به گزارش خبرنگار اجتماعي مشرق، تداوم نزديک به يک دهه خشکسالي، احداث بيش از 20 سد مخرني و انحرافي در حوزه آبريز درياچه و احداث غير اصولي جاده شهيد کلانتري با تخليه ميليونها تن خاک در قلب درياچه چنان فاجعهاي را در شمال غرب ايران رقم زده که اگر بيش از اين غفلت کنيم به گفته مديرکل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي تا سه سال آينده ديگر هيچ اثري از درياچه اروميه باقي نماند.
در حال حاضر بيش از يکچهارم وسعت درياچه به مساحت 120 هزار هکتار در نتيجه پسروي آب درياچه کاسته شده به طوري که برخي از قسمتهاي جنوبي درياچه کاملا غير قابل دسترس و به نمکزار تبديل شده است.
در حال حاضر به دليل بالا بودن تبخير بالاي آب 60 درصد از مساحت اين درياچه شامل سه هزار هکتار خشک و تبديل به شوره زار شده است.
متولي اصلي درياجه اروميه يعني حسن عباس نژاد مديرکل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي تبخير بسيار بالاي آب، کاهش شديد آب ورودي به درياچه، شرايط اقيلمي منطقه، کاهش نزولات آسماني، عدم استفاده اصولي از منابع آب زيرزميني به همراه عوامل انسان ساز را از اهم دلايل بحراني شدن درياچه اروميه دانست و افزود: براساس پيش بيني کارشناسان و با توجه به افزايش شش تا پنج درجهاي دماي هوا در سالجاري درياچه اروميه تا سه يا پنج سال آينده کاملا نابود و از بين خواهد رفت.
اما بايد گفت به واقع سوء مديريت در بخش محيط زيست طي 10 سال گذشته علت اصلي مرگ درياچه اروميه است. درياچه اي که زماني داراي 102 جزيره بود که همه آنها از سوي سازمان يونسکو به عنوان اندوخته طبيعي جهان به ثبت رسيدهاست. جزيره اِشک، زيستگاه پرندگان زيباي کوچگ، از جمله مرغ آتش و تنجه و نيز گوزن زرد ايراني بود.
درياچهاي که نزديک 40سال از اعلام حفاظت از آن ميگذرد و عنوان يکي از 9ذخيرهگاه بيوسفري را در يونسکو با خود يدک ميکشد و از سال 1354 نيز در زمره يکي از مهمترين تالابهاي بينالمللي جهان به شمار مي آيد.
برخي کارشناسان ساخت پل بر روي اين درياچه و همچنين ساخت و سازهاي صنعتي در اطراف اين درياچه را از عوامل آسيب ديدن درياچه اروميه ميدانند و مي گويند: « چرخش آب درياچه اروميه به صورت پادساعتگرد است، اما پل شهيد کلانتري که از سمت غرب حدود 12 کيلومتر و از سمت شرق حدود 3/2 کيلومتر خاکريزي شده مانع چرخش طبيعي آب است. اين پل در يکي از کمترين فاصلههاي گلوگاهي درياچه اروميه احداث شده و در واقع مانند يک طناب بر گردن اين درياچه چرخش آب را خفه کرده است.»
با وجود اعتراضهاي مکرر کارشناسان محيطزيست نسبت به تاثيرات مخرب اين پل بر زيستبوم درياچه اروميه، مسوولان وزارت راه طرحهايي براي گسترش ميانگذر درياچه اروميه دارد. تبديل اين ميانگذر به يک اتوبان دوبانده و گذشتن يک خط آهن از ميان درياچه از جمله اين طرحهاست.عدم صدور مجوز استحصال نمک از درياچه اروميه از ديگر مواردي است که برخي کارشناسان معتقدند در اين شرايط به آسيب بيشتر به اين درياچه ميانجامد.
اقدامي که مورد مخالفت سازمان حفاظت از محيطزيست کشور قرار دارد: درياچه اروميه بهعنوان يک پارک ملي شناخته ميشود و طبق قوانين سازمان حفاظت محيطزيست امکان هيچ نوع بهره برداري از آن وجود ندارد و تاکنون مجوز و پروانه رسمي از طرف اين سازمان به بهرهبرداران نمک صادر نشده است.
کاهش مداوم آب درياچه و افزايش ميزان نمک موجب شده در حال حاضر 200 تا 250 هزار هکتار از زمين هاي اطراف درياچه اروميه به شوره زار تبديل شود. اما اگر اين روند همچنان ادامه يابد و درياچه اروميه خشک شود، مشکلاتش تنها گريبانگير اروميه نخواهد بود و بهدليل وجود 8 ميليارد تن نمک در درياچه، پس از خشک شدن، با وزيدن بادهاي فصلي تمامي زمينهاي استان آذربايجان غربي و 5 استان همجوار آن به شوره زار تبديل ميشود. در اين صورت حتي ممکن است دامنه تأثيرات پخش اين مقدار نمک به زمينهاي کشورهاي اطراف نيز خسارات جبران ناپذيري وارد کند.
خشکي،ماسه و نمک همه جا را فرا گرفته ،غلظت نمک به 360 گرم در ليتر رسيده ،آب 6 متر در مقايسه با 13 سال گذشته افت سطح داشته اما هنوز هم هيچ کس باور ندارد ،درياچه اروميه در حال احتضار است.