگاه شرم الشیخ رفته و فلسطین اشغالی را ترک کرده اند و این از نشانه‌های شکست است. به نظر من به علت این شکست بزرگ و این فروپاشی و مهاجرت معکوس، اسرائیل به کلی نا امید شده است.

اسرائیل ابهت پوشالی خود را از دست داده و ارتش آن دیگر قوی‌ترین ارتش منطقه نیست. با توجه به این عوامل، من معتقدم که اسرائیلِ شکست خورده بار دیگر برای تکرار حمله همراه با آمریکا برنامه ریزی می‌کند. چه بسا که حمله جدید به ایران در صدر جدول کاری نتانیاهو در سفر هفته آینده به آمریکا قرار داشته باشد.

این یک واقعیت است. نتانیاهو اکنون شکست خورده است. اسرائیلی‌ها نیز او را بازخواست می‌کنند و به او می‌گویند: این پیروزی کجاست؟ تو خانه ما را ویران و ما را نابود کردی و ابهت‌مان را شکستی.

آنها می‌گویند دیگر امنیت، ثبات و اقتصاد در اسرائیل وجود ندارد. این جنگ برای اسرائیل روزانه بیش از نیم میلیارد دلار هزینه داشته است. همچنین تسلیحات اسرائیل به پایان رسیده است و باید منتظر ارسال موشک‌های جدیدی از آمریکا باشد.

این در حالی است که ایران موشک‌هایش را خودش و با مواد ایرانی و با استفاده از ذهن‌های قدرتمند ایرانی می‌سازد. برنامه هسته‌ای ایران هم همچنان پابرجاست و گزارش‌های محرمانه سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا تأیید کرده اند که خسارت‌ها به تأسیسات هسته‌ای ایران اندک بوده است

و ایران تمام توان هسته‌ای خود را در عرض چند ماه اندک بازیابی خواهد کرد.

به نظر می‌رسد که اسرائیل بعد از غزه، لبنان، سوریه و ایران، حمله به دیگر کشورهای مطرح جهان اسلام را در برنامه خود داشته باشد. ارزیابی شما چیست؟ آیا اسرائیل به سراغ دیگر کشورهای منطقه نیز خواهد رفت؟

ایران با این استقامت از کل منطقه عربی محافظت کرد. ایران با این استقامت و شکست تجاوز اسرائیل و پاسخ قدرتمند به آن، برای کشورهای متعددی مصونیت ایجاد کرد. نگاه کنید که اسرائیل از آمریکا طلب کمک کرد، این در حالی است که ایران مطلقاً از کسی درخواست کمک نکرد. ایران به تنهایی مسئولیت را به عهده گرفت. ایران از روسیه هیچ گونه حمایت و سلاحی درخواست نکرد.

ایران از چین هم که متحدش است، هیچ حمایت، موشک و سلاحی نخواست. ایران حتی از گروه‌های مقاومت در فلسطین اشغالی یا لبنان و یمن و حتی حشد شعبی در عراق نخواست که وارد این جنگ شوند. بلکه به آنها گفت من به تنهایی وارد این جنگ می‌شوم و در آن پیروز خواهم شد و نقطه تمایز این استقامت و دفاع از خودِ ایران نیز در همین است. نکته دیگری که می‌خواهم بر آن تأکید کنم این است که ایران و رهبری آن، اوج باهوشی و ذکاوت از خود نشان دادند آنگاه که صبر پیشه کردند تا اسرائیل طرف متجاوز لقب بگیرد و اسرائیل در این دام گرفتار و مرتکب تجاوز شد و این برنامه ریزی بسیار زیرکانه بود.

اکنون اسرائیل مسئولیت تجاوز را به عهده دارد و ایران باید از آمریکا و اسرائیل درخواست غرامت کند. ایران باید به آمریکا و اسرائیل یادآوری کند که صدام حسین تا الان هم در حال پرداخت غرامت به کویت است چرا که به این کشور تجاوز کرد.

همچنین صدام میلیاردها دلار به اسرائیل پرداخت کرد چون به آن حمله موشکی کرده بود. لیبی نیز که به سرنگون کردن هواپیمای آمریکایی «لاکربی» متهم شد، بیش از سه میلیارد دلار به خانواده‌های سرنشینان این هواپیما پرداخت کرد.

این نشان می‌دهد که ایران حق کامل دارد درخواست غرامت کند. همچنین اسرائیل به علت ادعای هولوکاست بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار از آلمان دریافت کرده و این عدد رو به افزایش است و باج خواهی اسرائیل در این خصوص غیرعادی است. این سه نمونه نشان می‌دهد که ایران مورد تجاوز قرار گرفته و صاحب حق است و آنگونه که گفتم این بیانگر ذکاوت ایران است.

ایران اکنون از همبستگی کل دنیا برخوردار است، زیرا اسرائیل متجاوز است و مرتکب جنگ نسل کشی در غزه، لبنان و یمن شده است. اگر دور دوم تجاوز هم آغاز شود، ایران از آن استقبال می‌کند چون آمادگی دارد و موشک‌ها و پهپادها، مردان جنگاور و مغز متفکرها هم وجود دارند. این یک واقعیت است.

و اینکه آیا اسرائیل به کشورهای دیگر حمله می‌کند، معتقدم اسرائیل پس از تحمل این شکست در مقابل ایران، چه بسا قبل از هر تجاوز جدید هزار بار در محاسبات خود تجدیدنظر می‌کند. اما کشورهای دیگر باید در سنگر ایران قرار بگیرند. من می گویم که مصر نیز هدف است زیرا در روزهای اخیر کانال‌های ائتلاف و تماس با ایران را باز کرده است. مصر همچنین با طرح اسرائیل برای کوچاندن اجباری دو و نیم میلیون ساکن غزه مخالفت کرد.

مصر همچنین با درخواست ترامپ در تماس با السیسی برای دخالت در جنگ یمن و بمباران آن در کنار آمریکا مخالفت کرد و به همین علت ترامپ مجبور شد که آتش بس را بپذیرد و تمام حملاتش را به برادران انصارالله در یمن متوقف کند و در جنگ و تسلیم کردن ملت بزرگ یمن شکست خورد.

جناب عطوان از اینکه وقتتان را در اختیار ما قرار داد تا نظراتتان را در اختیار مخاطبان ایرانی قرار دهیم سپاسگزارم

من هم تشکر می‌کنم؛ ایران مورد تجاوز قرار گرفت چرا که در کنار ملت‌های مظلوم عرب بود و از ملت مظلوم فلسطین حمایت کرد. ایران از مقاومت فلسطین حمایت کامل کرد و به همین علت مورد تجاوز قرار گرفت. اگر ایران مثل برخی کشورهای عربی روابط خود را با اسرائیل عادی سازی می‌کرد، شرایط متفاوت بود. اما ایران و انقلاب اسلامی به ارزش‌ها و اصول عربی، اسلامی، انسانی و اخلاقی پایبند ماند و به همین علت از احترام در سراسر جهان برخوردار است.

از شما تشکر می‌کنم. والله که ملت فلسطین از این موضع شما قدردانی می‌کند. والله که ملت‌های عربی و امت اسلامی این موضع ایران و مقابله با دشمن این امت و انسانیت یعنی اسرائیل را ارزشمند می‌دانند.