به گزارش گروه خواندنی های مشرق، با آغاز فصل بهار در گوشه کنار شهرهای شمال غرب کشور، درختان بیدمشک به عنوان نخستین درختان شکوفه می کنند و این شکوفه ها به عنوان پیک بهاری به گل می نشیند.

در شهرهای مختلف آذربایجان غربی به ویژه ارومیه، خوی و سلماس، درختان بیدمشک با فرا رسیدن بهار و گرم شدن نسبی هوا شکوفه می کنند و مردم این استان، شکوفه های بیدمشک را به عنوان پیام آوران آرامش و شادابی و زمان چیدن شکوفه ها را سرآغاز سرسبزی می دانند.

بر اساس برآوردها سالانه تنها در شهرستان ارومیه حدود 600 تن بیدمشک برداشت می شود که 300 تن آن توسط واحد های تبدیلی و بقیه نیز در خانه ها به عرق بیدمشک تبدیل می شود. درخت بیدمشک نژادی از بید است که اندازه آن از بید معمولی کوچک تر است و بیشتر در حاشیه مزارع و نهرهای آب کاشته می‌شود.

شکوفه‌های درخت بیدمشک در زبان محلی «پیش پیشا» گفته می‌شود و اسانس معطری دارند و قبل از باز شدن برگ ها ظاهر می شوند .

مردم سعی می کنند تا قبل از شروع بارندگیهای بهاری "پیش پیشا" ها را چیده و عرق آنها را بگیرند چراکه برخورد باران با این شکوفه ها و نشستن قطره های باران بر روی آن ، کیفیت و مطلوبیت عرق گرفته شده را می کاهد.

عطر و طعم بیدمشک از زمانهای دور، به دلیل داشتن خواص پزشکی متعدد مد نظر بوده و این امر باعث شده تا مردم استان عرق بیدمشک را به دلیل خاصیت درمانی آن، در خانه های خود داشته باشند. مردم این منطقه معتقدندکه عرق بیدمشک در تسکین اعصاب، درمان کم خونی و ناراحتیهای قلبی موثر است.

عرق بیدمشک با داشتن ترکیباتی همچون ژرانیون سالیسین، تانن، به عنوان داروی موثر در تقویت قلب، آرام بخش و رفع کننده درد و خستگی شهرت یافته است.


عطاران امعتقدند بیدمشک گیاهی ملین و تقویت‌کننده قلب و دستگاه گوارش است و مصرف عرق آن اشتها را افزایش می‌دهد. عرق بیدمشک تقویت‌کننده دستگاه عصبی و جوشانده برگ آن با عسل آرام کننده اعصاب است، همچنین جوشانده گل آن بیماریهای عصبی ، افسردگی ، دردهای عضلانی و بیماریهای روماتیسمی را درمان می کند.

همچنین ازشربت آن به عنوان نوشیدنی معطر و خوش طعم در مراسم و دیدو بازدیدها استفاده می شود.

تهیه عرق بید مشک در آغازین روزهای بهار یکی از سنتهای خانواده های آذربایجانی به ویژه خانواده های ارومیه ای است که به شکل سنتی انجام می پذیرد و این امر به عنوان یک سنت ویژه با آیینهای خاصی و به وسیله دستگاههای تعریق صورت می‌گیرد.

اهالی ارومیه به پاکیزگی وسیله عرق‌گیری بیدمشک و خود شخص عرق گیرنده اهمیت زیاد می‌دهند حتی به اعتقاد آنها عرق‌گیری نباید به وسیله افرادی که نماز نمی‌خوانند، انجام پذیرد. چون عرق گیری همزمان با آغاز بهار انجام می گیرد ، حال و هوای خاصی در بین خانواده بوجود می آید و در هنگام عرق گیری ، بزرگان برای کوچکتر ها دعا می کنند و آرزو می کنند که شربت بیدمشک ازدواج فرزندانشان را از همین محصول بنوشند.


از سوی دیگر نقل و شیرینی پزی و شربت سازی نیز در آذربایجان غربی به سبب عطر ، طعم و مهمتر از همه خاصیت شفابخشی از عرق بیدمشک بهره می گیرند و این امر موجب شده تا نقل ایرانی فرا سوی مرزها به عنوان سوغات زبان زد باشد.