به گزارش مشرق، در شرایطی که جنگ در غزه، اوکراین و تا حدودی سودان توجه بیشتری را به خود جلب میکند، جنگ فرسایشی در کشور آفریقایی موزامبیک از سال ۲۰۱۷ میلادی به میزان قابل توجهی نادیده گرفته یا فراموش شده است.
از زمان شورش مجدد داعش در مرداد ماه تا امروز، یک میلیون نفر از مردم موزامبیک آواره شدهاند. بسیاری از آنها بعضا چهار بار به آوارگی اجباری تن دادهاند. قریب به ۶۰ درصد از جمعیت این کشور آفریقایی را مسیحیان و ۲۰ درصد را مسلمانان تشکیل میدهند.
شورش شاخه موزامبیک داعش در سال ۲۰۱۷ از شمال این کشور آغاز شد و تروریستها نخستین حمله خود را به شهر «موسیمبوا دا پرایا» در استان «کابو دلگادو» انجام دادند. ارتش موزامبیک که از حمایت نظامی کشور رواندا برخوردار است، از آن زمان تا کنون نتوانسته گسترش داعش را مهار کند.
این گروه تروریستی سپس در سال ۲۰۲۱ با حمله به شهر «پالما» توجه جهان را جلب کرد. بیش از ۶۰۰ نفر در جریان این حمله و ضد حمله ارتش برای بازپسگیری شهر کشته شدند؛ از جمله کارگران خارجی شاغل در پروژه چند میلیارد دلاری گاز طبیعی مایع متعلق به شرکت «توتال».
ارتش رواندا که مجهزتر و آموزشدیدهتر از موزامبیک است، در سال ۲۰۲۱، هزار سرباز را به شهر «کابو دلگادو» اعزام و در گام نخست شبهنظامیان را مجبور به عقبنشینی کرد. در حال حاضر بین ۴ تا ۵ هزار نظامی رواندایی در موزامبیک حضور دارند.
با این حال، خشونت علیه غیرنظامیان هرگز بهطور کامل متوقف نشده و در سال جاری افزایش یافته است. فقط ظرف یک ماه اخیر پس از آنکه عملیات مشترک ارتش موزامبیک و رواندا، عناصر داعش را به سمت جنوب هدایت کرد، بیش از ۱۰۰ هزار نفر آواره شدهاند. در سال جاری در مجموع بیش از ۳۵۰ هزار موزامبیکی آواره شدهاند. این رقم سال گذشته ۲۴۰ هزار نفر بود.
«توماس کوفاس» پژوهشگر نهاد مستقل پایش درگیریها میگوید: «داعشیها بسیار جسورهستند و نیروهای نظامی رواندا و موزامبیک دیگر مانند گذشته مؤثر نیستند. روانداییها دیگر گشتزنی نمیکنند. مهمتر از همه اینکه دولت میخواهد ارتش موزامبیک فرماندهی را بر عهده بگیرد و نظامیان رواندا در پشت صحنه بمانند».
در سال جاری ۵۴۹ نفر در ۳۰۲ حمله کشته شدهاند که بیش از نیمی از آنها غیرنظامی بودهاند. شمار قربانیان غیرنظامی با ۲۹۰ نفر، ۵۶ درصد بیشتر از سال گذشته است. از سال ۲۰۱۷ تاکنون نزدیک به ۲ هزار و ۸۰۰ غیرنظامی کشته شدهاند؛ ۸۰ درصد توسط داعش و ۹ درصد توسط ارتش موزامبیک.
«دانیل چاپو» رئیسجمهور موزامبیک که اخیرا پس از کشتار صدها معترض به نتایج انتخابات مزامبیک توسط نیروهای امنیتی موزامبیک به قدرت رسید، مهرماه گذشته اعلام کرد که خواهان گفتوگو با داعش است.
«بورژس نهامیره» پژوهشگر مؤسسه مطالعات امنیتی در آفریقای جنوبی، میگوید: «گفتوگو با شهروندان بدوی در مناطق توسعهنیافته، کلید حل درگیری است. اما اعمال سیاستمداران از حرفهایشان مهمتر است. پس از هشت سال هیچ ابتکار مؤثری برای گفتوگو وجود ندارد. بخش زیادی از ظرفیت نظامی موزابیک صرف حفاظت از پروژه گاز طبیعی مایع به ارزش ۲۰ میلیارد دلاری میشود؛ پروژهای که متعلق به شرکت توتال است».
وی میافزاید: «ابتدا باید پرسید هدف نظامیان موزامبیکی و رواندایی چه بود. اگر هدف آنها تأمین امنیت برای مردم بوده، باید گفت شکست خوردهاند. اما اگر هدف حفاظت از پروژه الانجی باشد، باید بگوییم که موفقیتهایی داشتهاند. پروژه گاز طبیعی قطعاً نسبت به سال ۲۰۲۱ امنتر است».
در همین حال داعش به ربایش کودکان برای کار اجباری، ازدواج اجباری و بردهداری نظامی ادامه داده است. دیدهبان حقوق بشر گزارش داده که این نوع آدمرباییها بهطور چشمگیری افزایش یافته است.
«شیلا نانکاله» پژوهشگر دیدهبان حقوق بشر، میگوید: «آوارگیهای اخیر خطر خشونت جنسی، بهرهکشی و سوءاستفاده را بهویژه برای زنان و کودکان افزایش داده است. از میان ۱۰۰ هزار آواره در آذرماه، ۷۰ هزار نفر کودک بودند».
«سباستین ترافیکانته» رئیس عملیات سازمان پزشکان بدون مرز در موزامبیک، میگوید: «آوارگان مجبورند در مکانهایی با شرایط بسیار نامناسب و دسترسی ضعیف به خدمات اولیه زندگی کنند؛ مناطقی که پیشتر هم تحت تأثیر درگیری هشت ساله بودهاند. آنها فقط میخواهند این وضعیت پایان یابد، به خانههایشان بازگردند، کشاورزی کنند و یک زندگی عادی داشته باشند».
در حالی که نگرانیها درباره فقدان برنامهای کارآمد برای پایان دادن به درگیریها افزایش یافته، کمکهای خارجی نیز به نصف کاهش یافته است. امسال فقط ۱۹۵ میلیون دلار کمک بشردوستانه راهی موزامبیک شده در حالی که فقط ۵۵ درصد از میزان مورد نیاز را شامل میشود. بر اساس گزارش دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل این رقم سال گذشته ۲۴۶ میلیون دلار بود.
