به گزارش مشرق به نقل از فارس، اندیشکده "شورای آتلانتیک" به قلم "جاشوا فوست" مینویسد: هفته گذشته در طول برپایی اجلاس سران ناتو در شیکاگو، شانس حضور در اجلاس سران جوان آتلانتیک به میزبانی شورای آتلانتیک را پیدا کردم. شنیدن تبادل نظرات مقامات ناتو در خصوص برنامههایشان، با حضور افرادی که اغلب موارد مردد هستند، تجربه حیرتانگیزی بود. ناتو سعی داشت تا با اعلام نقاط عطف جدید در سپر دفاع موشکی، دفاع هوشمند و جنگ در افغانستان، متحدان را متقاعد کند که این اجلاس فرصتی سرنوشتساز برای آنهاست. اما تاثیر این اجلاس دقیقا خلاف چیزی بود که ناتو پیشبینی میکرد. به نظر میرسید متحدان ناتو در مسیر راهبردی خود، به علت محدود شدن چشمگیر منابع، نسبت به ادامه راه تردید دارند.
* ناتو هماکنون قادر به دفاع از حملات موشکی است
شاید بزرگترین دستاوردی که ناتو آن را در اجلاس سران اعلام کرد، "قابلیت عملیاتی موقت" سامانه نوپای دفاع موشکی ناتو بود. به بیانی دیگر، این بدان معناست که ناتو هماکنون قادر به دفاع از حملات موشکی است. هرچند، مسئله مهم این است که روسیه از ایده قابلیت دفاع موشکی بیزار است. "الن تاشر"، فرستاده ویژه وزارت امور خارجه آمریکا در مورد توازن راهبردی و سپر دفاع موشکی گفت: "روسیه باید مطلع شود که این کشور، هدف سپر دفاع موشکی ناتو نیست." "تاشر" دیدی هوشمندانه دارد زیرا که: او در طول مذاکرات "نیو استارت" در دولت اوباما انجام وظیفه کرده است و هنوز مسائل مربوط به دفاع موشکی، در راس پرونده کاری او قرار دارد. تاشر به این چالش اشاره کرد که روسیه هنوز بر این باور است که هدف سپر دفاع موشکی قرار دارد.
* هدف از سامانه سپر دفاع موشکی، امنیت اروپا در برابر حملات ایران است
این مسئله چالشی جدی برای برنامههای مربوط به سپر دفاعی موشکی به شمار میرود. هدف از این سامانه، امنیت اروپا در برابر حملات ایران و یا سایر قدرتهای متخاصم است و به معنای تهدیدی راهبردی علیه روسیه یا برای مقابله با زرادخانه هستهای این کشور، طراحی نشدهاست. با اینحال موسکو هرگز این را باور نکرده است و برای تهدید این سامانه جدید، منطقه کالینینگراد در بین لهستان و لیتوانی را مملو از موشک کرده است. ناتو اگر خواستار این است که سپر دفاع موشکی به جای بیثبات کردن اروپا، موجب امنیت آن گردد، باید به بنبست خود با روسیه پایان دهد.
* بحث دفاع هوشمند، نقایص فراوانی دارد
دفاع هوشمند، مفهوم دیگری است که هفته گذشته مقامات ناتو به تفضیل در مورد آن گفتوگو کردند. این مفهوم بر پایه "ادغام کردن و سهیم شدن" منابع و همینطور تخصصی شدن است: برخی از کشورها جنگافزارها و امکانات خود را به اشتراک میگذارند و سایر کشور ها نیز انواع محدودی جنگ را انتخاب و در آن تخصص پیدا میکنند. مقامات نیز تاکید کردند که کشورهای اروپایی میتوانند با کاهش زوائد، پول قابل توجهی صرفهجویی کنند. با این وجود، این مفهوم نقایص زیادی دارد.
* در طی حملات لیبی، کشورهای آلمان و ترکیه از شرکت در ماموریت بمبگذاری خودداری کردند
"آندرس فوگ راسموسن"، دبیر کل ناتو، در سخنرانی افتتاحیه اعتراف کرد که ناتو هنوز مجبور است برای برخی از مشکلاتی که میتواند برخاسته از راهبرد ادغام کردن و سهیم شدن باشد، به دنبال راه حل بگردد؛ مثلا در مورد حل اختلافات، زمانی که تنها یک کشور خواهان استفاده از تجهیزات به اشتراک گذاشته با دیگران است. طی حملات لیبی، کشورهای آلمان و ترکیه از شرکت در ماموریت بمبگذاری خودداری کردند. در نتیجه، آمریکا مجبور شد تا هواپیمای سوختگیری هوایی هواپیماهای اروپایی را در حین ماموریت تامین کند. ناتو بدون پرداختن به برخی از نقاط ضعف بسیار مهم، با این خطر روبه روست که هرگز قادر نباشد با موافقت و مشارکت مصمم تمام 28 عضو کشورها، اقدامی انجام دهد. زیرا این کار تقریبا غیرممکن است.
* طبق تفاهم نامه اخیر، آمریکا و ناتو ملزم به پرداخت کمک به افغانستان شدند
سرانجام در این اجلاس صحبتهای خوبی در مورد افغانستان رد و بدل شد. من از یک مقام عالیرتبه، در نشستی محرمانه و خصوصی در مورد برنامهریزی آنها در پرداخت پول به نیروهای امنیتی افغانستان که دست کم به مدت یک دهه درقالب یارانه بود، سوال کردم. تفاهمنامه مشارکت راهبردی اخیر، در آغاز ماه می تصویب شد که آمریکا و ناتو را برای کمک مالی به ارتش افغانستان ملزم میکرد اما، چگونگی این کار تصریح نشدهاست. هر فردی که در سال 2013 رئیسجمهور باشد، از کنگره تقاضای کمک مالی خواهد کرد. این موضوع درخصوص تمامی اعضای ناتو نیز صدق میکند.
* در قرن 21، ناتو نقشی عظیم در هماهنگ سازی مداخلات افغانستان و لیبی داشته است
این مقام عالیرتبه تاحدودی به سوال من پاسخ داد و در جواب گفت که برای این کار برنامهریزی کردهاند اما، در مورد چگونگی برنامه و یا اینکه چگونه میخواهند 28 کشور را متقاعد کنند تا علیرغم کاهش بودجه فدرال، مقادیر هنگفتی پول را صرف کشوری کنند که قبلا از آن خارج شدهاند، توضیحی نداد. این که شخصیتی عالیرتبه کاملا علنی در مورد مسئلهای حیاتی مثل این، خیال پردازی میکند، مرا حیرتزده کرد. ناتو نقشی بسیار مهم در جهان بازی کردهاست. اول، به عنوان سدی در مقابل حمله و تجاوز شوروی به اروپا و دوم در کمک به تحول کشورهای بلوک شرق به جوامعی آزادتر. در قرن 21، ناتو نقشی عظیم در هماهنگسازی مداخلات افغانستان و لیبی داشته است که این یکی از دلایلی است که بسیاری از معترضان به خیابانهای شیکاگو ریختند تا به برپایی اجلاس اعتراض کنند.
* ناتو تا چه مدتی میتواند به خیالپردازیهایش ادامه دهد؟
اگرچه به نظر میرسد که ناتو پس از افغانستان، دچار سردرگمی شود. بودجههایش رفته رفته کاهش پیدا میکند حتی آمریکا نیز در چند سال آینده با کاهش شدید بودجه دفاعی مواجه میشود. اما جاهطلبیهای ناتو بیش از حد معمول است مانند: اشکال جدید همکاری، اشتیاق برای مداخلات "کم هزینه" در خارج از اروپا و ایدههای بزرگ و مهم در ساخت یک سپر موشکی.
پس از این اجلاس سوال مهم این است: ناتو تا چه مدتی میتواند به خیالپردازیهایش ادامه دهد؟
یک اندیشکده آمریکایی با اشاره با عملکرد ناتو در سالهای اخیر، مینویسد: ناتو پس از افغانستان، دچار سردرگمی میشود و بودجههایش رفته رفته کاهش پیدا میکند.