سرویس سیاست مشرق - «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.

***

آنها به پیشرفت داخلی اهمیتی نمی‌دهند

رقص سماع مرعشی؛ از بزم برجام تا باده‌ی مسقط

حسین مرعشی، فعال چپ و دبیر کل حزب کارگزاران به تازگی طی اظهاراتی که جماران آنرا منتشر کرد در اشاره به مذاکرات ایران و آمریکا در عمان گفته است: مذاکرات مسقط نشان داد بر خلاف چیزی که توسط مخالفین مذاکره القاء می‌شود موقعیت جمهوری اسلامی و جایگاه ایران در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه آنقدر مستحکم است که می‌تواند برای امنیت خاورمیانه و آرامش در منطقه خلیج فارس سازنده و کارساز باشد.

او می افزاید: این مذاکرات استحکام نظام را نشان داد و خوشبختانه در مسیر بهبود قرار گرفتیم! [1]

*جمله مرعشی مبنی بر اینکه "در مسیر بهبود قرار گرفتیم" و آن هم با ابراز خوشبختی(!) می‌تواند موجب بزرگترین آسیب‌ها و اضرارها از قِبل مذاکره شود. همچنانکه در دوران برجام شد.

اینکه عده ای وخامت و بهبود اوضاع کشور را در گرو مذاکره و تصمیمات یک طرف خارجی بدانند؛ یکی از بدترین بیماری هایی است که می تواند خواص یک کشور را به خود مبتلی کند و در ادامه سبب اضمحلال هم بشود.

مذاکره برای ما صرفا بخشی از فعالیت های روزمره وزارت خارجه است با همان نتایجی که بصورت روتین از مذاکرات دوره ای با روسیه و چین و عربستان و غیره حاصل می شود. لذا معلوم نیست در ذهن مرعشی چه می گذرد که وخامت یا بهبود کشور را به زلف مذاکره با آمریکا گره می زند!

مرثیه تلخ تری هم البته وجود دارد. و آن اینکه از نظر مرعشی مقولاتی مثل افزایش میزان سفرهای نوروزی امسال مردم، رکورد شکنی فروش و مخاطب در صنعت سینمای ایران در سال جدید، کاهش 10 درصدی تورم در سال اول دولت پزشکیان و تبدیل ایران به یک ابرقدرت نظامی در جهان هیچیک کلید بهبود ما نبوده است مادام که با آمریکا مذاکره نمی کردیم.

ما قضاوت در این باره را بر عهده مخاطبان محترم واگذار و یکی از صحبت های 10 سال قبل مرعشی در دمادم توافق برجام را مجددا نقل می کنیم.

او به نشریه اندیشه پویا گفته بود: ما در حال مصالحه ای فراتر از هسته ای با غرب هستیم. [2]

مرعشی در همان روزها نیز در مصاحبه با ایلنا اینطور اظهار کرد که در برخی موارد نمی توانیم بصورت همزمان هم انقلابی باشیم و هم اقتصادی! [3]

دبیر کل حزب کارگزاران باید بداند تاریخ چیزی را فراموش نمی کند. همچنان که عبرتهای خود را نیز تکرار می کند...

***

حجاریان: خودکفایی عقلانی نیست!

سعید حجاریان، تئوریسین جریان چپ در بخشی از یک مصاحبه با خبرآنلاین گفته است: خودکفایی اساساً نسخه‌ای عقلانی و عقلایی نیست. جهان امروز، جهان ائتلاف و همکاری است. هر کشوری مزیتی نسبی دارد، و می‌بایست از آن به بهترین شکل استفاده کند. از جمله مزیت‌های نسبی کشور ما سرزمین، منابع طبیعی، موقعیت جغرافیایی و نخبگان هستند که به‌درستی از آن‌ها استفاده نشده است.

او می افزاید: در این‌جا دو مسیر پیش‌روست؛ یا تن دادن به ائتلاف‌های موثر جهانی که از طریق نرمال شدن و پیوستن تدریجی به شبکه‌هایِ مالیِ جهانی انجام می‌گیرد، و یا تن دادن به ائتلاف‌های کوچک که شاید اثرگذار باشند، اما برای شرایط ما مانند مخدر عمل می‌کنند و درمان‌گر نیستند. [4]

*برخی چپ های ستادی برای بستر سازی جهت عرض اندام لیبرالیسم در مقابل عقلانیت اسلام ناب؛ فرمول های کهنه ای را بصورت دائمی ماساژ می دهند که یکی از آنها تقبیح خودکفایی است.

حوالی 10 سال قبل و پیش از حجاریان بود که "محمود سریع القلم" نیز در اظهاراتی به نقد تز عقلانی خودکفایی پرداخته و گفته بود: بنده بارها تاکید کرده‌ام که خودکفایی معنایی ندارد، هیچ کشوری خودکفا نیست.

او در همین باره و در مصاحبه با شرق نیز اظهار کرد: ما (ایران) دوست داریم در بولیوی و آفریقا نفوذ داشته باشیم، خاورمیانه هم که اولویت اول ماست! دوست داریم در کشاورزی اول باشیم؛ درحالی‌که تولید یک کیلو گندم در دنیا یک دلار تمام می‌شود و در ایران پنج دلار. متخصصان کشاورزی می‌گویند تولید گندم در ایران به‌صرفه نیست. بهتر است ما در جای دیگری تولید ثروت کنیم و ارزش افزوده به دست بیاوریم و گندم بخریم، همان‌گونه که کره‌جنوبی این کار را می‌کند. کره در آفریقا زمین اجاره کرده و غله می‌کارد. تمام نیازهای کشاورزی‌اش را از آنجا رفع می‌کند و بقیه‌اش را هم در دنیا می‌فروشد. ما می‌خواهیم در هر مورد قابل‌تصوری اول باشیم. [5]

همانطور که محرز است روشنفکری و چپ مسلکی ایران همواره و در برابر عقلانیت با چالش های جدی مواجه است.

اولا خودکفایی که در حیطه مقولات استراتژیک تعریف می شود یک رویکرد عقلانی در حکمرانی است که اتفاقا هژمونی های بزرگ جهانی هم توجه ویژه ای به آن دارند.

در زمینه خودکفایی تجربیات جهانی مختلفی از قبیل تجربه موفق ایرلند در ابتدای سده نیز وجود دارد که جواهر لعل نهرو در کتاب نگاهی به تاریخ جهان آنرا روایت کرده است.

ثانیا نه سریع القلم و نه حجاریان؛ نمیخواهند یا نمی توانند توضیح بدهند که اگر کشوری کالای استراتژیک خود را اعم از غذا، سوخت، سلاح و... خودش تولید نکرد و در روزگار احتیاج؛ دوست و دشمن خارجی هم این کالاهای استراتژیک را ندادند؛ آنگاه چه باید کرد؟

تز آقایان البته این است که ائتلاف های جهانی و قوانین و پیمان های بین المللی اجازه این نارو زدن ها را نمی دهد. و البته پاسخ هم آنست که تجربیات مثل خروج ترامپ از برجام، ماسک‌دزدی برخی کشورهای بزرگ از یکدیگر در دوران کرونا، جنگ روسیه و اوکراین و... نشان می دهد که آن تأکید بر قواعد به جای خودکفایی صرفا رمانتیسیسم ذهنی امثال سریع القلم و حجاریان هستند که در جهان واقعی وجود ندارند و هرگز هم محقق نمی شوند.

در این باره باید دانست که مبلغان لیبرالیسم هرگز از تکرار نسخ خطی قدیمی خود برای نسل های مختلف خسته نمی شوند. لکن این انسان حاضر در عصر حکومت اسلامی است که باید بین عقلانیت و پیشنهادات امثال سریع القلم و حجاریان یکی را انتخاب کند.

***

ویروس خطرناکی به نام "آمریکای خوب"

حسن رسولی، از فعالان اصلاح طلب در بخشی از یک مصاحبه با ایلنا پیرامون مذاکرات ایران و آمریکا اظهار کرده است:

"امروز بر خلاف سال‌های گذشته، مجموعه نظام به این نتیجه رسیده است که چنانچه هوشمندانه و عزتمندانه وارد این مذاکرات شود، خواهد توانست حداکثر امتیازات را بگیرد و به تداوم خسارت‌های وارده به اقتصاد کشور که زندگی عموم مردم را تحت تأثیر قرار داده است، پایان بدهد. "[6]

*اظهارات رسولی اظهارات کسی است که فکر می کند نظام اسلامی در قبال آمریکا گذشته غلط و دور از هوشمندی داشته که از آن عبرت گرفته، آمریکا صادقانه به عرصه مذاکرات وارد شده تا به دیپلمات های ایرانی امتیاز بدهد و معیشت مردم را تسهیل کند و عمده دلیل مشکلات اقتصادی ایران و معیشت مردم نیز مربوط به تحریم‌هاست.

ما این 3 نگرش که مبنای اظهارات رسولی است را به قضاوت مخاطبان محترم وامی گذاریم...

***

1_https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1665520

2_https://www.jahannews.com/analysis/444147

3_https://www.jahannews.com/fa/doc/news/436465

4_khabaronline.ir/xnsjS

5_ nmynd.ir/97419

6_https://www.ilna.ir/fa/tiny/news-1624236