سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم.
در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
*******
روزنامه‌های امروز دوشنبه ۲۱ آذرماه در حالی چاپ و منتشر شد که ادامه واکنش‌ها به اظهارات چینی‌ها در عربستان، عدم قطع یارانه نقدی بابت خرید ارز دولتی و گرد و خاک پاییزی دلار و نامه یک نامزد انتخاباتی به اصلاح‌طلبان در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.
سفر رئیس‌جمهور چین به عربستان همچنان مورد توجه رزونامه‌های مختلف قرار دارد، روزنامه آرمان ملی نوشته است:
چینی‌ها از حدود یک دهه قبل به گونه‌ای رفتار کرده‌اند که گویا عربستان در خاورمیانه برای آنها از اهمیت برخوردار است. چین سیاست‌گذاری بلندمدتی را در نظر دارد که این سیاست‌گذاری به گونه‌ای در برابر راهبرد ایالات متحده آمریکا در برابر چین تعریف شده است که تحت عنوان راهبرد کنترل چین رسانه‌ای شده، آمریکایی‌ها خصوصا از زمانی که دموکرات‌ها در آمریکا در قدرت قرار گرفته‌اند مقابله با چین را در اولویت خود قرار دادند. بر اساس این راهبرد آنها در نظر دارند بر انرژی جهان تسلط پیدا کنند. آمریکایی‌ها با انرژی در خلیج‌فارس با چین در حال بازی کردن هستند. از طرفی سعودی‌ها و اماراتی‌ها از یکی دو دهه گذشته از آمریکایی‌ها دلخوری پیدا کرده و اعتمادی به آمریکایی‌ها ندارند.
در ادامه این گزارش آمده است:
این بی‌اعتمادی شامل حال دموکرات‌ها از دوران اوباما به بعد و جمهوری خواهان از ترامپ به این سو می‌شود. در جنگ یمن نیز ثابت شد که آمریکا از آن میزان آمادگی برخوردار نیست که به نفع عربستان وارد درگیری شود. از این منظر چینی‌ها استراتژی بلندمدتی را برای خود تدوین کردند که اولا انرژی خود را در بلندمدت تامین کنند و دوما با انعقاد قرارداد با اعراب بخشی از پولی که بابت خرید انرژی می‌پردازند را مجددا پس بگیرند. چینی‌ها با نفوذ در این کشورها به بهانه‌های مختلف از جمله تامین احتیاجات آنها پولی که اعراب بابت خرید انرژی از چین دریافت کرده‌اند را، پس می‌گیرند. چینی‌ها از هم اکنون وارد این بازی شده‌اند.
روزنامه شرق در گزارشی با عنوان «ساز چینی، کوک سعودی» می‌نویسد:
هرچند مجموعه واکنش‌های تهران از جمعه تا به اکنون از سوی چینی‌ها به نسبت ایران جدی تلقی نمی‌شود و تنها محدود به تذکر و انتقاد شفاهی است، اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند سفر سه‌روزه شی به عربستان و حضور او در نشست شورای همکاری خلیج فارس نشان از یک پوست‌اندازی جدی در مناسبات منطقه‌ای ریاض و توازن‌بخشی در سیاست خارجی فرامنطقه‌ای سعودی‌ها با محوریت پکن – واشنگتن با هدف استفاده از ظرفیت‌های هر دو ابرقدرت تجاری دارد. در این میان نکته مهم‌تر ناظر به زاویه نگاه جدید چین و به‌ویژه شی به غرب آسیاست؛ زاویه نگاهی که چندان بر منافع تهران منطبق نیست. بااین‌حال طیفی از تحلیلگران کماکان بر این باورند که چین در قبال ایران تغییر رفتاری انجام نداده است و آنچه تغییر پیدا کرده به عربستان بازمی‌گردد.
روزنامه هم‌میهن در سرمقاله خود درباره سیاست خارجه چین نوشته است:
چین دومین اقتصاد بزرگ جهان است. حتی احتمال دارد تا یک دهۀ آینده به بزرگترین اقتصاد جهان تبدیل شود. از این‌رو، هیچ کشوری از برقراری رابطه با چین بی‌نیاز نیست و چین نیز به نوبۀ خود نیازمند رابطه با عموم کشورهاست. روزنامه این نکته را کشورهای عرب حوزۀ جنوب خلیج‌فارس به‌خصوص عربستان به‌خوبی دریافته‌اند. از نگاه این کشورها، نظم جهانی دستخوش تحولاتی است و لازم است آگاهانه و سنجیده به استقبال آن رفت. بنابراین، طبق نظر آنها، در دنیایِ پیش‌رو، تکیه بر یکی از کانون‌های اصلی قدرت جهانی، منافع و امنیت را تأمین نمی‌کند. به این ترتیب، کشورهای حوزۀ جنوبی خلیج‌فارس مانند دیگر کشورهای جهان در صدد تنوع بخشیدن به روابط خارجی خود هستند و همزمان روابط بسیار نزدیکی را با آمریکا، اتحادیۀ اروپا، روسیه، چین و قدرت‌های دسته‌دومی مانند ژاپن و هند دنبال می‌کنند.
روزنامه ایران در شماره امروز خود در تحلیلی از روابط ایران با چین می‌نویسد:
رئیسی سیاست خارجی آسیامحور خود را در حالی به اجرا درآورد که تغییراتی شگرف در مناسبات غرب با دو قدرت بزرگ آسیا یعنی چین و روسیه پدید آمده است که اغلب ناظران از این تحولات به عنوان فرصت تازه برای تهران تعبیر می‌کنند که اتفاقاً دولت سیزدهم در حال نهایت بهره‌برداری از آن است. ماجرای بحران اوکراین همچون زخمی ناسور، روسیه را به درگیری بزرگ با غرب کشانده و داستان تحریم طولانی ایران این‌بار در روسیه تکرار شده است. اما به نظر می‌آید سیاستگذاران دولت رئیسی برخلاف دولت‌های گذشته در پی شرط‌بندی بر سر برد و باخت در جدال شرق و غرب نیستند. امضای توافقنامه ۲۵ ساله ایران و چین به موازات پیگیری هوشمندانه مذاکره با غرب در زمین وین، زیر سایه درک دولتمردان ایرانی از واقعیات حاکم بر مناسبات بین‌المللی حاصل شده است.
در ادامه این گزارش آمده است:
امری که به معنای به‌کارگیری همه ظرفیت‌های بالقوه در عرصه سیاست خارجی در برابر یکجانبه‌گرایی امریکاست که طی دهه‌ها از منظر یک مدعی در بلوک غرب، خود را مجاز به عهدشکنی و تصویب تحریم‌های ظالمانه علیه دیگر کشورها می‌داند. این در حالی است که قریب به اتفاق ناظران معتقدند پکن به تدریج در حال تبدیل شدن به قدرت نخست اقتصادی جهان است که چشم‌انداز شکل‌گیری یک چندقطبی جدید بر پایه رقابت اقتصادی در جهان آینده را به تصویر می‌کشد. رقابتی که بی‌تردید چین و بلوک شرق به عنوان یکی از قطب‌های بزرگ در آن مطرح هستند و امریکا و متحدان اقتصادی‌اش دیگر قطب این رقابت بزرگ محسوب می‌شوند.
روزنامه فرهیختگان نیز در گزارشی با عنوان توهم چینی نوشته است:
چین تاکنون تحت فشارهای آمریکا، توانسته معاملات کلان خود با تهران را محافظت کند. به همین دلیل تعداد زیادی از شرکت‌های چینی تحت تحریم قرار گرفته و حتی مورد پیگرد آمریکا قرار دارند. دستگیری دختر موسس شرکت هوآوی در کانادا به جرم دورزدن تحریم‌های ایران بزرگترین مصداق این فشارهاست. منگ وانژو، دختر رن ژنگفی، موسس شرکت هوآوی و معاون رئیس هیات‌مدیره و رئیس امور مالی این شرکت است که در سال ۲۰۱۸ به درخواست آمریکا دستگیر شد. او از سال ۲۰۲۱ طی توافق با دادگاه به‌صورت مشروط آزاد شد و اخیرا پس از چهارسال کیفرخواستی که علیه وی صادر شده بود رسما از سوی آمریکا بود. هرچند چین تمام اقدامات حفاظتی خود برای ادامه روابط اقتصادی با ایران و برخی حمایت‌های سیاسی را در راستای منافع خود ارزیابی کرده اما این برداشت پکن از همراهی‌هایش با تهران نشان می‌دهد این کشور نگاهی کلان به روابط با ایران داشته و از سوی دیگر توان اعمال این نگاه را دارد.
اخراج به خاطر انتقاد به اعتصاب اجباری
روزنامه جوان در ستون اخبار ویژه خود به ماجرای اخراج یکی از کارمندان شرکت صباایده پرداخته و نوشته است:
مدیر روابط عمومی شرکت صباایده که فیلیمو و آپارات از زیرمجموعه‌های آن به شمار می‌رود، به خاطر انتقاد از اعتصابات شکست خورده براندازان در نیمه آذر، مجبور به استعفا و خداحافظی از این مجموعه شد.
مجموعه صباایده در دو سه ماه اخیر و با پیش آمدن موضوع مرگ مهسا امینی، به شدت در هشتگ‌سازی فعال بود و انتشار فیلم‌های روایت معاندان از این حوادث را در آپارات نادیده می‌گرفت و تلاش می‌کرد مجموعه فعالی پیرامون ناآرامی اخیر کشور باشد. در این میان فاطمه آذری، مدیر روابط عمومی این مجموعه موضع‌گیری‌های متفاوتی داشت و تلاش کرد موضوع را ملی ببیند. همان روزهای نخستین وقایع بود که آذری در توئیتی نوشت: «اعتراض با اغتشاش متفاوت است و فردی که پرچم ایران را آتش می‌زند، معترض نیست بی‌شرف است.»
جوان در ادامه خبر داده است:
سال‌ها این جماعت جمهوری اسلامی را متهم به اعمال سختگیری‌های کاری و یا عدم استخدام افرادی می‌کردند که به نحوی با نظام زاویه فکری داشتند. با این حال اکنون خود تبدیل به همان چیزی شدند که خود را منتقد آن می‌نامیدند و با یک انتقاد کوچک، سمت مدیریتی افراد را می‌گیرند. باید یادآوری کرد که در فردای براندازی خیالی آشوب‌طلبان، مدیران صباایده در سر لیست نخستین افرادی هستند که باید به فکر گرفتن اقامت ونزوئلا باشند! اصولاً در حضور یوتیوب، نت فلیکس و اپل تی وی، آیا فیلیمو و آپارات محلی از اعراب خواهند داشت؟
پژمان علیه کفتارها
شاگردان درستکار با وجود حواشی وطن‌فروش‌ها به فینال جام‌جهانی آمریکا صعود کردند، روزنامه وطن امروز درباره حاشیه سازی ضد انقلاب این مسابقات نوشته است:
مسابقات جام‌جهانی کشتی آزاد در ایالت آیووا در کشور آمریکا در حالی برگزار می‌شود که کشتی‌گیران کشورمان با برتری مقابل حریفان فینالیست شدند. رقابت‌های فینال بامداد دوشنبه برگزار شد اما در جریان رقابت‌های کشتی‌گیران، مشکلاتی برای نمایندگان کشورمان ایجاد شد که نشان می‌دهد وطن‌فروشان برای شکست و ناکامی ورزشکاران ایرانی لحظه‌شماری می‌کنند. در همین ارتباط در جریان برگزاری بازی عده‌ای با پرچم‌های غیرواقعی به سالن مسابقات آمدند که اجازه ورود به آنها داده نشد. مسؤولان سالن از حضور این افراد با پرچم‌های متفرقه جلوگیری کردند که آنها هم به خاطر این موضوع بشدت شروع به اعتراض کردند. برخورد مسؤول برگزاری مسابقات با این عده از اوباش، باعث شد این جماعت که تا پیش از این مدعی بودند مورد حمایت آمریکا هستند، بشدت سرخورده شوند. همچنین در جریان کشتی کامران قاسم‌پور با حریف ژاپنی، عده‌ای در سالن مسابقات با فحش‌های رکیک و ناسزا به دنبال برهم زدن آرامش کشتی‌گیر کشورمان بودند.
در ادامه این گزارش آمده است:
با وجود حمایت قاطع ایرانیان حاضر در سالن از کشتی‌گیران تیم ملی جمهوری اسلامی ایران، مزدورهای اجیر شده، با وقاحت تمام مقابل نمایندگان ایران قرار گرفتند و بدون هیچ پرده‌پوشی نشان دادند برای شکست ورزش ایران سینه ستبر کرده‌اند و کوچک‌ترین عرقی به این مرز و بوم و ورزشکارانش ندارند. فیلم‌هایی که از محل برگزاری مسابقات در فضای مجازی پخش شده، آینه تمام‌قدی است از واقعیت این افراد وطن‌فروش. البته کشتی‌گیران ما و همچنین کادر فنی و سایر عوامل تیم با بی‌اعتنایی مطلق به این حواشی کار خود را کردند تا تیم ایران با لیاقت به فینال مسابقات جام‌جهانی صعود کند.
خبرنگار: امین اله عسکری واوسری