به گزارش مشرق به نقل از ایسنا، موضوع تربیت فرزند از دیرباز جزو موضوعات اساسی و بنیادی اسلام بوده است. در دنیای امروز با توسعه و رشد مهارناپذیر تکنولوژی و پیشرفتهای چشمگیر آن، و نیز در عصر رویکرد دوباره بشر به مساله دین و تربیت الهی موضوع تربیت فرزند، همچنان چشمگیر مینماید. در این فرصت گوشه‌ای از روایات و احادیث انسان ساز رسول خدا(ص) و ائمه(ع) را درباره این امر مهم مرور می‌کنیم:
نخستین مساله مهمی که در تربیت فرزند نیز تأثیر دارد، انتخاب نام شایسته برای کودک است. امام کاظم علیهالسلام میفرماید: " نخستین کار نیکی که شخص برای فرزندش انجام میدهد این است که نام نیکو بر او بگذارد. پس شایسته است هر یک از شما نام فرزند خود را نیکو قرار دهد2".
همچنین روایت شده است که فردی نزد رسول خدا (ص) آمد و پرسید: ای رسول خدا! حق فرزندم بر من چیست؟ فرمود: نام و تربیتش را نیکو کنی و او را در محیطی خوب پرورش دهی.
یکی از مسائل مهم در این باره روش برخورد با کودک است در این زمینه روایتی جالب از رسول خدا(ص) را نقل می‌کنیم:
ام الفضل همسر عباس بن عبدالمطلب دایه حضرت حسین (ع)می‌گوید: "روزی رسول اکرم (ص) حسین(ع) را که در آن موقع شیرخوار بود از من گرفت و در آغوش کشید. کودک لباس پیامبر را تر کرد. من طفل را چنان با شدت از ایشان جدا کردم که گریان شد. حضرت به من فرمود: ام الفضل، آرام! لباس مرا آب تطهیر می‌کند، ولی چه چیزی می‌تواند غبار کدورت و رنجش را از قلب حسین (ع) بر طرف نماید3".
پیامبر خدا(ص) درباره چگونه رفتار کردن با کودکان فرمودند: "فرزندان خود را گرامی بدارید و آنان را خوب تربیت کنید، (که به این ترتیب) آمرزیده میشوید4".
"به فرزندان خود احترام بگذارید و آن‌ها را نیکوتر تربیت کنید5".
حضرات معصومین (ع) در پاسخ به این سوال که چه کارهایی را باید به فرزندان آموزش داد؟ فرمودند:
پیامبر خدا(ص): "فرزندان خود را بر سه خصلت تربیت کنید: دوست داشتن پیامبرتان، دوست داشتن اهل بیت او و قرآن خواندن6" ." به کودکان خود شنا و تیراندازی یاد دهید7" ." فرزند، هفت سال سرور است، هفت سال خدمتکار و هفت سال وزیر و دستیار. اگر تا 21 سالگی از کمکی که به او کردهای راضی بودی (و تربیتت نتیجه داد) که خوب، وگرنه به شانه او بزن (و دیگر به حال خود رهایش کن) و تو درباره او نزد خداوند معذوری8" .
امام علی(ع): "فرزندان خود را به آموختن دانش وادارید9". " به کودکان خود نماز یاد دهید و چون به سنّ بلوغ رسیدند، برای (ترک) نماز، بر آنان سخت بگیرید10".
امام صادق(ع) نیز فرمودند: "پسر باید هفت سال بازی کند، هفت سال سواد بیاموزد و هفت سال به آموزش حلال و حرام بپردازد11".
همچنین از بزرگان معصوم(ع) سوال کردیم فرزندان خود را بر چه خصالی تربیت کنیم؟
پیامبر خدا(ص) فرمودند: "فرزندان خود را بر سه خصلت تربیت کنید: دوست داشتن پیامبرتان، دوست داشتن اهل بیت او و قرآن خواندن12".
امام علی (ع): " کودک باید هفت سال تربیت شود، هفت سال تأدیب شود، هفت سال به کار گرفته شود و مدّت رشدش در23 سالگی به پایان میرسد، تا 35 سالگی رشد عقلی می‌کند و پس از آن، تجربهها به کارش میآیند13".
امام صادق(ع): "بگذار فرزندت هفت سال بازی کند، هفت سال تأدیب شود، هفت سال او را با خودت داشته باش (و در تربیت و آموزش او بکوش) و اگر (در طیّ این دورهها)درست شد، که شده است، وگرنه، از آن کسانی است که خیری در او نیست14".
آن حضرت همچنین فرمود: "به نوجوانانتان حدیث بیاموزید، پیش از آن که مرجئه به سراغ آنان بروند (و عقاید خود را به آنان بیاموزند)15".
منبع:
1- میزان‌الحکمه، ج 14، ص 7084 ، حدیث 22634
2- وسائل‌الشیعة، ج15، ص122؛ فروع کافی، ج2، ص86.
3- هدیه الاحباب ص 176
4- بحارالأنوار: 104 / 95 / 44 منتخب میزان‌الحکمة: 16
5- کنزالعمّال: 45410 منتخب میزان‌الحکمة: 614
6- کنزالعمّال: 45409 منتخب میزان‌الحکمة: 614
7- وسائل‌الشیعه: 12 / 247 / 13 منتخب میزان‌الحکمة:614
8- کنزالعمّال: 45338 منتخب میزان‌الحکمة: 614
9- کنزالعمّال: 45953 منتخب میزان الحکمة: 616
10- غررالحکم: 6305 منتخب میزان الحکمة: 616
11- وسائل‌الشیعه: 12 / 247 / 12 منتخب میزان‌الحکمة: 616
12- کنزالعمّال: 45409 منتخب میزان‌الحکمة:614
13- کتاب من لا یحضره الفقیه: ج 3 ص 493 ح 4746، مکارم‌الأخلاق: ج 1 ص 478 ح 1653.
14- کتاب من لا یحضره الفقیه: ج 3 ص 492 ح 4743، مکارم‌الأخلاق: ج 1 ص 477 ح 1647.
15- تهذیب‌الأحکام: ج 8 ص 111 ح 381 ، الکافی: ج 6 ص 47 ح 5.
