گروه بین‌الملل مشرق- منابع خبری به تازگی از تصمیم انگلیس برای ایجاد یک پایگاه دائمی نظامی در بحرین خبر دادند. این پایگاه جدید، انگلیس را پس از 40 سال، صاحب یک پایگاه نظامی در منطقه خاورمیانه خواهد کرد. ساعاتی پس از انتشار این خبر، پایگاه خبری "الوقت" در گزارشی نوشت، ارتش آمریکا ناوگان پنجم نیروی دریایی خود را از بحرین خارج خواهد کرد. به نظر می‌رسد رفتن آمریکا از بحرین با آمدن انگلیس به این کشور، ارتباط مستقیم دارد. با این وجود، بررسی توان نیروی دریایی انگلیس نشان می‌دهد، ورود نظامی این کشور به بحرین نمی‌تواند به عنوان حضوری جدی در منطقه مطرح باشد.
به علت کاهش نیروهای نظامی آمریکا در عراق و افغانستان از یک سو و احساس ناامنی مقر فرماندهی آمریکا در خاورمیانه از سوی دیگر، مدت‌هاست که مسئله جابه‌جایی ناوگان آمریکا در خلیج فارس در محافل اطلاعاتی و نظامی این کشور مورد بحث بوده است. تحولاتی که اخیراً در بحرین رخ داد، آمریکایی‌ها را برای خروج از این کشور مصمم‌تر کرد. در عین حال، بعید به نظر می‌رسد که آمریکایی‌ها به طور کامل منطقه را ترک کنند، بلکه این احتمال وجود دارد که مقر ناوگان پنجم نیروی دریایی این کشور از منامه به جزیره "سوکوترا" در دهانه باب‌المندب در جنوب یمن منتقل شود. توسعه و گسترش پایگاه هوایی آمریکا که اخیراً در جزیره سوکوترا انجام شده نیز این احتمال را تقویت می‌کند.
آمریکایی‌ها بعد از تسلط حوثی‌ها بر بخش‌هایی از یمن، نسبت به آینده این کشور احساس نگرانی کردند، لذا تلاش خواهند کرد تا نیروهای خود را به پایگاه نظامی سوکوترا منتقل کنند و با این کار بتوانند با یک تیر، دو نشان بزنند: اولاً، خود را از تیررس انقلاب بحرین خارج کنند و دوماً، بتوانند تا حدی، آثار منطقه‌ای پیروزی انصارالله در یمن را کنترل کنند.
از سوی دیگر، انگلیسی‌ها وانمود می‌کنند که به دنبال گسترش حضور نظامی خود در منطقه هستند، اما شکی نیست که این کشور توان و ظرفیت کافی را ندارد که بتواند حضور گسترده و طولانی‌مدت نظامی در منطقه داشته باشد. به نظر نمی‌رسد آن‌چه در قرارداد بین وزیر خارجه انگلیس و وزیر خارجه بحرین مطرح شده است، ماهیت نظامی داشته باشد، بلکه عمدتاً ماهیت سیاسی، اطلاعاتی، و امنیتی داشته است.
به نظر شما دلیل تأسیس یک پایگاه نظامی دائم توسط انگلیس در منطقه چیست؟
انگلیس به بهانه مبارزه با داعش قصد دارد جای پای خود را در خاورمیانه محکم کند. با این حال، نوع و ماهیت نفرات و تجهیزات ارسالی نیروی دریایی انگلیس اولویت آن‌ها را روشن می‌کند، اولویتی که اتفاقاً مهم‌تر از داعش است. اطلاعات اولیه حاکی از آن است که پایگاه انگلیس در بحرین بزرگ‌ترین پایگاه این کشور در خارج از قلمرو سلطنتی انگلستان است. در این پایگاه، ادواتی چون ناوشکن و ناوهای هواپیمابر حضور خواهند داشت. این نشان می‌دهد که انگلیس صرفاً برای مقابله با داعش به خاورمیانه نیامده است.
در حالی که هزینه ساخت پایگاه جدید به عهده بحرین و آمریکاست، تأمین هزینه ادوات و تجهیزاتی که انگلیس در آن مستقر می‌کند، بیش‌تر از طریق کاهش بودجه در سایر بخش‌های اقتصاد این کشور فراهم شده است. واضح است که پایگاه بحرین اهمیتی زیادی برای انگلیس دارد.
آیا انگلیس دوباره می‌خواهد به منطقه مورد علاقه‌اش یعنی خاورمیانه برگردد تا کشورهای آن را استعمار کند، یا به دنبال اهداف دیگری است؟
باید توجه داشت که ارتش انگلستان پس از 40 سال غیبت، دوباره به خلیج فارس برگشته است. این موضوع می‌تواند به دلیل عدم موفقیت آمریکا در پیش‌برد اهدافش در منطقه باشد. از این رو، نقش انگلیس در ائتلاف بین‌المللی، دستخوش تغییر شده و برای دخالت در اوضاع منطقه متناسب با مقاصد آمریکا، فراخوانده شده است.
آیا می‌توان این‌گونه تحلیل کرد که انگلیس به علت سابقه‌اش در خاورمیانه به دنبال جایگزینی آمریکاست؟ نقش آمریکا در این زمینه چیست؟
تا حدی همین‌گونه است. انگلیس‌هایی که در منطقه، باسابقه و با تجربه‌تر هستند، جای آمریکایی‌هایی را می‌گیرند که نتوانسته‌اند در اهداف‌شان به توفیق برسند. همه این تغییر نقش‌ها از رویکرد استراتژیک جدید آمریکا نسبت به منطقه اقیانوس آرام نشئت می‌گیرد.
انگلیس به منطقه خلیج فارس فراخوانده شده تا جای خالی آمریکا را پر کند. البته نقش اصلی پایگاه انگلستان در بحرین بیش‌تر تعلیم نظامی شبه‌نظامیان مخالف بشار اسد است تا هم از زحمت و هم از رسوایی عربستان سعودی و اردن در این زمینه کاسته شود. بنابراین به نظر می‌رسد که مخالفان دولت سوریه از این پس به دست نیروهای نظامی انگلیس آموزش خواهند دید.
آمریکا از مدت‌ها پیش برنامه خروج ناوگان پنجمش از بحرین را کلید زده بود. آیا فکر می‌کنید تنها عامل این تحریکات در مقطع کنونی، پیروزی حوثی‌ها در یمن باشد یا این که عوامل دیگری دخیل هستند؟
اهداف آمریکا از خروج نیروهایش از بحرین، هنوز خیلی روشن نیست. از طرفی گمان نمی‌کنم گزارش خبرگزاری "الوقت" از دقت و عمق کافی برخوردار باشد. بحرین یکی از محوری‌ترین کشورها برای استراتژی آمریکا در منطقه است و خروج کامل آمریکا از این کشور می‌تواند معانی ضمنی زیادی داشته باشد. فکر می‌کنم قضاوت و ارائه تحلیل در این خصوص نیازمند زمان بیش‌تری است و در هفته‌های آینده قضیه بهتر روشن می‌شود.