به گزارش مشرق، طی بیش از سه دهه، نیروی هوایی آمریکا ستون فقرات قدرت نظامی این کشور محسوب شده است؛ قدرتی که بر اساس مفهومی کلیدی «حمله از هر نقطه، در هر زمان، به هر هدف، بدون آنکه دیده شود» بنا شده است. پنهانکاری قلب این قدرت بوده است.
اما به اذعان نشریه آمریکایی «نشنال اینترست»، با ورود به سال ۲۰۲۵، شواهد فزایندهای نشان میدهد که رقبای آمریکا، از قدرتهای بزرگ مانند روسیه و چین گرفته تا بازیگران منطقهای همچون انصارالله یمن، در حال خنثیسازی این مزیت کلیدی هستند.
نشریه آمریکایی در گزارش خود پیرامون این موضوع نوشت: «ما به سرعت وارد دورهای میشویم که در آن ارتش آمریکا، با بودجهی یک تریلیون دلاری، ممکن است در برابر رقبای ارزانتر اما خلاقتر شکست بخورد.»
سقوط اف-۱۱۷؛ نخستین نشانه فروپاشی پنهانکاری
طبق گزارش نشنال اینترست، ماجرای معروف سرنگونی جنگندهی اف-۱۱۷ آمریکا بر فراز یوگسلاوی سابق در سال ۱۹۹۹، نخستین زنگ خطر برای راهبرد پنهانکاری آمریکا بود.
نشریه آمریکایی نوشت: «در آن زمان، سامانههای پدافندی صربها عمدتاً ساخت شوروی و متعلق به دهههای گذشته بودند اما با استفاده هوشمندانه از رادار "P-۱۸ Spoon Rest D" که در باند VHF فعالیت میکرد، آنها توانستند رد امواج برگشتی از جنگنده پنهانکار آمریکایی را تشخیص دهند. خلبان آمریکایی بهخاطر باز کردن درب محفظه بمب، باعث افزایش سطح مقطع راداری (RCS) جنگنده شده بود و سامانه SNR-۱۲۵ موفق به قفلگیری و شلیک موفق شد.»
نشنال اینترنست در ادامه تأکید کرد: «هرچند تحلیلگران آمریکایی موفقیت یوگسلاوی را به "شانس" نسبت دادند، اما مگر شانس چیزی جز آمادگی و زمانبندی دقیق است؟ این عملیات هرچند نمادین بود، اما تأثیر راهبردی عمیقی گذاشت. چین و روسیه از آن درس گرفتند، و طی ۲ دههی بعد بهصورت هدفمند به توسعهی فناوریهای کشف جنگندههای پنهانکار پرداختند.»
روسیه؛ شبکهای یکپارچه برای کشف جنگندههای نسل پنجم
طبق گزارش این نشریه، امروزه روسیه سامانههای پیچیدهای از رادارها و سامانههای دفاعی در اختیار دارد که میتوانند حتی اهدافی چون جنگنده رادارگریز اف-۳۵ در شرایط خاص شناسایی کنند. یکی از مهمترین این سامانهها Nebo-M است که بهطور همزمان در سه باند VHF، UHF و L عمل میکند.
در گزارش نشنال اینترست آمده است: «با استفاده از فرکانسهایی در بازه ۳۰ تا ۳۰۰ مگاهرتز، یعنی طول موجهایی برابر با ۳ تا ۳۲ فوت، هواگرد پنهانکار در معرض پدیده رزونانس قرار میگیرد، جایی که طولموج با ابعاد هواگرد هماندازه شده و شناسایی ممکن میشود.»
رادار دیگری که مورد توجه نشریه آمریکایی قرار گرفته، Rezonans-NE است. این سامانه قادر به کشف اهداف پنهانکاری نظیر بمبافکن B-۲ یا جنگنده F-۳۵ از زوایای خاص، بهویژه از روبرو است.
طبق گزارش نشنال اینترست، در این زوایا، سطح مقطع راداری افزایش یافته و احتمال شناسایی بیشتر میشود.
نشریه آمریکایی افزود: «هرچند این رادارها شاید بهتنهایی نتوانند هدف را دقیقاً هدایت آتش کنند، اما در قالب یک شبکه پدافندی یکپارچه، برای ایجاد هشدار زودهنگام و قفلگیری توسط سامانههای دیگر بسیار مؤثر هستند.»
چین؛ گام بعدی پدافند چندلایه
نشنال اینترست در ادامه گزارش خود با اشاره به توانایی فزاینده نظامی چین تصریح کرد: «چین فراتر از روسیه، اقدام به توسعه رادارهای VHF مدرن با فناوری آرایه فازی فعال (AESA) کرده است. سامانهی JY-۲۷A یک رادار پیشرفته VHF است که توانایی کشف جنگندههای پنهانکار در فاصلههای دور را دارد. طراحی ماژولار این سامانه امکان استقرار در مناطق راهبردی مانند تنگه تایوان یا جزایر مصنوعی دریای جنوبی را فراهم کرده است.»
نشریه آمریکایی در وصف رادار مشهور چینی که به رادار «قاتل رادارگریزان» شهرت یافته است نوشت: «این رادار که از پالسهای مصنوعی VHF استفاده میکند، با هدف از کار انداختن ظرفیت پنهانکاری در ارتفاع متوسط طراحی شده است.»
نشنال اینترست افزود: «چین این دادهها را با اطلاعات ماهوارهای و هواپیماهای هشدار زودهنگام تلفیق کرده و تصویری کامل از میدان نبرد هوایی در اختیار سامانههای پدافند قرار میدهد. این سطح از آگاهی وضعیتی (situational awareness) همان چیزی است که تا چندی پیش فقط در اختیار آمریکا بود.»
انصارالله؛ نسخه نامتقارن از جنگ پدافندی
در ادامه گزارش نشریه آمریکایی، این نشریه از توانایی نیروهای انصارالله یمن بهعنوان بازیگری منطقهای برای مقابله با جنگندهها و پهپادهای آمریکایی مبهوت شده است.
نشنال اینترست نوشت: «شاید غیرمنتظرهترین گزارشها درباره مقابله پدافندها در برابر جنگندههای آمریکایی، گزارشهای منتشر شده از فعالیت پدافند هوایی انصارالله یمن باشد. در جریان عملیاتی با نام "سواران سخت"، نیروی دریایی آمریکا بهسختی موفق شد جنگنده F-۳۵ خود را از چنگ سامانههای پدافندی انصارالله یمن نجات دهد.»
نشریه آمریکایی افزود: «گرچه جزئیات فنی منتشر نشده، اما منابع غربی میگویند که این موفقیت انصارالله بهدلیل استفاده از همان مفاهیم مورد استفاده صربها در ۱۹۹۹ بوده است. انصارالله با استفاده از رادارهای VHF، شبکهسازی اطلاعات و از فرصتهایی که ساختار پنهانکاری را برای لحظاتی دچار ضعف میکند، توانسته با اف-۳۵ مقابله کند.»
نشنال اینترست تصریح کرد: «این موفقیت انصارالله در یمن پیام مهمی دارد. دیگر تنها دولتها نیستند که قادر به کشف پنهانکاریاند؛ گروههای شبهنظامی نیز با استفاده از فناوریهای ترکیبی، به تهدیدی واقعی برای جنگندههای نسل پنجم آمریکا بدل شدهاند.»
یک نظم هوایی در حال فروپاشی
نشریه آمریکایی با اشاره دوباره به موفقیت یوگسلاوی برای سرنگونی جنگنده اف-۱۱۷ آمریکا در سال ۱۹۹۹ نوشت: «از آن زمان، فناوری های تشخیص تنها بهبود یافتهاند. تاکتیکهای به کار گرفته شده توسط رقبای آمریکایی و تعهد آنها به توقف مزیت رادارگریز آمریکایی نیز همینطور است. بین چین و روسیه، عصر تسلط پنهانکاری آمریکا به پایان رسیده است.»
نشنال اینترست در آخر ضمن اذعان دوباره به پایان یافتن دوران «پنهانکاری هوایی آمریکا» تصریح کرد: «نشانههای هشداردهنده همهجا هستند. حادثه اف-۳۵ در یمن فقط تازهترین نمونه بود. نخستین شکست راهبردی آمریکا ممکن است در آیندهای نهچندان دور رخ دهد و فناوریهای توصیفشده بخشی از ابزارهایی خواهند بود که دشمنان آمریکا با استفاده از آنها این شکست را به آمریکا تحمیل خواهند کرد.»
۰۹:۵۵ - ۱۴۰۴/۰۳/۰۵
۱۳:۵۶ - ۱۴۰۴/۰۳/۰۵
۱۰:۰۴ - ۱۴۰۴/۰۳/۰۵
۱۰:۱۲ - ۱۴۰۴/۰۳/۰۵
۱۲:۳۳ - ۱۴۰۴/۰۳/۰۵
۱۶:۲۳ - ۱۴۰۴/۰۳/۰۵
