بنابراين گزارش، اين سريال فروردين ماه سال 1383 در احمد آباد مستوفي کليد خورد و ساخت اين مجموعه علاوه بر دکورهاي اين لوکيشن، در ورامين، آبادان، شاهرود و شهرک سينمايي دفاع مقدس با تصوير قريب به 200 لوکيشن داخلي و خارجي، انجام شده است و در مساحتي بيش از 24 هکتار دکورهاي لازم براي به تصوير کشيدن صحنه‌هاي گوناگون آن ساخته و پرداخته شده است.
فيلمبرداري «مختارنامه» به طريقه 35 ميليمتري، انجام شده و بناست تا در حدود 40 قسمت 45 دقيقه‌اي به زندگي پرفراز و نشيب و قيام حماسي و قهرمانانه مختار ابوعبيد ثقفي ملقب به ابواسحاق بپردازد.
* شروع حرکت از سال 81
نگارش سريال مختارنامه به قلم حسن ميرباقري و محمد بيرانوند و بازنويسي داوود ميرباقري، از سال 80 آغاز شد. پروژه در سال 81 و 82 در مرحله پيش توليد بود و در تاريخ 23فروردين 83 فيلمبرداري از شهر کاشان آغاز شد.
بخش‌هايي از دکور «مختارنامه» که وقايع و ماجراهاي آن در 122 لوکيشن داخلي و خارجي اتفاق افتاده، در زميني به مساحت 30 هکتار ساخته شد و شامل اجزاي مختلف شهرهاي کوفه و مکه و ساختمان کعبه بود.
اين مجموعه از محصولات مرکز سيما فيلم است و شروع نگارش متن اوليه آن توسط حسن ميرباقري و محمد بيرانوند با نظارت داوود ميرباقري به عنوان نويسنده و کارگردان مجموعه، از فروردين سال 81 شروع شد که در نهايت نگارش نهايي آن نيز در مهر سال81 شکل گرفت. پس از آن از اسفند سال 81 گروه وارد مرحله پيش توليد شد که ساخت دکورها از خردادماه سال82 ، دوخت لباس‌ها از تيرماه سال82 و آماده سازي لوازم صحنه از مرداد 82 آغاز شد.
پس از آن نيز از شهريور همان سال بازيگران پروژه يک به يک انتخاب و به گروه ملحق شدند. در آذرماه سال 82 نيز تست گريم بازيگران شروع شد که با فراهم شدن تدارکات اوليه کار و شروع فيلمبرداري در فروردين 83، تدوين همزمان سريال نيز از خرداد همان سال توسط «مهدي حسيني‌وند» آغاز شد.
* ساخت دکور
براي ساخت مجموعه، دکورهاي مربوط به شهر کوفه و بخش هاي مختلف آن، دکورهاي شهر مدائن و محله هاي مختلف آن، دکورشهر مکه شامل بناي کعبه و بخش هاي مختلف آن و نيز دکور دهکده لفقا ساخته شد.
لوکيشن اصلي «مختارنامه» در احمدآباد مستوفي واقع در جنوب غربي اتوبان آزادگان تهران بود و دکورهاي مختارنامه توسط «محسن شاه ابراهيمي» مدير هنري و «جليل فتوحي نيا» طراح صحنه و گروه ساخت و ساز، ساخته شد. اصلي ترين دکورهاي مجموعه شهر کوفه، مکه و مدائن بود که در زمين هاي کشاورزي منطقه احمدآباد مستوفي بنا شد.
ساخت دکور و فيلم برداري به صورت هم زمان انجام مي شد يعني هم زمان با فيلم برداري در مکان ديگري دکور ساخته مي شد. بخش هاي ديگري از مجموعه در شهرستان شاهرود و روستاي طرود، حاشيه رودخانه اروند کنار در آبادان، شهرک سينمايي دفاع مقدس، ورامين و ... مقابل دوربين رفت.
* «فريبرز عرب‌نيا» 6 سال در نقش مختار
در اين سريال «فريبرز عرب‌نيا» در نقش مختار ظاهر شده و عباس اصانلو و اميررضا گيتي‌بان به عنوان بدل‌هاي او هستند. او 6 سال براي ايفاي اين نقش زمان گذاشت و به فيلم يا سريال ديگري نپرداخت.
اين سريال با حضور بيش از 60 بازيگر اصلي، 140 نفر بازيگر فرعي و بيش از 1500 نيروي انساني که به عناوين مختلف درگير کار بوده‌اند، ساخته شده است.
بازيگران اين سريال و نقش‌هايشان عبارتند از:
«فريبرز عرب نيا»: نقش مختار ثقفي
«امين زندگاني»: نقش مسلمبن عقيل
«رضا رويگري»: نقش کيان ايراني
«الهام حميدي»: نقش زن کيان ايراني
«عنايت شفيعي»: نقش ابنکامل
«ژاله علو»: نقش مادر مختار
«فريبا کوثري»: نقش عمره همسر مختار
«نسرين مقانلو»: نقش همسر ديگر مختار
«محمد فيلي»: نقش شمر
«رضا کيانيان»: نقش حاکم مکه
«محمدرضا شريفي نيا»: نقش محمدبن حنفيه
«حسن پورشيرازي»: نقش بهرام رنگرز
«ويشکا آسايش»: نقش جعده
«داوود رشيدي»: نقش حاکم کوفه
«کريم اکبري مبارکه»: نقش احمربن شميط
«فرهاد اصلاني»: نقش عبيداللهبن زياد
«انوشيروان ارجمند»: نقش رفاعةبن شداد
«جعفر دهقان»: نقش مصعببن زبير
«بهرام شاه محمدلو» و «محمد صادقي» در نقش حاکمان کوفه
«پرويز پورحسيني» در نقش ميثم تمار
ابراهيم آبادي، داوود آريا، روژان آريامنش، محمود اردلان، عباس اميري، رحمان باقريان، مريم بوباني، اسماعيل پورستار، معصومه تقي پور، علي جاويدفر، محمود جعفري، صدرالدين حجازي، محمد رضا حقگو، ميرصلاح حسيني، عليرضا خندان، اسماعيل خلج، حسين خاني بيک، مسعود خدابخشيان، ماهچهره خليلي، آهو خردمند، حبيب دهقان نسب، نصرت دستمردي، بهزاد رحيم خاني، جواد زيتوني، فريدون سوراني، محمد علي سليمان تاش، جمشيد شاه محمدي، ولي الله شيراندامي، مهرداد ضيايي، مصطفي کاري، احمد علامه دهر، حديث فولادوند، شهره لرستاني، صالح ميرزاآقايي، حميد مظفري، فرخ نعمتي، کاظم هژيرآزاد و اکبر زنجان پور از ديگر بازيگران اين مجموعه تلويزيوني هستند.
* مختار در سه بخش
سريال «مختارنامه» سه بخش دارد که در بخش نخست جواني زندگي مختارثقفي و در دو بخش ديگر ميانسالي تا شهادت وي را به تصوير مي‌کشد.
در مجموعه تلويزيوني «مختارنامه» محمدرضا ابراهيم سالکويه، علي اصغر آشوري، علي اکبر بلندي، علي ذبيحي، اکبر رحيمي، مصطفي رستمي ، محمدرضا راد،صفدر سياهپوش ،حسن شاهرخي ، محمد حسين قشمي ، عباس مختاري ،فيض الله مهدي‌خاني، محمد صديق مرادزاده، يوسف نوروزي، علي اکبر نيک‌روي، محمد نمازي و مرحوم رحيم سعادتي متين به عنوان ياران مختار ايفاي نقش کرده‌اند.
عوامل پشت صحنه اين سريال نيز عبارتند از:
نويسنده و کارگردان: داود ميرباقري، تهيه‌کننده: محمود فلاح، نويسندگان اوليه: حسن ميرباقري، محمد بيرانوند، مدير فيلمبرداري: عظيم جوانر‌وح، تدوين‌گر: مهدي حسيني‌وند، چهره‌پردازي: عبدالله اسکندري، مسعود ولدبيگي، محقق تاريخ اسلام: حجت‌الاسلام‌رسول جعفريان، مدير روابط عمومي: رضا استادي.
* يک بسکتباليست مقابل دوربين مختارنامه
نقش‌هايي در مجموعه وجود داشت که فيزيک افراد خيلي مهم بود و در بخشي از داستان به فردي با قد و پاهاي بلند نياز داشت و متناسب با نقش در رشته‌هاي ورزشي، «حامد حدادي» در سريال، نقش يکي از اعضاي سپاه ابنزبير را بازي کرد.
* همکاري 1430نفر با اين پروژه
1430 نفر با اين پروژه همکاري داشته‌اند. برخي نيروها از شهرها و مکان هايي که فيلم برداري صورت مي‌گرفت، انتخاب مي‌شدند.
* زبان و گويش
مجموعه «مختارنامه» به لحاظ تاريخي فاصله زماني زيادي با مجموعه امام علي(ع) ندارد و مقطع داستان مربوط به سال 61 هجري است و زبان مجموعه، زبان شسته رفته‌اي است و از ضرب‌المثل، حکايات، ارجاع به تاريخ و ارجاع به گذشته استفاده شده و براي مخاطبان قابل فهم است.
* حوادث مجموعه
با وجود آموزش‌هايي که به برخي بازيگران ارائه شد، حوادثي هم در حين فيلمبرداري براي برخي از بازيگران اتفاق افتاد. «فريبرز عرب نيا» و «رضا رويگري» چند بار زخمي شدند. تهيه کننده هم دو باربه دليل فشار کار سکته کرد.
* عوامل پشت دوربين، جلوي دوربين ظاهر شدند
برخي از عوامل پشت دوربين اين مجموعه مقابل دوربين نيز به ايفاي نقش پرداختند. «مسعود ولدبيگي» طراح چهره پردازي مجموعه در نقش سردسته خوارج در بخش مکه مقابل دوربين رفت. «محمود اردلان» طراح حرکات رزمي اين مجموعه هم در نقش پسرعموي مختار نقش آفريني کرد. «حسن ميرباقري» برادر «داوود ميرباقري» که يکي از نويسندگان اوليه مجموعه است هم نقش ابراهيم اشتر را بازي کرد. «حامد ميرباقري» دستيار کارگردان ايفاگر نقش پسر مختار و در مقطعي «ابنوهب» يکي از شهداي کربلا بود. او فرزند «داوود ميرباقري» است.
* موسيقي سريال
با توجه به بازتاب گسترده موسيقي «امام علي(ع)» يکي از مجموعه‌هاي پربيننده ميرباقري و نيز «گرگ‌ها»ي او، مخاطبان «مختارنامه» روي موسيقي اين پروژه انتظارات زيادي دارند.
ميرباقري و گروهش بعد از مذاکرات بسيار زياد و گذراندن مراحل مقدماتي و مذاکره با يکسري از آهنگسازها، به اين نتيجه رسيدکه «امير توسلي» بيش از ديگران انرژي و انگيزه براي کارکردن دارد. او در اين باره گفته: «به اين نتيجه رسيدم که او انرژي کافي را دارد و جلساتي داشتيم و با علاقه بسياري سرصحنه‌ها حضور پيدا مي‌کرد که فکر مي‌کنم خيلي موثر است و من قطعه‌هايي را شنيدم که بسيار درخشان بود و اميدوارم يک موسيقي فوق‌العاده را در اين کار بشنويم.
ريشه‌هاي موسيقي «مختارنامه» به نوعي به ريشه‌هاي موسيقي سنتي برمي‌گردد. موسيقي کار، تم‌هاي مختلف دارد. در بخشي که بيشتر عاشورايي است، از اين بخش استفاده مي‌شود و بقيه نيز ريشه‌هاي عربي دارد و با فضاهاي متفاوت، موسيقي متفاوت مي‌شود.
* عنوان‌بندي سريال
عنوان‌بندي اين سريال توسط «مهران برومند» و «مسعود سعادت مند» به عنوان مجري طرح در شرکت « تصوير پردازان مديا» ساخته شده.عنوان بندي آغاز اين سريال سه دقيقه و نيم است که در قالب فيلمي کوتاه، خلاصه‌اي از سريال مختارنامه به همراه نمادي از اين سريال ديده مي‌شود و بعد از آن ذکر عناوين و اسامي هنرمندان و دست‌اندرکاران آغاز مي‌شود. عنوان‌بندي پاياني هم مانند اغلب سريال‌هاي تلويزيوني ساده است.
* پخش اولين قسمت
اولين قسمت اين سريال روز جمعه -9 مهرماه- ساعت 22 از شبکه يک سيما پخش مي‌شود، البته تلويزيون تصميم گرفته تا اين سريال را همزمان از شبکه قرآن نيز پخش کند و اين سريال روزهاي يکشنبه از ساعت 20 توسط شبکه قرآن و معارف سيما پخش خواهد شد و تکرار مجموعه تلويزيوني نيز پنجشنبهها، ساعت 20 از شبکه قرآن و معارف سيما خواهد بود.
* سرمايهگذاري روي فرهنگ، هزينه بالايي که در آينده جبران مي‌شود
ميرباقري در اظهار نظري پيرامون اين سريال گفته است: «...به هر تقدير همه ما مي‌گوييم زبان رسانه در زمانه ما موثرترين زبان است. اين را بارها و بارها مسؤولين فرهنگي ما با زبان رسا اعلام کرده‌اند؛ اما در ديدگاه ما يک اشکالي وجود دارد؛ يک مقدار، شايد واقعا، نگاهي از سر کجانديشي و بدفهمي باشد که حاضر نيستيم براي اين زبان موثر هزينه و سرمايهگذاري بکنيم... اگر ما در اين سال‌هاي بعد از انقلاب، يک صدم آنچه براي تسليحات هزينه کرده بوديم، يک صدمش را در زمينه فرهنگ سرمايهگذاري کرده بوديم، امروز بسياري از ناهنجاري‌هاي فرهنگي را شاهد نبوديم. به هرحال زبان سينما، تلويزيون و نمايش، در نمايش، کمتر اما در تلويزيون و سينما، واقعا پرهزينه است. اگر مي‌بينيم که آمريکا امروز در عرصه جهاني همه بازارهاي جهان را فتح کرده، به دليل نگاه و سرمايهگذاري آنها بوده است. در جايي مي‌گفتند يک تهيه کننده آمريکايي اگر قرار باشد براي يک پلان ده پانزده ثانيه‌اي، دو ميليون دلار هزينه کند، مي‌کند. چون تاثيرش را بلافاصله خواهد ديد و هزينه‌هايش را بلافاصله جبران خواهد کرد.»
* تلاش ميرباقري براي ارائه اثري در شأن اقتدار نظام فرهنگي جمهوري اسلامي
ميرباقري در جايي ديگر گفته است:«...من واقعا در مختارنامه تمام تلاشم را کرده‌ام کاري را عرضه کنم که در شأن و نشان‌دهنده اقتدار نظام فرهنگي جمهوري اسلامي باشد. اميدوارم اين اتفاق بيفتد. به هر حال روز و شب دعاي من اين است که اين زحمات بالاخره به شکل درستش منعکس بشود و به سرانجام برسد. بدون مبالغه هم عرض مي‌کنم، اگر تا به حال، مجموعه کارهاي من که بخشي از آن را اينجا مشاهده کرديد و خيلي‌هايش را هم ديده‌ايد، در يک طرف از کفه ترازو بگذاريم، «مختارنامه» طرف ديگر آن است. يعني سعي کردم کاري بسيار متفاوت، با انگيزه‌هاي بسيار بالا، انجام دهم. شوخي نيست؛ چهار سال خود را قرنطينه کردن و آماده نگاه داشتن و از شوق نيفتادن، خود را آماده نگه‌داري تا بتواني بعد از چهار سال، پلاني که امروز مي‌گيري با همان قوت و قدرت پلان‌هايي باشد که روزهاي اول کار گرفتي، دوستان سينمايي متوجه مقصودم در اين زمينه مي‌شوند...»
داوود ميرباقري درباره تصميمش از ساخت مجموعه تلويزيوني «مختارنامه» آورده است: پس از ساخت فيلم امام علي (ع) با همه خاطرات شيرين و فرجام غمانگيزش، شيفته جست‌وجوي سلمان، صحابي کبار و ايرانيتبار حضرت محمد(ص) شدم. قريب ده سال با او سفر کرديم و به جست‌وجوي حقيقت پرداختيم. از ايران و حضرت زرتشت تا بيت المقدس و حضرت مسيح و از آنجا تا سرزمين حجاز و مکه...
رفتيم و رفتيم و رفتيم و با عشق سلمان به علي (ع) آرام شديم... اين ده سال بي‌شباهت به دو ماراتن نبود. در واپسين لحظاتي که فکر مي‌کردم با سلمان فارسي به انتهاي راه نزديک شده‌ام، ناگهان دونده‌اي ظاهر شد و چون باد خود را به خط پايان رساند، خوب که نگاه کردم ديدم مختار است؛ مختار ثقفي. مختار جايي خود را نشانم داد که نتوانستم نبينمش. جلو رفتم و سعي کردم او و قيامش را بشناسم. لذا با او به تاريخ سفر کرديم. دوشادوش او جنگيديم. جنگي که اکنون نيز ادامه دارد. براي پيروزيمان دعا کنيد. . . .
