به گزارش خبرنگار ورزشي مشرق به نقل از مهر، برنامه نود، پس از دربي 69 پرسپوليس – استقلال، جذابيتهاي خاص خود را داشت. اهميت همواره بازيهاي اين دو تيم، باخت پرسپوليس در دقايق آخر، تک گل تيم بازنده که آفسايد اعلام شد و دلايل بسيار ديگر، موجبات شکل‏گيري بحثها و مجادلاتي را فراهم کرد که نتيجه آنها ظهور و بروز مغالطاتي بود که افراد در شرايط عادي مي‏کوشند مرتکب آنها نشوند، هر چند در شرايط نامعمول و غيرمتعارف است که مي‏توان تصويري تا حد ممکن نزديک به چهره واقعي افراد را به نظاره نشست و ميزان مغالطي بودن ذهن افراد مشاهده کرد.

يکي از بحثهاي داغ نود در شامگاه دوشنبه، 26 مهر 1389 بي‏شک مجادلاتي بود که پيرامون گل پرسپوليس شکل گرفت، گلي که به تشخيص کمک داور و اعلام داور آفسايد اعلام و پذيرفته نشد.

علي فتح‏الله‏زاده، سرپرست باشگاه استقلال در گفتگويي تلفني و در لا به لاي سخنان و تأکيدهاي مؤکد مبني بر درست بودن نظر کمک داور در اعلام آفسايد که به نظر مي‏رسيد بيشتر ناشي از آرزويي‏انديشي ايشان بود، نظرسنجي نود را نيز زير سؤال برد که چرا گزينه‏هاي اعلام شده علاوه بر برد استقلال يا باخت آن در صورت پذيرفته شدن گل پرسپوليس، گزينه مساوي نيز دارد، به نحوي که گويا به نظر ايشان اگر نظرسنجي نود دو گزينه برد يا باخت مي‏داشت، آنگاه استقلال در موضعي برتر قرار مي‏گرفت.

اما جدا از اين موضوع که خود جاي مناقشه بسيار دارد، نحوه بيان اين انتقاد در گفتگو با عادل فردوسي‏پور، نکته‏اي آموزنده در خود دارد که نمي‏توان به سادگي از آن گذشت و آن نکته، استفاده از مغالطه‏اي با عنوان "تله‏گذاري" بود که در کنار روي ديگر اين مغالطه، يعني مغالطه "زهرآلود کردن چاه"، از موارد پر کاربرد و رايج در ميان مغالطات محسوب مي‏شوند.

زهر آلود کردن چاه، مغالطه‏اي است که به منظور منکوب کردن مخاطب، مستمسک گوينده قرار مي‏گيرد، بدون آنکه استدلالي براي مدعاي طرح شده ارائه شود.

در اين مغالطه، فرد ادعايي را طرح مي‏کند اما پيش از آن و بدون آنکه دلايل و استدلالهاي خود را در حمايت از آن مدعا ارائه کند، و براي جلوگيري از اعتراض و مخالفت ديگران، صفت مذمومي را به مخالفان آن ادعا نسبت مي‏دهد تا مبادا کسي جرأت مخالفت به مخيله‏اش راه يابد، که اگر کسي هم از در مخالفت درآيد، پيشاپيش بايد برچسب آن صفت مذموم را بر پيشاني خود پذيرا شود چرا که يکي از مصاديق آن صفت مذموم خواهد بود.

در مغالطه تله‏گذاري اما بر خلاف زهرآلود کردن چاه، صفت مثبت و ممدوحي به موافقان نسبت داده مي‏شود تا به اين ترتيب، مخاطب براي آنکه خود را مشمول آن صفت معرفي کند، آن مدعا را بپذيرد. اين مغالطه معمولاً همچون ترفندي براي قبولاندن يک طرح يا پيشنهاد و نيز براي پرهيز دادن مخاطبان در پذيرش يک عقيده يا گرايش نيز به کار مي‏رود.

البته نسبت دادن يک صفت مثبت به افراد به خودي خود اشکالي ندارد. آنچه به اين کار جنبه مغالطي مي‏دهد و بايد مراقب آن بود، نتيجه‏اي است که گوينده در پي آن است. بنابراين اگر نسبت دادن يک صفت خوب به مخاطب جايگزين استدلال در تأييد يا رد يک مدعا گردد، آنگاه گوينده مرتکب مغالطه "تله‏گذاري" شده است.

همان گونه که سرپرست باشگاه استقلال در تماس تلفني خود با برنامه نود، فردوسي‏پور را مخاطب قرار مي‏دهد و چنين مي‏گويد که "اگر شما صادق هستيد گزينه‏هاي نظرسنجي را عوض کنيد..." (نقل به مضمون).

اين مقدمه‏اي که فتح‏الله‏زاده در آغاز سخن خود بيان کرده است، يعني استفاده از صفت ممدوح و مثبت صداقت، در واقع به اين معناست که "آقاي فردوسي‏پور، شما که صادق هستيد، نبايد چنين مي‏کرديد". به بيان ديگر گويا فتح‏الله‏زاده مي‏خواهد بگويد "آدمهاي غير صادق، آنچه را من مي‏گويم نمي‏پذيرند و انجام نمي‏دهند" و بنابراين "اگر آنچه من مي‏گويم اتفاق نيفتد، آنگاه فردوسي‏پور آدم صادقي نخواهد بود".

با اين اوصاف مي‏توان گفت آقاي فتح‏الله‏زاده به نحو ظريفي هم مغالطه مسموم کردن چاه و هم مغالطه تله‏گذاري را همزمان به کار برده‏اند تا آنچه را که برآمده از آرزويي‏انديشي ايشان است، يعني برتري قطعي استقلال در هر شرايطي، حتا اگر گل پرسپوليس پذيرفته مي‏شد، بدون ارائه دلايل و شواهد محکمه پسند يا استدلالهايي معتبر بر کرسي بنشانند.