سرویس جهان مشرق - عراقی‌های ساکن موصل، دار و ندار خود را در کوله باری جمع می‌کنند و در تاریکی شب از این شهر ارواح که از ژوئن 2014 تحت سلطه داعش قرار دارد، می گریزند.

به گزارش خبرنگاران CNN، نیروهای پیشمرگه کرد، که در مواضع خود، در ارتفاعات اطراف موصل مستقر هستند، با شنیدن صدای نزدیک شدن آدم‌ها در نیمه‌های شب، بر لبه دره می‌ایستند و با حالتی عصبی به تاریکی چشم می‌دوزند. صدای آدم‌ها هر دم واضح‌تر می‌شود، ولی تشخیص ظاهر آن‌ها تا آخرین لحظات مواجهه به دلیل سیاهی شب مقدور نیست.

سپس صاحبان آن صداها، در گروه‌های دو یا سه نفره پدیدار می‌شوند: مردان، زنان، کودکان و سالخوردگان.

بعضی‌ها به سختی سر پا هستند. آن‌ها ساعت‌ها راه را پیاده پیموده اند و هنوز راه در پیش دارند. این رویه‌ای معمول شده است، شب از پی شب.

این آدم ها برای رسیدن به مرزهای منطقه تحت کنترل کردها در شمال عراق، از موصل می گریزند و در این مسیر باید از چشم نگهبانان داعشی دور بمانند، با احتیاط تمام از میان میادین مین عبور کنند و در صورت نزدیک شدن سوت خمپاره به سرعت پناه بگیرند. برای مردان، معمولا دستگیری در حین گریختن، مساوی با اعدام درجاست.

آن ها باید برای رسیدن به منطقه امن، بین 4 تا 5 ساعت پیاده راه بروند. بزرگسالان باید کودکان را حمل کنند. آن ها گرسنه، تشنه و به شدت خسته از راه می‌رسند. با این حال، پیاده‌روی شبانه قطعا بر فرار در روز روشن ترجیح دارد، وقتی که اگر به راحتی هدف تک تیراندازان داعشی قرار نگیرند، قطعا از گرمای بالای 45 درجه از پا خواهند افتاد.

یکی از تازه از راه رسیدگان که نخواست خود را معرفی کند و می‌گوید که در موصل پرستار بوده، معتقد است که گریختن از چنگ داعش، گرچه کار پر خطری است، ولی ارزشش را دارد:

" من از استبداد داعش فرار کردم. من بیرون آمدم چون آب و غذایی نبود، چون امنیتی وجود نداشت. داعش دارو دسته قاتلان و سارقان است. بدیهی ترین ضروریات زندگی وجود ندارد. برق نیست، آب نیست، ارتباطی با دنیای خارج نیست."

در موصل، اعدام توسط داعش به خاطر گناهان بزرگ و کوچک هر کسی را تهدید می کند. این مرد می گوید:

" اگر روزه نگیرید، کشته می شوید. اگر نماز نخوانید، کشته می شوید. اگر زنان چهره خود را نشان دهند، داعش آن ها را می‌کشد.آن ها جز کشتن روش دیگری برای اداره امور ندارند. تنها مجازات، کشتن است، نه حبس، نه جریمه، فقط کشتن، کشتن و کشتن."

در هفته های اخیر، شمار کسانی که از موصل و شهرهای کوچک و روستاهای اطراف آن می گریزند، به سرعت رو به افزایش است، در حالی که دولت عراق و نیروهای کرد به تدریج مناطق اطراف شهر را بازپس می گیرند.

پیش از آن که داعش در ژوئن 2014 ارتش عراق را از موصل بیرون براند، این شهر حدود 2.5 میلیون نفر سکنه داشت. با آغاز تسلط داعش بر آن، صدها هزار نفر از آن گریختند و انتظار می‌رود که صدها هزار نفر دیگر هم با شروع عملیات آزادسازی از آن خارج شوند.

نیروهای دولتی و غیراز آن، به هر مردی که به مواضعشان نزدیک می شود، دستور می دهند که همه لباس های خود را به جز لباس زیر از تن درآورد و زانو بزند. سپس در حالی که یکی از نیروها اسلحه خود را به سوی او نشانه رفته، دیگران با احتیاط به او نزدیک می شوند و از او پرس و جو می کنند، وسایل همراهش را وارسی می کنند و تلفن همراهش را به دنبال تصویر یا پیامی دال بر پیوند با داعش می‌گردند.

وقتی از راه رسیدگان به لحاظ چک امنیتی تایید شدند، سوار کامیون هایی می شوند و به پایگاهی در آن حوالی انتقال می یابند. در آن جا استراحت می کنند، کودکان می خوابند و بزرگسالان از مشقت های زندگی تحت سلطه داعش سخن می گویند.

یکی از زنان اهل موصل که با خانواده اش گریخته، می گوید: " (در موصل) همه زن ها باید لباس سیاهِ کاملا پوشیده بر تن کنند. مردها باید ریش بلند بگذارند. سخت بود. کاری وجود نداشت و در فروشگاه ها چیزی برای خریدن نبود. اوضاع واقعا بد بود."

در نهایت این افراد به یکی از چند اردوگاه ایجاد شده در شمال عراق برای اسکان گریختگان از مناطق تحت کنترل داعش فرستاده می شوند. کسانی که خوش اقبال ترند، می توانند در بغداد، کرکوک یا اربیل آپارتمانی اجاره کنند.

این که چه زمانی می توانند به سراغ خانه و زندگی خود در موصل برگردند، چندان روشن نیست. مقامات عراقی با اطمینان از آزادسازی شهر تا پایان سال جاری سخن می گویند. این امری محتمل است، ولی اصلا معلوم نیست که بعد از اتمام عملیات آزادسازی چه در از موصل بر جای باقی می ماند.