به گزارش مشرق ، لابی کردن تنها مختص عالم سیاست و مناسبات سیاسی نمی شود و سایر حوزه های موجود در حیات بشری همچون اقتصاد، فرهنگ، ورزش، آموزش و حتی دانش را نیز در بر می گیرد. حتی در سطحی نازل تر، لابی کردن ممکن است در خانواده ها هم دیده شود؛ فرزندی که با مادرش لابی می کند تا درخواستش- که ممکن است به دلیل نامتعارف بودن از سوی پدر رد شود- به پدر خانواده تحمیل گردد، نمونه ای از لابی در محیط خانواده به شمار می آید.

لابی کردن به طور معمول یک فرایند مشخص و تعریف شده دارد که در جریان آن، فرد یا افراد دارای نفوذ با فرد یا افراد دیگری که دارای نفوذ هستند به داد و ستد می پردازند. در این داد و ستدها بسیاری از موارد نتیجه ای حاصل می شود که ممکن است فراتر از قانون و ماورای ارزش ها و هنجارها باشد.

لابی –Lobby- به گروهی گویند که با شیوه های گوناگون ضمن اعمال نفوذ در تعیین سیاست ها تلاش می کنند تا اهداف خود را پیش ببرند.

لابی از کلمه Lobbyrun به معنی راهرو استخراج شده‌است. از این رو الفاظی مانند لابی هتل و لابی مجلس در اخبار و محاورات روزنامه نگاری به کار برده می‌شود. این واژه در ادبیات سیاسی به معنی اعمال نفوذ بر سیاست‌مداران بویژه بر نمایندگان مجالس است.

لابی در مجلس از صفر تا یک

گاهی در گوشه و کنار راهرو های مجلس شاهد گپ و گفت افرادی دولتی یا غیر دولتی با نماینده ها هستیم که ممکن است تأثیرات این گفت و گو ها چندان خوشایند نباشد. آنچه مسلم است این است که بر اساس آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، در صحن علنی معاونان پارلمانی و حقوقی، مدیران کل پارلمانی و افرادی که از قبل برای پرداختن به موضوع خاصی معرفی شده اند، وزراء و کارشناسان (البته با هماهنگی قبلی) و اعضای شورای نگهبان می توانند در صحن مجلس حضور داشته باشند.

هر کسی نمی تواند وارد صحن علنی شود

اسماعیل کوثری، نائب رییس اول کمیسیون امنیت ملی در این خصوص می گوید: طبق مصوبه داخلی مجلس هر کسی نمی تواند وارد صحن علنی مجلس شود و ورود افراد غیر نماینده ، خارج از صحن مجلس قابل قبول است. تنها رئیس جمهور، وزرا، رؤسای سازمان ها و مشاوران رئیس جمهور البته آن هم با هماهنگی قبلی می توانند وارد صحن علنی شوند.

برخی با ورود به لابی های مجلس قصد اثرگذاری بر تصمیمات نماینده ها را دارند

جواد آرین منش، نائب رییس اول کمیسیون فرهنگی مجلس هشتم نیز در خصوص تأثیر صحبت افراد غیر نماینده در حاشیه مجلس می گوید: برخی افراد با ورود به لابی های مجلس اهداف خود را پیگیری کرده و قصد اثرگذاری بر تصمیمات نماینده ها را دارند؛ چنانچه این افراد استدلال خاصی راجع به موضوعی داشته باشند، قطعاً بر افکار نماینده ها تأثیر گذار خواهد بود. البته حتماً می بایست موضوع با دليل و استدلال همراه باشد.

اگر چه در بند 11 ماده 23 آیین نامه داخلی مجلس ، در خصوص ورود افراد غیر نماینده به مجلس ، پرداخته شده است، اما هنوز گاهی شاهد ورود این افراد به مجلس هستیم.

نظرات برخی واردشوندگان به لابی ها مفید است

البته به گفته شهریار طاهرپور، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس هشتم گاهی بعضی از این افراد ، افرادی صاحب نظر هستند و نظرات آنها برای نمایندگان مفید است؛ اما گاهی نیز با افرادی دلال روبه رو می شویم که نظراتی آنچنانی، ارائه می دهند که جای بحث دارد.

وي معتقد است که گاهی رایزنی های ناپسندی نیز وجود دارد و مطالبی مطرح می شود که خوشایند نماینده ها نیست؛ گو اینکه نماینده ها می بایست دیدگاه ها و نظرات مختلف را بشنوند و مسائل را مطرح کنند.

طاهرپور معتقد است: می بایست تعداد کمتر و محدودتری در کمیسیون ها وجود داشته باشد تا نماینده ها بتوانند بهتر و راحت تر راجع به بند بند برنامه ها، صحبت هایشان را بیان کنند، خصوصاً در مورد برنامه پنج ساله ، به دلیل اینکه می خواهیم برنامه پنج سال آینده کشور را رقم بزنیم.

تعدد افراد غیر نماینده مشکل اصلی کمیسیون تلفیق است

این عضو سابق کمیسیون صنایع و معادن، یکی از مشکلات موجود در کمیسیون تلفیق را تعدد افراد غیر نماینده در کمیسیون می داند و می گوید: با توجه به اینکه طرحی در آیین نامه داخلی مجلس وجود دارد که هر کسی نتواند وارد کمیسیون تلفیق شود، ولی بعضاً شاهد آن هستیم که تعداد زیادی از افراد غیر نماینده وارد این کمیسیون می شوند.

آیین نامه داخلی چندان رعایت نمی شود

در این خصوص هادی مقدسی، منشی اول کمیسیون اجتماعی مجلس هشتم نیز معتقد است که آیین نامه داخلی چندان رعایت نمی شود.

این نماينده سابق مجلس می گوید: ورود افراد غیر نماینده به مجلس گاهی باعث معضلاتی می شود که از آن جمله می توان به موضوع دانشگاه آزاد اشاره کرد که ؛ نیروها و افراد دانشگاه آزاد از حسن نیت بعضی از نماینده ها سوء استفاده کردند.

برخی ها در لابی ها نمایندگان را تحت فشار می گذارند

مقدسی با بیان اینکه گاهی دستگاهی با انواع شیوه ها وارد مجلس شده و با نماینده ها وارد مذاکره می شوند، افزود: این افراد نماینده ها را تحت فشارها و رودربایستی های همه جانبه قرار می دهند. به طور مثال در همین مسئله اخیر دانشگاه آزاد ، نماینده ها را مجبور به امضا کردند که "با ضرس قاطع می گویم که اکثریت نماینده ها هیچ گونه ارتباطی با دانشگاه آزاد نداشتند".

آیین نامه داخلی نیازمند اصلاح است

مقدسی معتقد است هیأت رییسه می بایست آیین نامه داخلی مجلس را مورد اصلاح قرار دهد و دستگاه ها باید مکلف شوند بدون "چشمداشتی"، درخواست موکلان نماینده ها را انجام دهند و خدمت رسانی کنند.

این نماینده سابق مجلس در خصوص عدم تمرکز نماینده ها به مسائل کشوری با حضور و تبادل نظر افراد غیر نماینده با آنها می گوید: بعضاً در راهروهای مجلس به اشکال مختلف شاهد گفت و گوهای افرادی دولتی یا غیر دولتی با نماینده ها هستیم که قطعاً می بایست محدود شود؛ چرا که ، گاهی آنها طرحی را که به هیچ گونه برای کشور و نظام مفید نیست ، ارائه می دهند و نماینده ها را تحت فشار قرار داده تا خواسته های نابجایشان تحقق یابد.این افراد تمرکز نماینده ها را بر هم زده و از پرداختن به مسائل باز می دارد. از سوی دیگر، ورود این افراد به حریم قوه قانونگذاری و رفت و آمدهای آنان بدون شک تمرکز لازم را از نمایندگان سلب می کند و اجازه نمی دهد که وکلای ملت با طیب خاطر و آرامش به بررسی قوانین و مصوبات بپردازند که دود این مسئله در وهله اول به چشم مردم می رود.

لابی در حریم نمایندگان صحت ندارد!

علاءالدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی نیز تأکید کرد که در خصوص ورود افراد غیرنماینده به حریم نمایندگان قطعاً باید ضابطه حاکم باشد.

بروجردی در عین حال تصریح کرد که اعمال فشار بر نمایندگان در لابی های مجلس را قبول ندارد. به اعتقاد وی، این موضوع به آن شدت و حدت نیست که به یک مسئله مهم بدل شده باشد. به گفته بروجردی، کسی که به عنوان وکیل مردم انتخاب شده است قطعاً باید از این بصیرت و ذکاوت برخوردار باشد که تحت تأثیر افرادی که گاهی به حریم مجلس می ایند قرار نگیرد.

هیئت رئیسه موظف به برخورد قاطع است

نورالله حیدری، عضو کمیسیون آموزش مجلس هشتم نیز در این باره می گوید: افراد مسئول یا غیر مسئولی که از نهادهای دولتی یا غیر دولتی وارد مجلس می شوند در تضاد و تقابل صریح با آیین نامه داخلی مجلس قرار دارند و هیأت رییسه مجلس موظف است، قاطعانه با این افراد برخورد کند؛ چرا که این قبیل افراد چه به عنوان شخص حقوقی و چه به عنوان شخص حقیقی، گاهی برخی از آنها برای مقاصد خاصی وارد مجلس می شوند که متأسفانه پیامدهای نامناسبی برای مجلس دارد؛ از جمله تردد سوال انگیز ( رییس دانشگاه آزاد و مجموعه وابسته به ایشان) که موجب یک سری سوالات و ابهامات شده است.

این نماینده سابق مجلس در ادامه می افزاید:« هیأت رییسه قویاً موظف است از ورود چنین افرادی به مجلس جلوگیری کند تا شائبه هایی که پیرامون نمایندگان و مجلس پدید می آید، برطرف شود».

نمایندگان از جایگاه خود و مجلس صیانت کنند

حیدری در خصوص رایزنی های احتمالی افراد غیر نماینده در مجلس با نماینده ها خاطر نشان کرد:"هرگونه رایزنی از سوی هر کس در مراودات مجلس، به شدت محکوم بوده و شأن نمایندگان و مجلس که به نام اسلام مزین است، قطعاً باید از رایزنی ها مبری باشد. نمایندگان نباید اجازه دهند برخی افراد که به دنبال مقاصد خود هستند با چنین اعمالی، جایگاه خطیر وکالت ردم را زیر سئوال ببرند".

نورالله حیدری در انتها با صراحت بیان داشت: «هم هیأت رئیسه و هم تک تک نماینده ها باید از حریم مجلس صیانت کنند. زیرا اگر خود نمایندگان در وهله اول از جایگاه خود و قوه مقننه دفاع نکنند فضا برای شکستن حرمت و احترام مجلس فراهم می شود. به فرموده امام راحل(ره)، مجلس در رأس امور است و وقتی نهادی در رأس امور یک کشور قرار می گیرد نیازمند محافظت و مراقبت ویژه است. اگر این مراقبت صورت می گرفت قطعاً برخی ها به خودشان این اجازه را نمی دادند که شعار بدهند: مجلس آقای فلانی و مجلس را ملک خصوصی فرد یا افراد خاصی جلوه بدهند ».

برخی از نماینده ها هم بدشان نمی آید...

البته به نظر می رسد بی انصافی باشد اگر همه انتقادها را بر غیر نماینده های پرسه زن در لابی های مجلس وارد بدانیم چرا که برخی- تأکید می شود که برخی، نه همه- نماینده ها بدشان نمی آید که حداقل از موضوع گفتمان های برپا شده در لابی های بهارستان آگاه شوند. اما این «خوش آمدن ها» اگر در حد آگاهی از موضوع گفتمان ها باقی نماند و فراتر از مطلع شدن برود قطعاً می تواند نتایج ناخوشایندی را در بر داشته باشد و منافع مردم را تحت الشعاع قرار دهد. از سوی دیگر، بر اساس اظهارات خود نمایندگان، آئین نامه داخلی مجلس در این مورد نیازمند بازنگری و اصلاح است تا از این پس فرد یا افراد غیرنماینده نتوانند در لابی های مجلس پرسه زده و اهداف فردی یا گروهی خودشان را دنبال کنند.