به گزارش گروه اجتماعي مشرق در بخشي از اين گفتگو در زمينه لايحه حمايت از خانواده صحبت شده است که در پي مي آيد:
چطور به اين نتيجه رسيديد که لايحه ي حمايت از خانواده، واقعاً منتج به حمايت از حقوق خانواده مي شود؟ چطور اين لايحه باعث تحکيم بنيان خانواده مي شود؟ يعني واقعاً اين سؤال براي خيلي افراد مسأله است، حتي بسياري از کساني که بيشتر نظرات و مواضع شما را مي پسندند. يعني مثلاً چگونه تسهيل تعدد زوجات، موجب حمايت از حقوق خانواده مي شود؟
لايحه حمايت از خانواده، منحصر به ازدواج موقت و تعدد زوجات نيست. خيلي مسائل ديگر نيز در آن مطرح است از جمله پيش بيني مشاوران خانواده براي حل اختلافات و دعاوي خانوادگي. اين ها نوعي حمايت از خانواده است. مواد 22 و 23 هم که اولي درباره ي ازدواج موقت است و دومي درباره ي تعدد زوجات، خود اين ها هم باعث تحکيم خانواده است. ببينيد! حکم اسلام است. احکام اسلام همه داراي فلسفه است. شما احکام خانوادگي اسلام را بايد يکجا ببينيد. نمي شود که يک قسمت را ببينيد و يک قسمت را نبينيد. نمي شود بگوييد که من همه اش را قبول دارم مگر اين دو تا را.
بحث سر اين است که وقتي از جانب مردم از اين دو ماده ي اين لايحه استقبال نمي شود، چه فايده اي دارد؟
اگر فرضاً استقبال نمي شود براي اين است که فرهنگ جامعه ي ما در اين موضوع يک مقدار منحرف شده و در اثر تبليغات رژيم شاه و تبليغات غرب زده ها، نگاه درستي به اين دو موضوع نداريم. ببينيد، اساساً خود تعدد زوجات در واقع يکي از راه هاي تحکيم تک همسري است. تعدد زوجات يعني چه؟ يعني اين که معمولاً تعداد زنان آماده ي ازدواج در اجتماعات بشري، بيشتر از تعداد مردان آماده ي ازدواج است. حالا اسلام چه مي گويد؟ اسلام مي گويد آن مرداني که توانايي مالي، اخلاقي، جسمي و توانايي اجراي عدالت را دارند، اگر مايل بودند مي توانند اين کار را انجام دهند. البته اجراي عدالت به اين معني نيست که مرد هر دو همسر خود را به يک اندازه دوست داشته باشد زيرا اين امر اختياري نيست و مربوط به حوزه ي دل و قلب است در حالي که اجراي عدالت در مقام عمل است. معمولاً در جايي اين کار صورت مي گيرد که همسر اول و مرد و همسر دوم از يک سطح بالايي از معارف اسلامي برخوردار باشند. يعني فلسفه ي اين حکم را بدانند، نگاه عوامانه به اين حکم نداشته باشند، آن همسر اول بالأخره بداند که دارد يک نوع فداکاري مي کند. اگر اين حکم را قبول نداشته باشيم تعدادي از خانم ها از حق داشتن شوهر محروم مي مانند. به تعبير شهيد مطهري تعدد زوجات از حقوق زن است نه از حقوق مرد.
پس بايد همسر اول در جريان باشد. ولي براي تعدد زوجات، اجازه ي همسر اول در اين لايحه لازم نيست.
نه؛ اجازه نمي خواهد. اسلام هم اجازه را شرط نکرده است. ولي همسر اول عملاً بايد خودش بفهمد که موضوع و داستان چيست و اين حکم در واقع راه حل يک معضل اجتماعي است و بايد آماده ي فداکاري باشد. البته رفتار مرد و همسر دوم هم بسيار مهم است. به طور کلي اگر با ديد الهي به اين مسأله نگاه کنند مسئله ي پيچيده اي نيست، اما اگر با ديد عوامانه و به اصطلاح خاله زنکي نگاه کنيم، مسئله پيچيده مي شود. وقتي که اين کار انجام شد، يعني برخي از مرداني که شرايطش را دارند، اين کار را انجام دادند، آن وقت اين زن ها ديگر همين طور رها در جامعه نخواهند بود و در نتيجه کانون خانواده ها حفظ مي شود.
پس آن رضايت بايد باشد؛ رضايت قلبي.
نه، رضايت شرط صحت نيست. ولي عملاً همسر اول بايد همراهي کند و رضايت نسبي داشته باشد. عرض کردم اين کار در جايي صورت مي گيرد که هم همسر اول، هم مرد و هم همسر دوم از يک سطح فکر بالايي برخوردار باشند. بدانند که داستان براي چيست. مي خواهم بگويم وقتي که اين زنان بي شوهر، شوهردار شدند، آن وقت جامعه از يک خطر بزرگي نجات پيدا مي کند. چون وقتي اين ها رها باشند نتيجه اش چه مي شود؟ مثلاً ما در کشور خودمان يکي دو ميليون زن بيوه داريم، خيلي هاشان هم جوان هستند. خب اين ها که بيکار نمي نشينند، بالأخره در جامعه هستند. او هم نياز روحي دارد، نياز جسمي دارد. ممکن است نياز مادي هم داشته باشد. با خودش مي گويد چرا همه شوهر داشته باشند ما نداشته باشيم؟ از طرفي مثلاً دو بچه دارد و يک مرد مجرد هم با وي ازدواج نمي کند. گذشته از غريزه ي جنسي، عمده نياز روحي است. زن است، احتياج به يک همدم دارد، احتياج به يک پشتيبان و حامي دارد. وقتي مي بيند که سر همه کلاه است و سر او بي کلاه است، راه مي افتد و از جاذبه ي خود استفاده مي کند و بالأخره يکي را جذب کند، ممکن است خيلي از خانواده ها را به هم بريزد و اگر مقيد به دين هم نباشد، ممکن است يک زن با 10، 20 مرد ارتباط داشته باشد و 20 خانواده را به هم بريزد. ببينيد اين خطر هست! اسلام مي گويد آن مرداني که اين شرايط را دارند، در صورت تمايل بيايند و با اين خانم ها ازدواج کنند. عرض کردم بالأخره بايد آن شرايط وجود داشته باشد و مرد عدالت را هم رعايت کند و اين، کار هر کسي نيست!
خب اين راه اسلام است. ولي غربي ها چه مي گويند؟ مي گويند روابط آزاد، حالا هر چه پيش آيد خوش آيد! باشگاه هاي شبانه هست و هر کس با هر کس که مي خواهد مي آيد و مي رود. يک زن ممکن است با 20 مرد ارتباط داشته باشد و بالعکس. غربي ها که مخالف تعدد زوجات هستند، نتوانسته اند اين مشکل را حل کنند. در واقع به جاي آن، فساد و فحشا را قرار داده اند. مشکل را حل نکرده اند. اصلاً مي گويند که در هر شهري مکاني باشد، عده اي از زن ها در آن جا جمع شوند و نياز جنسي جامعه را برطرف کنند. خب اين واقعاً احترام به زن است؟! بياييم از زن مثل کالا و وسيله ي تجارت به اين شکل استفاده کنيم؟!
پسر دوم و فرزند سوم استاد شهيد مرتضي مطهري که اين روزها به عنوان نماينده اصول گراي منتقد دولت شناخته مي شود گفتگويي با نشريه دانشجويي نسيم عدالت داشته است.