سرویس اقتصاد مشرق - طی روزهای گذشته و پس از تبلیغات فراوان و اغواکننده، بالاخره دیجی‌کالا از برنامه تابستانه تخفیف فروش محصولات خود با نام "شگفت‌انگیز با دمای بالا" رونمایی کرد. در این طرح که با یک ضمیمه به نام "شیرجه بزن" همراه بود، تخفیف تا ۵۰ درصدی و در برخی کالاها میلیونی برای فروش در نظر گرفته شده بود.
این حراجی اما بی حاشیه نبود و از همان ساعات اول انتقادات بسیاری را از سوی مشتریان این فروشگاه اینترنتی به همراه داشت و داد مردمی که برای خرید محصولات مورد نیازشان چند روز صبر کرده بودند و لحظه به لحظه پیگیر بودند تا شاید بتوانند آن را با قیمت پایین‌تر نسبت به بازار بخرند، را درآورد.
به همین منظور به بررسی بخش‌هایی از انتقادات درست مردم به این شیوه حراج محصولات پرداختیم.
از گزارش‌های مشرق درباره دیجی کالا :
در «حراجمعه» کالاهای با تخفیف را گران‌تر بخرید/ کلاه گشاد «جمعه‌به‌خرید» برسر مردم + تصاویر
آیا دیجی‌کالا واقعا به مشتریانش تخفیف می‌دهد؟+ عکس
* ابهام در موجود بودن کالا برای عرضه
از نکات قابل توجه در انتقادات مردم که نمود بیشتری در نظراتشان داشت، موجود نبودن کالاهای معرفی شده در حراج برای خرید بود بطوریکه اکثر خریدارانی که حتی در لحظات اول معرفی محصول اقدام به خرید نموده بودند نیز نتوانستند کالا را با قیمت حراج خریداری کنند و با پیام ناموجود بودن کالا مواجه شدند.
در واقع مشتریانی که در اولین لحظات پس از شروع حراج اقدام می‌کردند، در پروسه خرید خود با پیام های خطا مواجه شده و نمی‌توانستند محصول مورد نظر را خرید نمایند.
البته مدیران دیجی کالا در توجیه این اختلالات، تعدد مشتریان را دلیل اصلی اعلام کردند اما نگاهی منطقی به حداقل زمان ۱ الی ۲ دقیقه ای برای خرید اینترنتی محصولات، ابهاماتی از جمله عدم وجود کالاها از ابتدا و شگرد بودن این روش از فروش را به وجود می‌آورد ...
با نگاهی گذرا به صفحه اینستاگرام دیجی کالا نیز می‌توان به حجم انتقادات از این نحوه فروش پی برد تا جاییکه حتی بخشی از انتقادات توسط مدیران این صفحات حذف شد. این حجم انتقاد از عملکرد برای مشتریانی که همگی منتظر و آماده خرید محصولات بودند این فرضیه را در ذهن می‌آورد که "آیا اصلا محصولی برای فروش بود یا این طرح فروش فقط در فکر اغوای مردم بود؟ "
* کالاها بی کیفیت و مرجوعی است
یکی دیگر از انتقادات عمده خریداران از این سایت مخصوصا در فروش‌های تخفیفی و کالاهای شگفت انگیز، ابهام در کیفیت این کالاهای عرضه شده است بطوریکه شنیده می شود بخشی از این محصولات یا از کالاهای در انبار مانده هستند و یا مرجوعی هایی که به دلیلی بازگشت داده شده و ... می باشند.
در واقع این موضوع به ذهن متبادر می‌شود که هدف اصلی از ارائه این تخفیف های گاه و بیگاه، فروش کالاهای دارای ایراد و بدون مشتری به خریداران و متقاضیان کم اطلاع است.
* کلاه‌برداری قیمتی، شیوه جدید فریب مردم
ارائه تخفیف‌های بالا توسط یک شرکت همواره این سوال را در ذهن متبادر می‌کند که قیمت تمام شده این محصول برای آن شرکت چقدر است که حاضر شده بعضا تا ۵۰ درصد قیمت فروش خود را تخفیف بدهد؟ به بیان دیگر آیا این شرکت پیش از فروش کالای خود، محصولات را با قیمت بالاتری عرضه می‌کرده که حالا دارد بخشی از سود خود را نادیده می‌گیرد؟
برای پاسخ به این سوال در روند فروش معمولی و حراج شرکت دیجی کالا، به دو طریق می‌شود اقدام نمود.
در وهله اول می‌توان با مقایسه قیمت محصولات ارائه شده در این فروشگاه اینترنتی با قیمت همان محصولات در بازار و یا فروشگاه های اینترنتی دیگر، به تفاوت قیمت ها پی برد. تفاوتی که گاها بیش از ۲۰ درصد اختلاف را نشان می‌دهد.
برای نمونه کالای با مشخصات "ظروف نگهدارنده ۳ تکه پاشاباغچه مدل بیسترو کد ۹۸۷۴۰" که در زمان حراج محصولات دیجی کالا قیمت آن را ۳۲ هزار تومان اعلام کرده بود، در بازار با رقمی بسیار پایین تر از آن خرید و فروش می‌شود.
بطوریکه قیمت بدون تخفیف آن از قیمت با تخفیف دیجی کالا ارزان تر است.
این کالا را می‌توان در سایر فروشگاه های اینترنتی به قیمت با تخفیف ارائه شده در دیجی کالا خرید.
ساعتی که در دیجی کالا حدود ۲ میلیون تومان قیمت دارد و با تخفیف ارائه می‌شود در سایت دیگری بدون تخفیف قیمت ۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تومانی دارد.
از دیگر نکات جالب توجه در همین مورد، می‌توان به تغییر عجیب قیمت محصولات قبل و بعد از اعمال تخفیف اشاره کرد. برای نمونه دیجی کالا در اقدامی غیرحرفه ای قیمت "ظروف نگهدارنده ۳ تکه پاشاباغچه مدل بیسترو کد ۹۸۷۴۰" را از ۱۷۰۰۰ تومان که قیمت فروش خود بود ابتدا به ۳۲۰۰۰ تومان افزایش داد و پس از اعمال تخفیف آن را با قیمت ۱۵ هزار و ۸۰۰ تومان به فروش می‌رساند.
براساس آنچه گفته شد می‌توان نتیجه گرفت دیجی کالا در فروش بعضی محصولات خود، علاوه بر اینکه قیمت را بسیار بالاتر از بازار به مصرف کننده می‌فروشد، برای طرح های تخفیفی خود نیز قیمت را بالا برده و از قیمت بالارفته تخفیف می‌دهد.
این حربه که در فروش سایر محصولات این شرکت نیز به چشم میخورد که ابتدا قیمت به طور غیر واقعی افزایش یافته و سپس با کاهش قیمت به اسم تخفیف سعی در فروش محصول خود نماید، به نوعی فریب مشتری به حساب می‌آید و می‌تواند پیگرد داشته باشد.
* ساعتی که شک را تبدیل به یقین می‌کند
گذشته از همه مواردی که در خصوص نحوه فروش محصولات از تقلبی بودن قیمت ها تا گرانی بیش از حد آن و همچنین در انبارمانده بودن و عدم امکان خرید مطرح شد، فیلمی در اختیار مشرق قرار گرفت که طبق آن قسمت فروش طرح "شیرجه بزن" سایت دیجی کالا با ایرادی مواجه بود که این فرضیه که فروش برخی موارد در این طرح صرفا نمایشی بود را تقویت می‌کند.
همانطور که در این فیلم مشاهده می‌کنید، بازه زمانی ۴ ساعته فروش محصول در حراجی دیجی کالا ثابت بوده و خریداران با یک فاصله زمانی ۶ دقیقه ای وارد سایت می شوند. در واقع این احتمال را می‌توان در نظر گرفت که از ابتدای عرضه کالاهای پرمخاطب تر در سایت، این صفحه بسته بوده و پس از چند دقیقه فعال شده است.
به بیان دیگر این فیلم شاید بتواند پاسخی باشد برای خریدارانی که نتوانستند محصولات مورد نظر خود را با تخفیف خریداری کنند. چرا که به گفته مدیران دیجی کالا محصولات پرمخاطب در ثانیه های اول عرضه، کالاهای پرتقاضا فروش رفت اما براساس ساعتی که این فیلم نشان می‌دهد پس از چندبار ورود به صفحه، از یک زمان خاص شروع می‌شود.
بیشتر بخوانید:
جای خالی نهادهای نظارتی
برگزاری حراج های مختلف و بنابر موارد خاص نظیر تغییر فصل و یا تغییر شغل و یا به جهت افزایش فروش امری طبیعی در بازار است که بسیار دیده می‌شود. اما آنطور که مشاهده می شود این اتفاق در فضای مجازی متولی ندارد و سایت‌های اینترنتی در این زمینه خودمختار عمل می‌کنند که این موضوع گرچه دارای مزیت‌هایی است اما در واقع با فریب ها و حیله‌هایی همراه می‌شود که ضرر مشتری را به همراه دارد.
به عنوان نمونه براساس ماده ۸۴ قانون نظام صنفی مصوب اسفندماه ۱۳۸۲ مجلس شورای اسلامی، اگر یک واحد صنفی قصد برگزاری حراج داشته باشد باید از صنف مربوطه درخواست مجوز نماید که شامل شروطی می‌شود من جمله اینکه باید ابتدا قیمت اولیه را اعلام و سپس قیمت پس از کسر تخفیف را معین و کیفیت محصولات را مشخص کند.
همچنین ناظرانی نیز برای بررسی روند فروش انتخاب می‌شوند تا بر پروسه حراج از نحوه تبلیغات تا فروش نظارت کنند تا حق مصرف کننده ضایع نشود.
اما این سیستم نظارت بر فروش‌ها و حراج های اینترنتی نادیده گرفته شده و سازمانی مسئولیت این حراج ها را برعهده ندارد. به بیان دیگر اگر مردم از نحوه برگزاری این شیوه فروش شکایتی داشته باشند، مرجع مشخصی برای پیگیری شکایت خود ندارند.
برهمین اساس به نظر می رسد باتوجه به حجم فروش چند ده میلیاردی برخی از این فروشگاه‌های اینترنتی و برگزاری چندین حراج در زمان های مختلف لازم است طرحی توسط نمایندگان به منظور ساماندهی این مسئله ارائه شده و نهادهای نظارتی نیز پس از این بر روند این فروش ها نظارت داشته باشند.