سرویس سیاست مشرق- «خبر دقیق دارم که عده‌ای شبانه‌روز در تلاش‌اند هم‌زمان با مذاکرات، نرخ ارز را بالا ببرند و مذاکرات را به اقتصاد گره بزنند تا خواسته‌های خود را به ملت تحمیل کنند!» این جملات را رئیس‌جمهور روز گذشته در مراسم روز دانشجو بر زبان آورده است. سخنان سید ابراهیم رئیسی نور بر شبکه «اخلال در مذاکرات» تابانده است. اما چه کسانی قیمت ارز را در بازار بالابرده و از ایجاد فشار مصنوعی بر سفره کم جان مردم چه بهره می برند؟
تا پیش از آغاز مذاکرات هسته‌ای برای لغو تحریم‌ها در شهر وین؛ بازارهای مالی در یک‌روند تعادلی به سر می‌برد. حتی هم‌زمان با آغاز مذاکرات نیز بازار رسمی در یک کانال شناور در حال نوسان طبیعی بود؛ اما به‌محض پایان دور اول گفتگوها برخی وب‌سایت‌های دلال ارز و نیز تعدادی کانال تلگرامی اقدام به تعیین نرخ جدید برای دلار کرده و به‌یک‌باره نرخ دلار در بازار آزاد را تا سقف ۳۱ هزار و ۶۰۰ تومان نیز بالا رفت! شکاف بین قیمت دلار بازار متشکل و بازار آزاد از فروردین تا حدود ۲ هفته پیش از مرز ۶ درصد عبور نکرده بود و عمدتاً زیر ۴ درصد قرار داشت. اما اندازه این شکاف از دو هفته قبل رشد شدیدی کرد. کارشناسان مالی این سطح از افزایش قیمت باوجودافزایش عرضه از سوی بانک مرکزی و کاهش تقاضا را غیرطبیعی ارزیابی کرده‌اند.
رئیس‌کل بانک مرکزی پس از ارزیابی میدانی اعلام کرده که منابع ارزی موجود در وضعیت مناسبی قرار دارد و در صورت نیاز؛ ارز به بازار تزریق خواهد شد. این اقدام در جهت تنظیم بازار به‌زودی روند کاذب و رو به رشد قیمت‌ها را خواهد شکست. امسال بازگشت ارز حاصل از صادرات غیرنفتی معادل ۲۲.۴ میلیارد دلار بوده است که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۴۵ درصد افزایش داشته است. رئیس بانک مرکزی گفته است که عرضه ارز در سامانه نیما توسط صادرکنندگان معادل ۲۰ میلیارد دلار بوده است که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۷۰ درصد افزایش داشته است.
شبکه دلاربازی در شبکه های اجتماعی
از دو روز پیش بانک مرکزی با کاهش فاصله نرخ صرافی ملی با بازار آزاد، اقدام مثبتی در جهت کاهش تقاضای سفته‌بازان در بازار ارز انجام داد که باید دید چه تأثیری بر بازار خواهد گذاشت. در اواخر ماه مهر نیز پس از یک نوسان آنی قیمت دلار اصلاح‌شده و به‌سرعت بازگشت کاهشی داشت و حتی در سامانه نیما تا کانال ۲۲ هزار تومان نیز برگشت داشت.
اما همین افزایش ناگهانی و بازی روانی باقیمت دلار اثرات خود را روی جامعه گذاشته و باعث التهاب سفره مردم می‌شود. افزایش ناگهانی قیمت ارز باعث می‌شود برخی سودجویان در حاشیه بازار قیمت برخی کالاهای اساسی را بالابرده و پس از فروکش کردن موج چندساعته از این تغییرات حداکثر بهره‌برداری را انجام دهند.
شبکه اخلال مشغول کار است!
پس از پایان دور هفتم مذاکرات در وین روزنامه وال‌استریت ژورنال نوشت که دست ایرانی‌ها در مذاکرات پر شده و پروژه فشار حداکثری شکست‌خورده است. در این گزارش آمده است که ایران با توسل به سیاست چندجانبه گرایی توانسته است فشار تحریم‌های مالی را برطرف کند. از امروز به بعد یا بایدن باید به تعهدات هسته‌ای بازگردد یا آنکه ایران در مسیر پیشرفت قدم‌های بیشتری برمی‌دارد. وزیر امور خارجه آمریکا در مصاحبه با رویترز نیز از همین دست جملات استفاده کرده و گفته است که خروج ترامپ از برجام اشتباه بود و ایرانی‌ها قوی‌تر شده‌اند.
بانک جهانی نیز در آخرین پیش‌بینی از چشم‌انداز اقتصاد ایران، اعلام کرد که رشد اقتصادی در سال جاری (۲۰۲۲-۲۰۲۱) به رقم ۱/ ۳ درصد خواهد رسید. از نگاه بانک جهانی، اقتصاد ایران در سال‌های آینده نیز رشد متوسط در محدوده ۳ درصد خواهد داشت. این ارزیابی مثبت نشانه‌ای از پویایی اقتصاد ایران در سال‌های آینده است. بر اساس گزارش گمرک، تا پایان مهر امسال ۱۹/۵ میلیون تن کالا به ارزش ۹/۸۸۶ میلیارد دلار میان ایران و کشورهای دیگر مبادله شد، که ۵/۲۶۸ میلیارد دلار آن به صادرات اختصاص داشت. این رکوردشکنی که نشانه خروج ایران از اثر تحریم و فشار حداکثری است، ۸ درصد بیش‌تر از مهر ۹۹ بوده است. همچنین، حجم تجارت خارجی در ۸ ماه اخیر با رشد ۴۰ درصدی به ۶۳/۱ میلیارد دلار رسیده است. معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه هم خبر داده؛ «در ۲ ماه گذشته، شاهد رشد ۳۰ تا ۴۰ درصدی درزمینهٔ صادرات به همسایگان بودیم و امیدواریم تا پایان سال به ۵۰ درصد افزایش یابد».
اما هر بار که کشورهای غربی از نتایج مذاکرات در تسلیم کردن ایران ناامید می‌شوند؛ شبکه وحشت ساز داخلی به کمک آن‌ها آمده؛ تا ورق‌بازی را به سود دشمن برگرداند. شبکه اخلال برای ایجاد ناامیدی و افزایش فشار اخبار درست را سانسور کرده و به‌جای آن در کانال‌های تلگرامی و اینستاگرامی قیمت دلار را به نیت اغتشاش خیابانی برای افزایش فشار جابه‌جا می‌کند. البته می دانیم که در پشت ادمین های شبکه‌های اجتماعی باندهای مخربی قرار دارد که شبانه دستور یک گزارش غیرواقعی از درون سازمان برنامه‌وبودجه را داده است.
محمدعلی شعبانی در آخرین تحلیل خود از مذاکرات هسته‌ای نوشته است که اگر مذاکرات احیای توافق هسته‌ای شکست بخورد، ارزش ریال ایران زیر بار تحریم‌های آمریکا به سقوط خود ادامه خواهد داد وزندگی مردم مستقیماً تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. رئیسی، رئیس‌جمهور ایران، اصرار دارد که نمی‌خواهد «معیشت مردم» را به سرنوشت هسته‌ای گره بزند. اما صرف‌نظر از این گفته، توافق هسته‌ای خواه‌ناخواه بر اقتصاد ایران تأثیر خود را خواهد گذاشت.
یادداشت جاسوس فراری بخشی از رخ‌نمایی شبکه اخلال‌گر در مذاکرات است، غربی‌ها به‌خوبی می‌دانند که فردای اعلام رسمی شکست مذاکرات هم پروژه فشار حداکثری از درون می‌پاشد و هم پیشرفت‌های هسته‌ای کشورمان به نقطه غیرقابل‌بازگشت خواهد رسید. اکبر گنجی اسفند ۹۸ در یادداشتی می‌نویسد: «وظیفه ما وحشت‌افکنی در ایران است تا با فروپاشاندن سازمان اجتماعی، مردم را به خشونت جمعی بکشانیم. ما تشنه مرگ و خون مردم ایرانیم. کاری را که شدیدترین تحریم‌های تاریخ نتوانست با ایران انجام دهد، ما موظفیم با ایجاد هراسیم!»
در طی هفته گذشته بخشی از پروژه ایجاد هراس برای بر هم زدن تعادل و همگرایی داخلی میان مسئولان کشور با بازی تکراری توسط دلار بازها اجرا شد. این سناریو البته پاسخ درخوری دارد. در سال‌های اخیر بخش مهمی از شبکه اخلال‌گر توسط قوه قضائیه و نهادهای مرتبط منهدم شده است. در بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد این شبکه دلار را به‌صورت قاچاق از کشور خارج و از ترکیه به آمریکا می‌فرستاد.
یوشکا فیشر وزیر خارجه سابق آلمان در توصیف این داستان در کتاب خاطرات خود می نویسد: من به آمریکایی ها گفتم؛ تجربه به ما نشان داد که هر بار که تحریم ها اثربخشی خود را از دست می‌دهد ایرانی‌ها را به مذاکره دعوت کنید، اما قبل از نشستن پشت میز، فشار داخلی را بالا ببرید!