به گزارش مشرق، علی سروش عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین (ع) طی یادداشتی نوشت: نماز شهید رئیسی در کاخ کرملین در میانه مذاکرات با ولادیمیر پوتین- یکی از قدرتمندترین سیاستمداران جهانی و رئیس جمهور یک ابرقدرت جهانی- برای همیشه در تاریخ دیپلماسی ماندگار شد همانطور که تغییر راهبرد دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران؛ پایان دادن به «راهبرد صبراستراتژیک» و تصمیم بر اجرای عملیات موفق «وعده صادق» تاریخ ساز شد و این دو نشانه ای از عروج دیپلماسی در دوره کوتاه اما ماندگار ریاست جمهوری شهید رئیسی است.

در این یادداشت تلاش شده است وجوه متمایز دیپلماسی شهید رئیسی و عروج و تعالی دیپلماسی در شخصیت و مکتب ایشان بررسی گردد.

مقام معظم رهبری در فرمایشات شان در مراسم ۳۵امین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی(ره) در بیان ویژگی های شهید رئیسی اشاره داشتند: «در مسائل خارجی، از فرصتها به بهترین وجهی استفاده کرد. این‌همه تحرّک خارجی و سفر خارجی آثار ارزشمند و بابرکتی برای کشور داشت، هم برای امروز کشور، هم برای فردای کشور. ایران را در چشم رجال سیاسی دنیا بزرگ‌تر و برجسته‌تر کرد. انقلاب اسلامی را، ملّت ایران را، در بیانات خود و در اظهارات خارجی خود، درست تعریف کرد و شناساند؛ لذا رجال سیاسی‌ای که امروز درباره‌ی او حرف میزنند، از او به عنوان یک چهره‌ی برجسته حرف میزنند؛ این برای ما که سالهای متمادی با مسائل خارجی سروکار داشتیم، چیز جدید و باارزشی است.»

این یعنی نه تنها دستگاه دیپلماسی شهید رئیسی ، که شخصیت شهید رئیسی و ویژگی های منحصر بفرد و ویژه ی او موجب آن شد که ایران در چشم سیاستمداران دنیا تغییر کند و بزرگ شود و همچنین چهره شهید رئیسی به عنوان یک چهره برجسته جهانی مطرح شود. اما علت این رشد و تعالی دیپلماسی و چهره جهانی ایران در دوره او چیست؟

در هفته های اول شروع به کار دولت شهید رئیسی یکی از پرونده های پیچیده دیپلماتیک؛ در بحث واردات واکسن به سرعت حل و بلافاصله واکسن وارد کشور شد مساله ای که مدتها در رویکرد قبلی دستگاه دیپلماسی کشور معطل بیگانگان مانده بود. جمهوری اسلامی ایران در چندماه ابتدایی شروع دولت شهید رئیسی عضو «پیمان شانگهای» می شود، پیمانی که موافقت با درخواست عضویت ایران در آن ۱۶ سال معطل مانده بود.

چند ماه بعد ایران به عضویت بریکس در می آید و ایران عضو یکی از قدرتمندترین ائتلاف های سیاسی و اقتصادی جهان می شود. سیاست درست همسایگی نیز در کوتاه مدت پاسخ می دهد و نه تنها اختلافات ایران با کشورهای همسایه حل و فصل می شود بلکه سطح روابط ایران و کشورهای همسایه به سرعت ارتقا می یابد، روابط ایران و عربستان و دیگر کشورهای عربی چون مصر و امارات و... ازسر گرفته می شود، بسیاری از پول های بلوکه شده ایران آزاد می شود.

عملیات «طوفان الاقصی» شرایط منطقه را به نفع جمهوری اسلامی ایران تغییر می دهد و ایران در جنگ کریدورها پیروز می شود؛ نه تنها کریدور هندی-عربی-عبری شکست می خورد، کریدور زنگزور نیز به حاشیه رفته و کریدور ارس در آخرین روز حیات شهید رئیسی کلیدمی خورد.

با همه اهمیت و موفقیت های تاریخی فوق در حوزه دیپلماسی اما موفقیت اصلی شهید رئیسی در حوزه دیپلماسی این همه نیست، موفقیت شهید رئیسی اتفاقی عظیم تر در تغییر رویکرد دیپلماسی ایران در مدت کوتاه ریاست جمهوری ایشان است؛ در تغییر ریل دیپلماسی از کدخدا محوری به خدامحوری و تجلی رویکرد توحیدی در دیپلماسی و مهم تر از آن نمایش کارآمدی چنین رویکردی در دیپلماسی در برابر دیپلماسی ناکارآمد ایده آلیستی امیدوار به کدخداست.

دیپلماسی بدون پشتیبانی میدان و میدان بدون قدرت امکان موفقیت و پیشرفت ندارد و تحول راهبردی و بنیادین دیپلماسی نیز بدون تحول در میدان و در رویکرد قدرت میسر نمی شود، اما چه تحولی در رویکرد دستگاه دیپلماسی به قدرتی در این دوره رقم خورد و چه چیزی پشتوانه جهش دیپلماسی ایران شد؟ چه قدرتی به دستگاه دیپلماسی ما این جرات و جسارت را داد که برای اولین بار نه تنها در تاریخ ایران که در تاریخ جهان عملیات ترکیبی، گسترده، پیچیده و تاریخ ساز «وعده صادق» را علیه اسرائیل و متحدان منطقه ای و بین المللی اش _حتی بدون بهره گیری از دیگر نیروهای منطقه ای مقاومت_ طراحی و اجرا نماید؟ و چرا دستگاه دیپلماسی ما در دهه نود با وجود آمادگی و قدرت نظامی و اطلاعاتی کشور نه تنها نتوانست چنین رویکردی را اتخاذ نماییم که عزت ملی و منافع ملی را مستمرا از دست داد تاجایی که شاهد بی سابقه ترین رژیم های تحریمی علیه ایران بودیم و حتی کشوری چون عربستان به خود اجازه تعرض به شهروندان و منافع ایران را می داد؟!!

شهید رئیسی که بعد شهادتش مردم و تحلیلگران تازه با وجوه متعالی و عرفانی اش آشنا شدند، آنچنان قدرت الهی را می توانست در محاسبات دنیایی و دیپلماتیک خود وارد نماید که بدون پشتوانه هیچ قدرت خارجی و حتی با سنگ اندازی و ترور شخصیتی اش در داخل و صرفا با اتکا به قدرت الهی و پشتوانه مردم توانست ریل دیپلماسی کشور را نه تنها تغییر دهد که وجهی متعالی به آن ببخشد. اگر این مفهوم را بخواهیم در قابی نشان دهیم لحظه اقامه نماز شهید رئیسی در میانه مذاکرات بسیار مهم با ولادیمیر پوتین - یکی از قدرتمندترین سیاستمدار جهانی و رئیس جمهور یک ابرقدرت جهانی – را باید نشان داد.

در حالیکه برخی روسای جمهوری قبلی برای ارتباط و تماس با شخصیتی چون «اوباما» و دیگر روسای جمهور کشورهای ابرقدرت لحظه شماری می کردند و تصور می کردند با «تماس تلفنی با اوباما» می شود یک شبه مشکلات کشور را حل کرد و قدرتمند شد ، اما شهید رئیسی حتی در میانه دعوت های دیپلماتیک خود نیز لحظه شماری می کند برای ارتباط و تماس با منشا قدرت یعنی خداوند متعال لحظه شماری می کند برای نماز اول وقت.

بعد شهادت شهید رئیسی و کنار رفتن پرده های تخریب و ترور شخصیتش می فهمیم که این نماز او نه تنها یک شودیپلماتیک نبوده که رویکرد اصولی او است که نتیجه آن را در عملیات نظامی_دیپلماتیک «وعده صادق» و دیگر موفقیت های تاریخی دیپلماسی دولت کوتاه اما ماندگار رئیسی می توان دید.

بی شک عروج دیپلماسی در دوران رئیسی دورانی طلایی را برای دیپلماسی ایران رقم زد که بسیار فراتر حتی از موفقیت های شخصیتی چون «امیرکبیر» بوده است و نباید این بعد از شخصیت و مکتب فکری شهید رئیسی مغفول قرار گیرد و شخصیت جهانی شهید رئیسی باید به نخبگان داخل و خارج کشور به عنوان سمبل دیپلماسی متعالی و توحیدی موفق معرفی گردد، فی الواقع شهید رئیسی را نه تنها شهید خدمت که باید شهید دیپلماسی و «قهرمان دیپلماسی» باید نامید.