به گزارش مشرق، در سالیان اخیر لیگ برتر فوتبال ایران به صحنه بروز رفتارهای نگران‌کننده و به دور از اخلاق بدل شده است؛ از حرکات ناشایست بازیکنان پس از گلزنی و لگدزدن به تابلوهای تبلیغاتی تا شعارهای زشت و فحاشی هواداران در ورزشگاه‌ها را هر روز می‌توان دید و تکرار و استمرار این رفتارهای غلط به حدی شده که قبح آن ریخته شده و بسیاری از این تصاویر برای ما عادی‌سازی شده است.

هرچند فوتبال به عنوان یک پدیده اجتماعی دربرگیری بسیاری دارد اما باید این موضوع را هم مد نظر داشت که این اتفاقات نه‌تنها چهره فوتبال را مخدوش کرده بلکه تبعات منفی گسترده‌ای برای جامعه و آینده این ورزش به همراه دارد.

فوتبال بدون شک پرطرفدارترین ورزش در جهان امروزی است، این ورزش نمادی از فرهنگ، اخلاق و همبستگی اجتماعی کشورهای توسعه یافته به حساب می‌آید اما متأسفانه در سال‌های اخیر، پدیده‌ بی‌اخلاقی در فوتبال ایران به شکل نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است. این مسئله تنها به رفتار بازیکنان محدود نمی‌شود، بلکه شامل مربیان، تماشاگران، رسانه‌ها و حتی مسئولان نیز می‌شود که در این گزارش، تبعات منفی این پدیده را به اختصار بررسی می‌کنیم.

۱- تبعات اجتماعی و فرهنگی

آسیب به فرهنگ عمومی و الگوهای اجتماعی
رفتارهای غیراخلاقی و به دور از شان و منزلت اجتماعی بازیکنان و مربیان تأثیر مستقیمی بر روح و روان نوجوانان و جوانانی دارد که فوتبالیست‌ها را الگوی خود می‌دانند. هرچه فرد خاطی مشهورتر و محبوب‌تر باشد خسارات وارده نیز سنگین‌تر است.

نمونه جدید آن توهین هدفمند لیدرهای یک باشگاه لیگ برتری به خانواده یک بازیکن فوتبال است، توهین‌هایی که مدیریت شده و با تمرکز بر شخصی خاص از روی سکوها شروع شده و در جریان بازی نیز ادامه پیدا می‌کند. بعد از آن درگیری با یکی از مسوولان باشگاه رخ می‌دهد و این داستان ادامه‌ دارد.

رواج خشونت و ناامنی در ورزشگاه‌ها
افزایش فحاشی، درگیری و رفتارهای مجرمانه در ورزشگاه‌ها، فضای رقابت سالم را به محیطی پرتنش و ناامن تبدیل کرده است. این موضوع امنیت روانی بازیکنان، مربیان و حتی خانواده‌های تماشاگر را تهدید می‌کند و حضور زنان و کودکان در ورزشگاه‌ها را دشوارتر می‌سازد. متاسفانه در این مورد بارها نوشتیم اما تا امروز گوش شنوایی برای آن نبود.

درگیری‌های متعدد از سوی کادر فنی و بازیکنان و البته حضور تماشاگرانی خشن که در مواقعی سلاح سرد هم با خود حمل کرده‌اند نشان می‌دهد در این بخش از فوتبال باید نگران بود اما اینکه چرا با خاطیان مماشات شده و هر بار به شکلی این موضوع به نحوی خاص مدیریت می‌شود برای ما پوشیده است اما اگر روزی اتفاقی رخ بدهد همین مسوولان امروزی که دست روی دست گذاشته‌اند باید بیایند و پاسخ بدهند، البته اگر بازهم دیگران را مقصر جلوه ندهند.

فراموش نکنیم در همین فوتبال خودمان و حتی در رده‌های سنی پایه افرادی بودند که با چاقو و تبر به جان همدیگر افتاده و برای دیگران خط و نشان کشیده‌اند اما با همین افراد هم مماشات شده است. نمونه تازه این اتفاق نیز به انتشار تصویری از یک فرد با لباس شخصی در کنار زمین آنهم با تبر باز می‌گردد و فرد دیگری که چاقو به دست در بین فوتبالیست‌های کم سن و سال، جولان می‌دهد.

کاهش اعتماد عمومی
بی اخلاقی در فوتبال باعث کاهش اعتماد عمومی به این ورزش می‌شود. هواداران و تماشاگران وقتی شاهد رفتارهای غیراخلاقی از جمله برخوردهای خشونت‌آمیز، مدیریت هدفمند برای ایجاد درگیری، حمل سلاح سرد، حمله به داور، بازیکنان، کادر فنی و حتی تنش روی سکوها هستند بدون شک این فرصت را از فرزند و جوان خود می‌گیرند که به جای حضور در فضایی پُرخطر به نام استادیوم، در محیطی دیگر زمان آزاد خود را سپری کند تا حداقل جانش در امان باشد.

۲- تبعات ورزشی و حرفه‌ای

خدشه به اعتبار فوتبال ایران
تداوم بی‌اخلاقی‌ها، فحاشی‌های علنی در فضای ورزشی، واکنش‌های توهین‌آمیز به اتفاقات فوتبالی، کتمان حقیقتی که همه آن را دیده‌اند و بسیاری از اتفاقات ریز و درشت مستطیل سبز باعث می‌شود فوتبال ایران در سطح داخلی و بین‌المللی اعتبار خود را از دست بدهد. این وضعیت حتی می‌تواند بر تعاملات فوتبالی با سایر کشورها اثر منفی بگذارد.

اینکه هنوز بازیکنان به اصطلاح حرفه‌ای ما ارتباط صحیح و عادی با داور و سایر بازیکنان را یاد نگرفته و فکر می‌کنند همچون فیلمفارسی نیاز به عربده‌کشی و داد و بیداد است، حکایت از واقعیت تلخی است که به دفعات آن را دیده‌ایم اما هر بار مسئولی به نوعی سرپوش روی آن گذاشته تا خدایی نکرده، به این و آن بر نخورد.

کاهش کیفیت مسابقات
بی اخلاقی در فوتبال می‌تواند کیفیت مسابقات را هم کاهش دهد. رفتارهای غیراخلاقی مانند تقصیر عمدی، فریب داوران و خشونت می‌تواند منجر به اختلال در جریان طبیعی بازی شود و کیفیت مسابقات را کاهش دهد. این موضوع می‌تواند منجر به کاهش جذابیت فوتبال برای تماشاگران و هواداران شود و این را بارها در مصاحبه‌های مسوولان و کادر فنی تیم‌ها دیده‌ایم.

به تازگی این موضوع از پرده بیرون آمده و بارها شنیده‌ایم که یک مربی از دروازه‌بان یا بازیکن خود می‌خواهد بدون هیچ دلیلی روی زمین افتاده و نقش مصدومی را بازی کند که تاب و تحمل حرکت را ندارد تا شاید به نوعی وقت و زمان بازی تلف شود. با این شرایط فوتبال از ماهیت اصلی خود دور می‌شود، فوتبالی که قرار است با زیبایی‌های خود هواداران را جذب کند.

مشکلات بین‌المللی

رفتارهای غیرحرفه‌ای بازیکنان و مربیان در مسابقات آسیایی و جهانی حتی منجر به جریمه‌های سنگین از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC) یا فیفا هم می‌شود و وجهه‌ فوتبال ایران را خدشه‌دار می‌کند.

۳. تبعات روان‌شناختی

افزایش پرونده‌های حقوقی و انضباطی

بی اخلاقی در فوتبال می‌تواند منجر به افزایش تنش‌ و درگیری بین هواداران، بازیکنان و حتی تیم‌ها شود. این موضوع می‌تواند منجر به ایجاد محیطی ناپایدار در فوتبال شود و کیفیت مسابقات را هم کاهش دهد. با بروز درگیری‌ها دو طرف موضع حق‌طلبانه می‌گیرند و به نوعی دیگران را مقصر جلوه می‌دهند. این موضوع باعث می‌شود پرونده‌های متعددی روی میز قضاوت قرار بگیرد که تعدد یا شرایط خاص موجود، می‌تواند در صدور یا بررسی آن نقش حیاتی ایفاد کند.

از ضعف مدیریت تا عدم نظارت

رفتار برخی مدیران باشگاه‌ها و مسئولان فوتبالی به گونه‌ای است که به جای کنترل و آرام‌سازی فضا، بر آتش حواشی می‌دمد و با واکنش‌های احساسی و غیرمسئولانه، زمینه را برای تکرار و تشدید بی‌اخلاقی‌ها فراهم می‌کند. ضعف برخورد انضباطی و مماشات با متخلفان، بازدارندگی را از بین برده و بی‌قانونی را گسترش می‌دهد و نکته اساسی اینجاست چرا با افراد خاطی یک‌بار و برای همیشه برخوردی متناسب با چالش ایجاد شده، نمی‌شود؟

پیامدهای حقوقی و کیفری
بر اساس قوانین جاری، بسیاری از این رفتارها (توهین، فحاشی، اخلال در نظم عمومی) مشمول مجازات‌های کیفری از جمله شلاق، جزای نقدی و حبس می‌شود. با این حال، ضعف در اجرای قانون و برخوردهای سلیقه‌ای، کارایی این مجازات‌ها را کاهش داده و به تکرار تخلفات دامن زده است.

تاثیر منفی بر اقتصاد فوتبال

بی اخلاقی در فوتبال می‌تواند تأثیر منفی بر اقتصاد این رشته داشته باشد. کاهش اعتماد عمومی و عدم حضور هواداران خاص در ورزشگاه‌ها می‌تواند منجر به کاهش درآمدهای باشگاه‌ها و فدراسیون فوتبال شود. این موضوع می‌تواند منجر به کاهش سرمایه‌گذاری در فوتبال و کاهش کیفیت زیرساخت‌های ورزشی شود، موضوعی که به دفعات شاهد آن بوده‌ایم و برخی از شرکت‌های بزرگ ترجیح داده‌اند در فضایی دیگر فعالیت‌های اقتصادی خود را دنبال کنند.

افزایش استرس و فشار روانی بر بازیکنان

جو پرتنش و رفتارهای خشونت‌آمیز، عملکرد ورزشی بازیکنان و هواداران را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ممکن است به اختلالات روانی مانند اضطراب و افسردگی منجر شود. بارها دیده‌ایم درگیری‌ها درون زمین از سوی چهره‌های فوتبالی ارتباط مستقیمی با نزاع‌های بیرون ورزشگاه داشته که سکانس اصلی آن از مستطیل سبز کلید خورده اما در بیرون ورزشگاه و در بین هواداران با تغییر نقش همراه بوده است.

بحران اخلاقی در فوتبال ایران، زنگ خطری جدی برای آینده این ورزش و سلامت فرهنگی جامعه است. مسئولان فدراسیون فوتبال، باشگاه‌ها و نهادهای مرتبط باید با برنامه‌ریزی هدفمند، آموزش‌های اخلاقی، برخورد قاطع و غیرگزینشی با متخلفان و فرهنگ‌سازی مستمر، زمینه بازگشت به اصول جوانمردی و احترام را در فوتبال ایران فراهم کنند. در غیر این صورت، فوتبال ایران نه‌تنها پیشرفتی نخواهد داشت، بلکه با سرعت بیشتری به سمت فروپاشی اخلاقی و اجتماعی پیش خواهد رفت.

برای مقابله با این مشکل، نیاز به اقدامات جدی و مؤثر از سوی فدراسیون فوتبال، باشگاه‌ها، بازیکنان، و هواداران است. آموزش و آگاهی‌رسانی، اجرای قوانین و مقررات سخت‌گیرانه و تشویق به رفتارهای اخلاقی می‌تواند به کاهش بی اخلاقی در فوتبال کمک کند و این ورزش را به سطح بالاتری برساند.

فراموش نکنیم بی‌اخلاقی در فوتبال ایران یک آفت بزرگ است که اگر کنترل نشود، نه تنها به حیثیت این ورزش آسیب می‌زند، بلکه تأثیرات منفی عمیقی بر جامعه خواهد گذاشت. بیاییم تا دیر نشده، فوتبال را به معنای واقعی به هوادار هدیه بدهیم.