اما امروزه با گذشت تنها ۱۲ سال از قرني كه قرن آسيا نام گرفته است عنوان «شهر آينده» بيشتر مناسب شهرهاي چيني است. حتي معاون رييس‌جمهور آمريكا جو بايدن هم به اين موضوع معترف بود آن زمان كه در سخنراني‌اش گفت: «اگر من به آمريكايي‌ها چشم‌بند مي‌زدم و آنها را به بعضي از فرودگاه‌ها يا بنادر چين مي‌كشاندم و سپس در نيمه شب به هر كدام از شهرهاي شما مي‌‌آوردم... و آن‌گاه مي‌پرسيدم: «كدامشان آمريكايي است؟ كدام در شهر شما در آمريكاست؟ و كدام‌يك در چين است؟» بيشتر آمريكايي‌ها جواب مي‌دادند: «خب آنكه چشمگيرتر است در آمريكا است.» كه خب البته اين‌طور نيست!» اين سخنراني باعث تعجب اكثر خبرنگاران شد؛ اما براي هر كس كه در پكن هنگ‌كنگ يا شانگهاي (يا حتي شهرهاي كمتر شناخته‌شده‌اي نظير شن‌ژن يا داليان) بوده باشد به نكته‌اي بديهي اشاره مي‌كند.
در اين شهرها بازديدكنندگان به فرودگاه‌هايي درخشان با معماري جالب توجه وارد مي‌شوند و سپس با تاكسي‌هاي الكتريكي به مراكز شهر برده مي‌شوند كه پر هستند از آسمان‌خراش‌هاي منطبق با استانداردهاي زيست‌محيطي. در آينده نه چندان دور اين بازديدكنندگان سوار بر اتوبوس‌هاي ترافيك‌گريز مي‌شوند كه با انرژي پاك و ايمن خورشيدي تغذيه مي‌شوند.
با توجه به بودجه سالانه ۵۰۰ ميليارد دلاري كه چين صرف زيرساخت‌هاي شهري‌اش مي‌كند (رقمي معادل ۹ درصد توليد ناخالص ملي‌اش و بسيار بيشتر از كشورهاي اروپايي و آمريكا است) و همچنين با توجه به بيشترين نرخ مهاجرت جمعيت روستاهاي چيني به مناطق شهري كه در طول تاريخ انساني بي‌سابقه است هر تصميمي كه دولت چين در مورد شهرهايش بگيرد آينده شهرنشيني را تحت تاثير قرار خواهد داد. مي‌خواهيد بدانيد كه آينده تكنولوژي شهري چگونه خواهد بود؟ به نصيحت معاون رييس‌جمهور آمريكا گوش كنيد و چشم‌هايتان
را به شرق بدوزيد!
آسمان‌خراش‌هاي منطبق بر استاندارد
سرعت پيشرفت چين كه تا به حال خيره‌كننده بوده است در آينده حتي بيشتر هم خواهد شد. يك شركت ساختماني چيني يك روش ساخت منطبق بر استاندارد ابداع كرده است كه ساخت آسمان‌خراش‌هاي با الگوي بهينه مصرف انرژي را در چند هفته ممكن مي‌كند و هزينه و تلفات ساخت را به طور قابل ملاحظه‌اي كاهش مي‌دهد.
شركت براود گروپ (Broad Group ) امسال اين روش را به آزمون نهايي خواهد گذاشت و يك آسمان‌خراش ۲۲۰ طبقه – بلندترين آسمان‌خراش جهان - را ظرف تنها ۹۰ روز در شانگسا در جنوب چين خواهد ساخت. (ساخت بلندترين ساختمان حال حاضر جهان برج خليفه در دبي كه بيش از ۱۶۰ طبقه دارد ۶ سال به طول انجاميد.)
با وجود اينكه اين پروژه سنگ بزرگي به نظر مي‌رسد كه براود برداشته است اما اين شركت پيش‌تر از اين توانايي خودش را در چند طرح آزمايشي ثابت كرده است. در دسامبر گذشته اين شركت يك هتل ۳۰ طبقه را در شانگساي در نزديكي دفتر مركزي‌اش ظرف تنها ۱۵ روز ساخت.
روش ساخت به كار گرفته شده بر استفاده از قطعات پيش‌ساخته مبتني است (۹۳ درصد كار هتل در كارخانه انجام شده بود) كه باعث مي‌شود ضايعات ساخت، ۱ درصد يك پروژه معمولي ساختماني باشد. همچنين با توجه به اينكه قسمت‌هاي زيادي از ساختمان از قبل سر هم مي‌شوند مهندسان مي‌توانند امكانات زيست‌محيطي نظير عايق‌هاي حرارتي يا آسانسورهاي توليد‌كننده برق را به طور يكپارچه در ساختمان تعبيه كنند. براود اظهار كرده كه تا به حال امتياز استفاده از روشش را به ۶ شركت چيني فروخته است و در حال مذاكره با دو شركت خارجي هم هست.
اتوبوس‌هاي ترافيك‌گريز
چيني‌ها در سال ۲۰۱۱، 5/14 ميليون ماشين خريده‌اند. اين رقم تا آخر اين دهه ممكن است به ۵۰ ميليون عدد هم افزايش پيدا كند و منجر به ترافيك وحشتناك در جاده‌هاي چين شود. (اخيرا يك گره ترافيكي در بيرون شهر پكن ۱۱ روز به طول انجاميد.) با توجه به چنين مشكلات حاد ترافيكي عجيب هم هست كه كسي قبل از اين به فكر اتوبوس‌هاي تندرو سه‌بعدي نيفتاده است. استدلال ساده است: اگر نمي‌توانيد از لابه‌لاي ماشين‌هاي قفل شده بگذريد خب از بالاي سرشان رد شويد!
اين وسايل نقليه قوس‌دار كه اتوبوس‌هاي ترافيك‌گريز نام گرفته‌اند مانند يك بازي كروكت (بازي گوي و حلقه) عمل مي‌كنند؛ اما بازي‌اي كه در آن حلقه از بالاي سر گوي‌ها عبور مي‌كند. اين وسيله كه توسط شركت تجهيزات حمل‌ونقل شن‌ژن هوشي (Shenzhen Huashi Future Parking Equipment ) ساخته شده مي‌تواند در هر واگن ۱۲۰۰ مسافر را از بالاي يك خيابان دو‌طرفه عبور دهد در حالي كه ماشين‌ها در خيابان زيري به سهولت حركت مي‌كنند (يا نمي‌كنند! در ساعات شلوغ و پرترافيك!). اين شركت ادعا مي‌كند كه اين وسيله گره‌هاي ترافيكي را تا ۳۰ درصد كاهش مي‌دهند و از آنجا كه به تونل يا ريل‌هاي هوايي نياز ندارد ۹۰ درصد ارزان‌تر از مترو يا مونوريل تمام مي‌شود. اين وسيله با توليد برق به وسيله صفحات (پنل‌هاي) خورشيدي تعبيه شده
بر روي سقف يا در ايستگاه‌ها هزينه كمتري هم خواهد داشت.
تاكسي‌هاي الكتريكي
دولت چين كه اميد دارد طلايه‌دار حمل‌ونقل الكتريكي در جهان باشد مي‌خواهد كه ۵۰۰ هزار وسيله نقليه الكتريكي و برقي دوگانه‌سوز (plug-in hybrid) تا سال ۲۰۱۵ و بيش از ۵۰ ميليون دستگاه تا سال ۲۰۲۰ در راه‌هاي چين تردد كنند. دولت براي محقق شدن اين هدف اقدام به پرداخت كمك‌هزينه هم مي‌كند؛ كمك‌هزينه‌هايي شامل۸۸۰۰ دلار براي هر وسيله نقليه الكتريكي كه توسط شركت‌هاي تاكسي‌راني و دولت‌هاي محلي خريداري شود.
در نتيجه دولت چين بيشترين تعداد تاكسي‌هاي الكتريكي در سراسر جهان را دارا است و احتمالا تفوقش را گسترش هم خواهد داد. در حومه شهر پكن فوتون‌هاي الكتريكي مسافرها را به مقصد ديوار چين يا از مبدا آنجا جابه‌جا مي‌كنند. در شهر جنوبي شن‌ژن كه بزرگ‌ترين ناوگان تاكسي‌ها و اتوبوس‌هاي بدون كربن را دارا است رانندگان تاكسي صدها اي‌سيكس( E6) را مي‌رانند ماشين الكتريكي ساخت كارخانه اتومبيل‌سازي بي‌واي‌دي(BYD) به پشتيباني وارن بافت.
دولت محلي شن‌ژن تمايل دارد كه تا آخر اين سال ۲۴۰۰۰ وسيله نقليه الكتريكي و ۱۲۷۵۰ ايستگاه شارژ را در جاده‌هاي شهر ببيند. اما اين برنامه‌ها ممكن است متعاقب تصادف منجر به مرگ يك تاكسي الكتريكي (ممكن است باتري دستگاه معيوب بوده باشد) متوقف شوند؛ هرچند كه نگراني‌هاي امنيتي به ندرت در چين منجر به توقف پروژه‌هاي بلندپروازانه دولت مي‌شوند.
انرژي هسته‌اي پاكيزه‌تر و ايمن‌تر
چين كه از كمبود انرژي الكتريكي در بسياري از شهرهايش نگران است عجله دارد كه تكنولوژي هسته‌اي‌اش را كه با سوخت توريوم تغذيه مي‌شود توسعه دهد. بعضي از كارشناسان انرژي پيش‌بيني مي‌كنند كه توريوم انقلابي در صنعت هسته‌اي – كه از بعد حادثه نيروگاه فوكوشيماي ژاپن در سال ۲۰۱۱ با نگراني‌هاي امنيتي دست به گريبان است – به وجود خواهد آورد.
در مقايسه با اورانيوم، توريوم در طبيعت فراوان‌تر است باعث گداخت هسته مركزي نمي‌شود و ضايعات راديواكتيو كمتري هم توليد مي‌كند. مجموعه اين عوامل آن را به گزينه جذاب‌تري براي جبران كمبود الكتريسيته چين كرده‌اند (هرچند كه منتقدين هشدار مي‌دهند كه توريوم هنوز در مقياس تجاري آزمايش نشده و هنوز مشكلات جدي امنيتي و ضايعاتي دارد.)
جالب است كه ايالات متحده در خلال جنگ سرد پيشگام تحقيقات هسته‌اي در مورد توريوم بود و سپس آن را به خاطر كاربرد محدودش در توليد سلاح رها كرد. چين (همراه با فرانسه، هند و نروژ) در حال حاضر آن تحقيقات اوليه را پيش برده و قصد دارد كه پيش‌قراول ابداعات جهاني در زمينه توريوم باشد. چين ۴۰ درصد تاسيسات هسته‌اي جهان را ساخته است و اگر موفق شود توريوم را به كار گيرد (نمونه آزمايشگاهي نخستين نيروگاه كشور طبق برنامه بايد تا ۵ سال ديگر كامل شود) اين تكنولوژي قطعا نقش مهمي در برنامه‌هاي دولت خواهد داشت. طبق اين برنامه‌ها دولت بايد توليد انرژي هسته‌اي‌اش را ظرف ۲ دهه آتي تا ۲۰ برابر افزايش داده و وابستگي‌اش را به سوخت فسيلي كاهش دهد.
قطارهاي فشنگي
سيستم حمل‌ونقل ريلي پرسرعت چين با داشتن وسيع‌ترين شبكه ريلي جهان و قطارهاي بسيار پيشرفته‌اش يادآور دنياي آينده است. اما آخرين ابداع چين بيشتر الهام‌گرفته از گذشته است. جديدترين قطار فشنگي چين كه شكلي شبيه شمشيرهاي سنتي چيني دارد با سرعت بيشينه ۳۱۱ مايل در ساعت هوا را مي‌شكافد و مي‌تواند فاصله بين پكن و شانگهاي را در كمتر از ۳ ساعت طي كند؛ 5/4 برابر سريع‌تر از قطارهاي آمترك (Amtrak) كه در مسير پرتردد بوستون – واشنگتن رفت‌وآمد مي‌كنند (كه در آن ترافيك معمولي قطارها از همين سرعت نيز مي‌كاهد).
در آينده قطارهايي مانند اين قادر خواهند بدون اينكه مجبور باشند به خاطر مسافرها توقف كنند مسير بين شهرها را به سرعت بپيمايند. چن جيانجون (Chen Jianjun) طراح در فكر ساخت سيستمي متشكل از چند غلاف است كه بتوانند بر روي قطارهاي در حال حركت سوار يا از آنها جدا شوند تا مسافرها از آنها پياده و سوار شوند بدون اينكه قطار مجبور به توقف شود. توقف‌هاي قطار در حال حاضر 5/2 ساعت به زمان سفر بين پكن و گوان‌ژو اضافه مي‌كند. محققان دانشگاه جياتونگ (Southwest Jiaotong University ) در حال كار بر روي گونه‌اي از قطارهاي مگلو (Maglev-style trains) هستند كه مسافران را با سرعتي بيش از ۶۰۰ مايل بر ساعت جابه‌جا مي‌كنند. ابداعاتي نظير اين مي‌توانند كاري كنند كه سفر هوايي به تاريخ بپيوندند.
جديدترين فرودگاه‌هاي جهان
توانايي چين در ساخت سريع و بهينه زيرساخت‌هاي شهري در هيچ قسمتي مانند حمل‌ونقل هوايي نمود ندارد. تنها در سال‌هاي بين ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ دولت مركزي با صرف هزينه ۴۰ ميليارد دلار ۳۳ فرودگاه جديد ساخت و ۳۳ فرودگاه ديگر را هم نوسازي و تجهيز كرد. اين سرعت سرگيجه‌آور قرار است تا سه سال ديگر هم ادامه پيدا كند زماني كه چين ۷۰ فرودگاه ديگر هم خواهد ساخت؛ از جمله يك فرودگاه عظيم در پكن – سومين فرودگاه شهر – كه ظرفيت سالانه‌اش دو برابر ظرفيت فرودگاه هارتسفيلد آتلانتا (Hartsfield) – شلوغ‌ترين فرودگاه حال حاضر جهان – خواهد بود.
اينها همه سفر هوايي بين شهري در چين را متحول كرده‌اند و در كشوري كه تا همين اواخر هم شديدا وابسته به قطارهايش بود راه‌ها را كوتاه كرده‌اند. خطوط هوايي شبكه‌هاي محلي‌شان را گسترده‌تر مي‌كنند (هرچند كه ميزان تقاضاي مسافران به سرعت ظرفيت‌ها افزايش نمي‌يابند؛ نمونه‌اش فرودگاهي كه ۵ سال پيش با هزينه ۵۷ ميليون دلار در ايالت گوييژو (Guizhou) ساخته شد و در كل سال ۲۰۰۹ تنها ۱۵۱ مسافر به خود ديد).
فرودگاه‌هاي چين همچنين مجهز به جديدترين تكنولوژي‌هاي اين عرصه هستند. نظير تكنولوژي‌هاي زيست‌محيطي خطوط خودكار كنترل گذرنامه و پيشرفته‌ترين دستگاه‌هاي تشخيص مواد منفجره. مسافران هم متوجه اين نكات شده‌اند: در ليست سكاي‌تركس (Skytrax) از بهترين فرودگاه‌هاي جهان در سال ۲۰۱۲ دو فرودگاه از چين به چشم مي‌خورد كه بيشتر از هر كشور ديگري در جهان است.
انرژي خورشيدي
در سال ۲۰۱۰ چين با پيشي گرفتن از آمريكا لقب بزرگ‌ترين مصرف‌‌كننده انرژي جهان را از آن خود كرد. اين كشور براي تامين نياز ظاهرا بي‌پايان انرژي‌اش به صنعت انرژي خورشيدي توجه نشان داده است. چين در حال حاضر هم در زمينه ساخت صفحات خورشيدي (پنل‌هاي خورشيدي) در جهان پيشرو است و آماده ساخت يك نيروگاه خورشيدي عظيم مي‌شود.يك نيروگاه خورشيدي با ظرفيت توليد ۱ گيگاوات توان قرار است در داتانگ (Datong) شهري در ايالت شانگ‌زي (Shanxi) كه به خاطر ذخاير زغال‌سنگش معروف است ايجاد شود در همين حال دو شركت چيني و آمريكايي در ساخت يك نيروگاه خورشيدي با ظرفيت توليد ۲ گيگاوات در مغولستان داخلي همكاري مي‌كنند. اين نيروگاه بزرگ‌ترين نيروگاه خورشيدي جهان خواهد بود و ظرفيتي دو برابر بيشتر از رآكتورهاي هسته‌اي فعال ايالات متحده خواهد داشت.
گروه بازرگانان چين(Hong Kong-based China Merchants Group)نيز در همين حين در حال ساخت يك نيروگاه خورشيدي ۵۰۰ مگاواتي است كه صفحات خورشيدي آن به جاي آنكه مطابق استاندارد فعلي اين صنعت بر زمين قرار گيرند روي سقف نصب مي‌شوند. اين شركت از مساحت ۳۲ ميليون فوت مربعي سقف‌ها استفاده مي‌كند و به اين ترتيب دغدغه‌هاي زيست‌محيطي مبني بر اشغال بيش از اندازه اراضي را كه در مورد نيروگاه‌هاي متداول وجود دارد كاهش مي‌دهد.
بازيافت زباله
با رشد و توسعه شهرهاي چين ساكنان اين شهرها هر روز كوهي از زباله توليد مي‌كنند كه مناطق شهري را احاطه مي‌كنند. فقط پكن در هر روز ۱۸۰۰۰ تن زباله توليد مي‌كند. با اين مقدار زباله مي‌توان در يك سال ورزشگاه رز باول كاليفرنيا (Rose Bowl) را ۲۹ بار پر كرد. براي حل اين مساله شركت‌هاي چيني در حال توسعه تكنولوژي‌هاي مدرن و پيشرفته‌اي هستند كه به زودي روش‌هايي نظير دفن يا سوزاندن زباله را منسوخ مي‌كنند يا اقلا از رواج آنها خواهند كاست.
گلدن‌وي بيوتك (Goldenway Bio-Tech ) در چين سيستمي را ابداع كرده كه مي‌تواند در هر روز ۴۰۰ تن زباله غذايي را به كود تبديل كند. اين فرآيند بدون بو از يك آنزيم فرآوري شده استفاده مي‌كند كه زباله‌ها را ظرف تنها ۱۰ ساعت تجزيه كرده و پودر قهوه‌اي رنگي حاصل مي‌كند كه به گفته گلدن‌وي مناسب استفاده در كشاورزي ارگانيك است. اين شركت در حال بهره‌برداري از ۱۰ كارخانه از اين نوع در سراسر چين است هر چند كه از زمان پرده‌برداري از طرح‌هايش با مخالفت شهرونداني روبه‌رو شده است كه نگران مشكلات بهداشتي و بوي بد ناشي از اين كارخانه‌ها هستند.
