به گزارش مشرق، ایران در دو دهه اخیر با سرعت بیشتری در مسیر تثبیت جایگاه فضایی خود گام برداشته است و حالا در آستانه نیمه نخست سال ۱۴۰۴ رئیس سازمان فضایی ایران حسن سالاریه از پرتاب سه ماهواره سنجشی و مخابراتی به نام‌های ظفر، پایا و ناهید ۲، و یک پرتابگر ملی به نام سیمرغ خبر داد.

با شنیدن این خبر، به ذهن ما این خطور می‌کند که این ماهواره‌ها چیست و پرتاب آنها چه اهمیتی دارد؟ نگاهی دقیق به مأموریت‌ها و اهداف این چهار پروژه

که علاوه بر کاربرد فنی، کاربرد اقتصادی، علمی و حتی سیاسی دارند تصویری شفاف‌تر از راهبرد فضایی ایران ارائه می‌دهد.

ظفر؛ چشم ایرانی در آسمان

ماهواره «ظفر» توسط دانشگاه علم و صنعت طراحی و ساخته شده است و از نوع ماهواره‌های سنجش‌ازدور است. این ماهواره برای تصویربرداری از سطح زمین با وضوح بین ۱۶ تا ۲۶ متر طراحی شده و می‌تواند در مدیریت منابع، محیط‌زیست و کاربری زمین کاربرد داشته باشد. نسخه نخست آن در بهمن ۱۳۹۸ با ماهواره‌بر سیمرغ پرتاب شد اما به دلیل نقص در عملکرد مرحله دوم پرتابگر، به مدار نرسید. اکنون نسخه دوم این ماهواره آماده پرتاب است و قرار است در نیمه اول ۱۴۰۴ به فضا فرستاده شود.

پایا؛ گام تازه‌ای در سنجش‌ازدور

ماهواره «پایا» یکی از پروژه‌های در دست پرتاب در نیمه نخست سال جاری است که در فهرست اعلام‌شده از سوی رئیس سازمان فضایی ایران قرار دارد. این ماهواره نیز از نوع سنجشی است و هدف آن کمک به پایش محیط‌زیست، منابع طبیعی و جمع‌آوری داده‌های کاربردی برای مدیریت سرزمینی است. جزئیات فنی کامل‌تری درباره وزن، سازنده دقیق یا وضوح تصویربرداری آن تاکنون به‌صورت رسمی منتشر نشده، اما طبق اعلام رسمی سازمان فضایی، «پایا» بخشی از سبد مأموریت‌های امسال باهدف توسعه فناوری بومی و تحقق اقتصاد فضا است.

ناهید ۲؛ پیام‌رسان ایرانی در مدار پایین

«ناهید ۲» یک ماهواره مخابراتی تحقیقاتی است که توسط پژوهشگاه فضایی ایران طراحی و ساخته شده است. این ماهواره نخستین ماهواره ایرانی با سیستم پایدارسازی سه محور به شمار می‌رود و به پنل‌های خورشیدی بازشونده مجهز است. ناهید ۲ برای انجام آزمایش‌های مخابراتی در باند S و بررسی فناوری‌های موردنیاز برای انتقال داده در مدار پایین زمین (LEO) طراحی شده و گامی مهم در توسعه ماهواره‌های مخابراتی عملیاتی ایران محسوب می‌شود. این ماهواره اکنون آماده پرتاب است و قرار است در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ به فضا ارسال شود.

سیمرغ؛ سکوی‌پرتاب به مدارهای بالاتر

«سیمرغ» ماهواره‌بری با سوخت مایع و طراحی چندمرحله‌ای است که توسط سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع ساخته شده است. این پرتابگر توانایی انتقال ماهواره‌هایی تا وزن ۲۵۰ کیلوگرم به مدار دایره‌ای با ارتفاع حدود ۵۰۰ کیلومتر را دارد. نخستین پرتاب رسمی سیمرغ در بهمن ۱۳۹۸ برای ارسال ماهواره ظفر ۱ انجام شد، اما به دلیل نرسیدن به‌سرعت لازم در مرحله دوم، مأموریت موفقیت‌آمیز نبود. نسخه‌های به‌روز شده این ماهواره‌بر هم‌اکنون در مسیر توسعه قرار دارند و برای مأموریت‌های پیش رو در سال ۱۴۰۴ آماده‌سازی می‌شوند.

ماهواره‌برهای با سوخت مایع علاوه بر این‌که راندمان بالاتری نسبت به سوخت جامد دارند، امکان کنترل و هدایت دقیق‌تر، قابلیت استفاده در پرتابگرهای چندمرحله‌ای را دارند و حتی بعد از روشن‌شدن امکان لغو پرتاب برای کاهش ریسک در پرتاب‌های پیچیده را دارد.

از سنجش زمین تا برقراری ارتباط و دستیابی به مدار

چهار مأموریت فضایی پیشرو، از سنجش زمین تا برقراری ارتباط و دستیابی به مدار، هرکدام بخشی از زنجیره توسعه اقتصاد فضا در کشور به شمار می‌روند. طبق تأکید رئیس سازمان فضایی ایران، حرکت به سمت بهره‌برداری اقتصادی از تصاویر ماهواره‌ای، داده‌های فضایی و خدمات مخابراتی، اولویت اصلی صنعت فضایی ایران در برنامه هفتم توسعه است.