1- توقف غنی سازی 20 درصد

2- خروج مواد 5 درصد از کشور

3- اجرای پروتکل الحاقی در نطنز

4- کاهش اساسی تعداد سانتریفیوژهای فعال در نطنز

ارزیابی های فنی در تهران نشان دهنده آن است که از میان این 4 درخواست، درخواست آخر از همه اساسی تر است و امریکایی ها در پی آن هستند که گام اول توافق با ایران را بر این مبنا شکل بدهند.

این ارزیابی ها نشان می دهد اگرچه همچنان توقف غنی سازی 20 درصد جزو اولویت های کلیدی غرب در مذاکرات است اما با توجه به اینکه ایران بیش از یک سال است که به طور منظم بخشی از ذخیره اورانیوم 20 درصد خود را اکسید می کند و احتمالا این روند تا آینده قابل پیش بینی ادامه خواهد داشت، بنابراین نه غنی سازی 20 درصد و نه ذخیره مواد 20 درصد ایران یک تهدید حیاتی برای غرب نیست.

مطابق این ارزیابی ها، حتی مسئله راکتور آب سنگین اراک هم دیگر نباید به اندازه گذشته حساسیت برانگیز باشد چرا که ایران پس از روی کار آمدن دولت جدید در نامه ای به آژانس اعلام کرده است که راه اندزی این راکتور برای زمان نامشخصی به تعویق خواهد افتاد.

این ارزیابی ها حکایت از آن دارد که پس از اعلام عباس عراقچی مبنی بر اینکه خروج مواد از ایران خط قرمز نظام است، طرف های غربی گزینه خارج شدن بخش بزرگی از ذخیره مواد 5 درصد ایران را هم از فهرست اولویت های خود خارج کرده اند.

ایران هم اکنون حدود 10 هزار کیلوگرم اورانیوم 5 درصد در اختیار دارد.

کارشناسان فنی در تهران می گویند اکنون مهم ترین نگرانی غرب غنی سازی 20 درصد نیست چرا که می دانند ایران در مورد متوقف کردن آن منعطف خواهد بود بله مهم ترین نگرانی آنها ترکیب ذخیره چند هزار کیلوگرمی اورانیوم 5 درصد ایران با حدود 19 هزار ماشین سانتریفیوژ در نطنز است که از نظر آنها دقیقا به اندازه غنی سازی 20 درصد در فردو می تواند خطرناک باشد.

به عقیده این کارشناسان که در یک هفته گذشته مشغول ارزیابی فنی ادبیات منابع غربی بوده اند، اکنون امریکایی ها حس می کنند مفید ترین دستاوردی که در گام اول در مذاکرات با ایران می توانند داشته باشند این است که:

اولا ایران بپذیرد ماشین جدیدی در نطنز نصب نکند.

ثانیا ایران تعداد ماشین های فعال در نطنز را که اکنون 60 درصد ماشین های موجود است به طور اساسی کاهش بدهد.

ثالثا، بویژه حدود 1000 دستگاه ماشین سانتریفیوژ نسل دوم در زیر زمین نطنز نصب شده راه اندازی نشود.

کارشناسان می گویند اگر این درخواست امریکا پذیرفته شود دیگر حتی به خروج مواد از ایران هم نیازی نخواهد بود چرا که از دید تحلیل گران اطلاعاتی امریکا وقتی تعداد ماشین های فعال در نطنز از حد معینی کمتر باشد و پروتکل الحاقی هم در نطنز اجرا شود، آن وقت هرگونه تصمیم ایران برای فرار هسته ای در زمان مناسب کشف خواهد شد و سناریوی «فرار هسته ای سریع» منتفی می شود.

کارشناسان راهبردی در تهران برچیدن توان فرار سریع هسته ای در تاسیسات غنی سازی ایران را مهم ترین بهانه ای می دانند که امریکا قصد دارد با تکیه بر آن زیر ساخت غنی سازی صنعتی در ایران را از بین ببرد. ظاهرا این موضوع مهم ترین هدف دور جدید مذاکرات با ایران است.

*ایران هسته ای