به گزارش مشرق، دولت سیزدهم در حالی تابستان سال ۱۴۰۰ روی کار آمد که صادرات نفت ایران به بهانه تحریم‌ها به شدت کاهش پیدا کرده بود. در آن زمان، کاهش صادرات نفت به حدی بود که تمام مخازن نفتی ایران پر شد و نفتکش‌ها در نزدیکی سواحل ایران با مخازن پر به صف شدند.

در دولت گذشته همچنین ایران کاهش تکلیفی تولید نفت را نیز در دستور کار قرار داد زیرا توانایی فروش را نداشت. این موضوع در کنار عدم سرمایه‌گذاری برای حفظ ظرفیت تولید باعث شد تا آنگونه که محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز تاکید کرد، یک میلیون بشکه از ظرفیت تولید نفت ایران از دست برود و بعد از آن در دولت سیزدهم با سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری این ظرفیت احیا شد و ظرفیت تولید نفت ایران در اسفند سال گذشته به ۳ میلیون و ۸۳۸ هزار بشکه در روز رسید.

اما پیش از افزایش این ظرفیت، ایران توانست صادرات نفت خام و میعانات گازی خود را افزایش دهد. رییس‌ دولت سیزدهم افزایش ۴۰ درصدی صادرات نفت ایران را اعلام کرد و وزیر نفت نیز تاکید کرد که ایران تنها نفت خود را نمی‌فروشد بلکه پول آن را نیز دریافت می‌کند.

نگاهی به آمارهای اقتصادی نیز از تاثیر مثبت نفت بر اقتصاد ایران حکایت دارد که نشان می‌دهد ایران توانسته در این بخش درآمد بیشتری را به اقتصاد تزریق کند.

مهر تایید آمارهای اقتصادی بر افزایش صادرات نفت ایران

تولید ناخالص داخلی کشور با احتساب نفت و بدون احتساب نفت در ۹ ماهه سال ۱۴۰۰ آخرین آماری است که در خصوص رشد اقتصادی ایران منتشر شده است.

بر اساس اعلام بانک مرکزی، تولید ناخالص داخلی ایران به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ در ۹ ماهه سال ۱۴۰۰ نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب از افزایش ۴.۱ و ۳.۴ درصدی برخوردار بوده است.

بر اساس این گزارش، نفت به تنهایی سهمی ۵.۴ درصدی در افزایش تولید ناخالص داخلی داشته است. همچنین رشد ارزش‌افزوده نفت در ۹ ماهه سال گذشته ۱۱.۷ درصد بوده که بالاترین رشد در در گروه‌های مختلف تاثیر گذار بر رشد اقتصادی داشته است.

از سوی دیگر بانک مرکزی و وزارت اقتصاد نیز بر اجرای تعهدات نفت در بودجه ۱۴۰۰ تاکید کرده‌اند. وزیر اقتصاد نیز با اعلام واریز بیش از ۱۹۰ هزار میلیارد تومان درآمدهای صادرات نفت خام و میعانات به خزانه در سال ۱۴۰۰ و مقایسه آن با رقم ۱۷ هزار میلیارد تومانی در سال ۱۳۹۹ (رشد رشد ۱۱۱۷ درصدی)، آن را نشانه‌ای از این دانست که در شرایط سخت تحریم هم می‌توان از ظرفیت دیپلماسی اقتصادی و همت مدیریت جهادی برای جهش صادرات استفاده کرد.

از سوی دیگر، آمار فروش نفت به‌عنوان یکی از حیاتی‌ترین اطلاعات کشور حداقل به‌وسیله ۱۰ نهاد نظارتی و بالادستی مختلف کنترل می‌شود و طبیعتاً نمی‌توان به این سادگی که ادعا می‌کنند و به‌طور هم‌زمان، سر همه این نهادها کلاه گذاشت.

تایید رشد تولید نفت ایران در گزارش‌های اوپک

بر اساس آخرین گزارش اوپک که در خصوص تولید نفت اعضای این سازمان در ماه گذشته میلادی(آوریل) منتشر شده، تولید نفت ایران در ماه آوریل در مقایسه با ۳ ماهه اول سال ۲۰۲۲ میلادی رشدی ۳۶ هزار بشکه‌ای را به همراه داشته است.

ایران در ماه آوریل روزانه ۲ میلیون و ۵۶۴ هزار بشکه نفت تولید کرده که این رقم در ۳ ماهه ابتدایی سال جاری میلادی ۲ میلیون و ۵۲۸ هزار بشکه و در سال ۲۰۲۱ حدود ۲ میلیون و ۳۹۲ هزار بشکه بوده است.

با توجه به آنکه ایران در این مدت تغییری در ظرفیت پالایشی خود نداشته و میزان مصرف نفت خام در کشور تغییری نکرده، بنابراین این افزایش تولید صرف صادرات شده است و با توجه به اینکه چین استراتژیک‌ترین بازار نفت صادراتی ایران به شمار می‌رود، احتمالا این افزایش تولید نیز راهی بازار چین شده است.

چین یکی از مهمترین بازارهای صادراتی نفت ایران است. در حالی که اغلب کشورها از دریافت نفت ایران در شرایط تحریم سرباز می‌زدند اما چین به واردات نفت ایران ادامه داد.

افزایش صادرات به چین؛ بازاریابی فعال یا ارزان‌فروشی؟

با این حال، جنگ روسیه و اوکراین و در خطر بودن بازارهای صادراتی نفت روسیه در اروپا باعث شد تا برخی رسانه‌ها از چرخش روسیه به سمت آسیا برای فروش نفت خود خبر دهند. در این میان برخی مدعی شدند که روسیه بازار نفت ایران در کشور اژدهای زرد را با ارزان فروشی های روسیه از دست داده است.

این در حالی است که  در ۳ ماهه اول سال ۲۰۲۲، ایران روزانه به طور میانگین ۸۲۹ هزار و ۲۶۰ بشکه نفت به چین صادر کرده بود که با یک حساب سرانگشتی مشخص می‌شود که صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۲ تا پایان ماه مارس ۷۴ میلیون و ۶۳۳ هزار بشکه برآورد می‌شود. صادرات ایران به چین در سال ۲۰۲۱ میلادی بیش از ۲۶۳ میلیون بشکه بوده است.

بنابراین حدود ۲۱ درصد از صادرات نفت ایران به چین از ابتدای سال ۲۰۲۱ تاکنون در ۳ ماهه ابتدایی سال ۲۰۲۲ انجام شده است.

افزایش صادرات نفت ایران به چین در این مدت در حالی اتفاق افتاده که برخی این رشد صادرات را ناشی از ارزان‌فروشی ایران می‌دانند و تخفیف‌های بزرگ را دلیل اقبال چین برای خرید نفت ایران در شرایط تحریم عنوان می‌کنند.

با توجه به افزایش قیمت نفت در سال جاری میلادی و میزان صادرات نفت ایران به چین، درآمد ایران از صادرات نفت به کشور اژدهای زرد، بیش از ۷.۳ میلیارد دلار است.

بنابراین ایران در سال گذشته میلادی از صادرات نفت خود به چین درمجموع حدود ۱۴.۷ میلیارد دلار درآمد به دست آورده است و با توجه به صادرات ۲۶۳ میلیون بشکه‌ای، قیمت فروش هر بشکه نفت ایران به چین ۵۵.۸۴ دلار برآورد می‌شود.

با توجه به آنکه قیمت نفت ایران بر اساس اطلاعات اوپک در سال گذشته میلادی ۶۰ دلار در هر بشکه بوده، بنابراین ایران هیچ ارزان‌فروشی برای صادرات نفت خود انجام نداده، بلکه با پیدا کردن مسیرهایی برای دور زدن تحریم‌ها و همچنین بازاریابی‌های گسترده، توانسته بزرگترین واردکننده نفت خود را مجاب کند که نفت ایران را بخرد.

دزدی دریایی آمریکا با ناکامی از توقف صادرات نفت ایران

با وجود این اسناد و مدارک که تنها مربوط به سازمان‌ها و نهادهای داخلی نیست و از اوپک گرفته تا رسانه‌های آمریکایی نیز بر آن صحه گذاشته‌اند، برخی با استناد به آمار مراکز غیرمعتبر به دنبال زیر سوال بردن افزایش صادرات ایران در دولت سیزدهم هستند.

در آخرین اقدام، برخی از رسانه‌های داخلی با تکیه بر آمار پترو لجستیک (رسانه‌ای که آمار و اطلاعات آن مورد تایید سازمان‌های بین‌المللی نیست) از کاهش صادرات نفت ایران به زیر ۵۰۰ هزار بشکه در روز در هفته‌های اخیر خبر داده‌اند.

از سوی دیگر اگر صادرات نفت ایران تا این حد پایین آمده بود دوباره باید شاهد افزایش حضور نفتکش‌ها در سواحل ایران می‌بودیم و این در حالی است که صادرات نفت ایران به خوبی در حال انجام است و این صادرات تا آنجا است که آمریکا دوباره به رویکرد شکست خورده خود برای دزدی دریایی محموله‌های نفتی ایران روی آورده است.

در واقع آمریکا هر کجا که نتوانسته صادرات نفت ایران را با اهرم تحریم متوقف کند، چهره واقعی خود را در مناسبات بین‌المللی نشان داده و دزدی دریایی کرده است. در آخرین اقدام نیز توقیف محموله نفتی ایران در یونان اتفاق افتاد که البته از سوی ایران بی‌جواب نماند و سپاه ایران در واکنشی سریع ۲ نفتکش یونانی را در خلیج فارس توقیف کرد.

ایران در دولت سیزدهم با احیای بازارهای سنتی و همچنین بازاریابی‌های جدید خود توانسته صادرات نفت را با وجود تحریم ها و بدون تخفیف‌های عجیب و غریب افزایش دهد و این موضوع برای آمریکا که به دنبال به صفر رساندن صادرات نفت ایران بود قابل قبول نیست.

اما همنوایی برخی رسانه های داخلی با ادعای کاهش صادرات نفت جای تعجب دارد.