در مطلب نيويورکر با عنوان "شبکه ساز" آمده است:
سعد محسني بيشتر زندگي اش را در استراليا بزرگ شده و سرسختانه حامي غرب است. برنامه رسانه اي او نيز بازتاب حساسيت هاي غرب است. او که در استراليا زندگي کسل کننده اي داشته و دوست داشت به جاي مسايل انتزاعي، به موضوعات واقعي مشفول شود، پس از اشغال افغانستان در سال 2002 به اين کشور رفت و در صدد فعاليت رسانه اي برآمد. وي به ياد مي آورد که در ابتدا براي راه اندازي يک راديو به پول نياز داشت و اين ماجرا را با احمد رشيد که يک روزنامه نگار و نويسنده بود مطرح کرد. رشيد چند روز بعد با "آندرو ناتسيوس"، يکي از مسئول سازمان USAID* سر يک مهماني شام ديدار کرد. در آن ديدار، ناتسويس اعلام کرده بود که موضوع سرمايه گذاري يو.اس.ايد در اين ايستگاه راديويي را پيگيري خواهد کرد.
نيويورکر در اين بخش از گزارش خود آورده است:
آمريکا سابقه طولاني در بودجه رساني براي رسانه هاي خارجي با هدف رسيدن به اهداف سياست خارجي واشينگتن داشته است. طي جنگ سرد، سازمان سيا به طور مخفيانه بودجه در اختيار "راديو آزاد اروپا" و " راديو آزادي" قرار مي داد. در افغانستان و عراق نيز وزارت خارجه آمريکا و يو.اس.ايد (به عنوان بخشي از وزات خارجه ايالات متحده) به رسانه هاي "مستقل" کمک کرده اند.
نيويورکر سپس ادامه دادستان را اينگونه پي مي گيرد:
مقامات يو.اس.ايد سرانجام با محسني ديدار کردند و پذيرفتند که در راه اندازي يک شبکه راديويي 228 هزار دلار سرمايه گذاري کنند.
اما هنوز يکي دو سال از راه اندازي "آرمان" نگذشته بود که محسني که اينک با پشتگرمي يو.اس.ايد، راديوي خود را راه اندازي کرده بود به فکر ايجاد يک شبکه تلويزيوني افتاد. خاصه که در اين زمان نزديک به دو سوم مردم افغانستان تماشاگر رسانه تلويزيون شده بودند.
در اين جا بود که يو.اس.ايد براي ايجاد فرستنده و تاسيسات زيرساختي 2.5 ميليون دلار ادر اختيار او گذاشت. و به اين ترتيب، اولين برنامه تلويزيوني "شبکه طلوع" در اکتبر 2004 به روي آنتن رفت. [بنابر اطلاعات منتشر شده رسمي، يو.اس.ايد در چارچوب تدابير معطوف به "گذار"، از 2001 تا 2005 بيش از 18,424,868 دلار فقط در بخش رسانه افغانستان مصرف کرده بود].
نيويورکر ادامه مي دهد:
اگرچه شبکه طلوع در انتخابات رياست جمهوري افغانستان از کانديداي خاصي به طور علني حمايت نکرد اما دوستان محسني مي دانستند که وي از عبدالله عبدالله رقيب حامد کرزاي حمايت مي کند. او که زماني حامي جدي کرزاي بود، اينک مي گفت: ديدگاه من تغيير کرده است، ديگر احساس نمي کنم دولت کرزاي بتواند اصلاحات را در افغانستان اعمال کند. به اين ترتيب بود که در ماه آگست،
همزمان با آغاز راي گيري، شبکه طلوع گزارش داد که اکثر راي ها به کرزاي تقلبي بوده است.
موفق ترين برنامه شبکه طلوع، برنامه " افغان استار" است. هر پنج شنبه شب حدود يک سوم از 30 ميليون جمعيت افغان در جلوي تلويزيون جمع مي شوند تا اين برنامه را تماشا کنند. در مناطق روستايي بدون برق، مردم تلويزيون هاي خود را از طريق ژنراتور گازوئيلي و يا با باتري ماشين روشن مي کنند تا به تماشاي اين برنامه بپردازند. اما موضوع اين برنامه چيست؟ بلي، اين برنامه دقيقا برگفته از برنامه "بُت آمريکايي"(American Idol) در آسياي ميانه بود.
نيويورکر ادامه مي دهد:
از تمامي کارت ويزيت هايي که محسني جمع آوري کرده بود، شايد مهمترينش متعلق به " تام فرستون" بود. در اوايل دهه 70، فرستون به سراسر اروپا سفر کرد و در نهايت از افغانستان سر درآورد. فرستون پس از به روي کار آمدن دولتي کمونيستي فوري به آمريکا بازگشت و شبکه MTV را راه اندازي کرد. فرستون از طريق "سارا تکش" با محسني ديدار کرد و در سال 2007 به همراه
محسني به افغانستان بازگشت. وي پس از مدت کوتاهي به عضويت "حلقه موبي" درآمد و محسني را به کهکشاني از افراد برجسته رسانه اي غرب از جمله " رابرت مرداک"، " جان استيوارت"، " چارلي رُز"، اريک اشميت" از " گوگل" و " جوزف راويتچ" معرفي کرد.
بازديد مسوولان يو.اس.ايد
از اين ميان، معرفي محسني به رابرت مرداک نتيجه بخش بود. مرداک و محسني وجه مشترک آشکاري با يکديگر داشتند، آنها هر دو ريشه اي استراليايي داشتند، به گسترش رسانه تمايل داشتند و غريزه براي پول درآوردن داشتند. اولين ديدار مرداک و محسني در سال 2006 بود که دو طرف با اشتياق باهم گفتگو کردند. مرداک و محسني توافق کردند که با همکاري يکديگر شبکه "فارسي وان" را راه اندازي کنند. اين شبکه اکنون سريال هاي سرگرمي و اکشن پخش مي کند و 120 ميليون فارسي زبان در ايران، آسياي ميانه و خاورميانه اين سريال ها را تماشا مي کنند.
ريچارد هالبروک، نماينده ويژه دولت آمريکا در امور افغانستان و پاکستان، تنش بين ارزش هاي محسني و سنت هاي جاري را عميق توصيف مي کند.
نيويورکر با اشاره به اين توصيفات هالبروک مي نويسد: حرف هاي هالبروک سيل سرمايه آمريکا به سوي او را توضيح مي دهد. اينکه در کنار خانواده محسني، بزگترين حامي مالي وي يو.اس.ايد بوده است.
نيويورکر در بخش ديگري از گزارش خود از ديدار مديرعامل بي.بي.سي با وي خبر مي دهد. شايد بي دليل نباشد که مديرعامل بي.بي.سي کار او را بي نظير توصيف مي کند.
--------
پينوشت:
* USAID از بازوهاي اجرايي وزارت خارجه امريکاست که بخشي از بودجه اين وزارتخانه را به خود اختصاص مي دهد. اين سازمان، حامي پروژه هاي سياسي براندازانه در ايران است. USAID به نوبه خود، بودجه تعداد ديگري از سازمان هاي برانداز از جمله بخش اعظم بودجه NED را نيز تامين مي کند.