به گزارش مشرق، در سال‌های اخیر، پدیده «درخواست فروشندگان از مشتری برای پرداخت هزینه از طریق کارت به کارت به جای استفاده از دستگاه کارتخوان» گسترش یافته و هدف عمده از این اقدام، پنهان کردن درآمد و فرار از پرداخت مالیات است؛ هدفی که کاملاً غیرقانونی و غیراخلاقی محسوب می‌شود.

کارتخوان‌های فروشگاهی به صورت مستقیم به سامانه مالیاتی متصل هستند و از طریق آنها تراکنش‌های مالی ثبت می‌شوند در حالی که تراکنش‌های کارت به کارت، شخصی تلقی شده و ردیابی دقیق درآمدی ندارند؛ بنابراین برخی کسبه با هدایت مشتریان به این روش، سعی در پنهان‌سازی درآمد خود دارند.

پرداخت نکردن مالیات توسط عده‌ای از کسبه، موجب بار مضاعف بر دوش سایر مالیات‌دهندگان و در نتیجه، بی‌عدالتی مالیاتی می‌شود. همچنین از میان رفتن شفافیت اقتصادی و ایجاد حس تبعیض اجتماعی از پیامدهای این روند است.

از سوی دیگر درآمدهای مالیاتی مهم‌ترین منبع تأمین بودجه عمومی و هزینه‌های خدمات اجتماعی مثل آموزش، درمان، امنیت و… هستند و کاهش مالیات‌های وصولی به کاهش کیفیت خدمات عمومی، کسری بودجه و در نهایت رکود اقتصادی منجر می‌شود.

انجام کارت به کارت توسط خریدار، به معنای مشارکت غیرمستقیم در فرار مالیاتی و تضعیف نظام اقتصادی کشور است و این کار به رواج فرهنگ بی‌تفاوتی نسبت به قانون و منافع جمعی دامن می‌زند.

طبق آنچه گفته شد لازم است مشتریان در این شرایط، از پرداخت به روش کارت به کارت خودداری کنند و خواهان پرداخت از طریق کارتخوان رسمی فروشگاه یا دریافت فاکتور باشند و در صورت اصرار فروشنده به کارت به کارت، تخلف را به مراجع ذی‌ربط (ادارات مالیاتی یا سامانه‌های رسیدگی به شکایات اصناف) گزارش دهند چرا که بی‌تفاوتی به این رفتار، به معنای پذیرفتن فساد خرد و تداوم مشکلات بزرگ اقتصادی است؛ هر شهروند خود یک دیده‌بان اقتصادی است و این وظیفه اجتماعی همه شهروندان است.

فرار مالیاتی با روش کارت به کارت ضربه جدی به شفافیت اقتصادی، عدالت اجتماعی و رفاه عمومی کشور می‌زند. کسبه‌ای که مجری این اقدام هستند حقوق سایر شهروندان را پایمال می‌کنند.

ممکن است در حالت کلی برای شهروندان است سوال ایجاد شود که اساساً به چه علت، کارت به کارت کردن به جای استفاده از دستگاه کارتخوان منجر به آسیب به شفافیت اقتصادی می‌شود؟ پاسخ این شبهه و سوال، نیازمند ارائه تعریف دقیق از شفافیت اقتصادی است.

شفافیت اقتصادی یعنی همه جریان‌های مالی شفاف و قابل پیگیری باشد. این شفافیت سه نتیجه مهم در پی دارد و آن جلوگیری از پولشویی و فساد، شناخت دقیق دولت از وضعیت واقعی اقتصاد، و اجرای عادلانه مالیات‌ها است.

اما وقتی فروشنده از مشتری می‌خواهد مبلغ را کارت به کارت کند، تراکنش ثبت‌شده به‌صورت رسید از دستگاه کارتخوان نیست و برای سازمان مالیاتی قابلیت ردیابی مستقیم ندارد. همچنین درآمد واقعی فروشنده مخفی می‌ماند و دولت نمی‌تواند بفهمد این درآمد حاصل فروش کالا یا خدمت بوده یا یک انتقال عادی شخصی.

با این اقدام، آمار رسمی مغشوش می‌شود. مثلاً میزان فروش یک صنف کمتر از واقعیت نشان داده می‌شود و سیاستگذاری اقتصادی را دچار خطا می‌کند.

در نبود شفافیت، برخی درآمدها مخفی می‌ماند و زمینه سوءاستفاده برای فرار مالیاتی و پولشویی فراهم‌تر می‌شود.

چرا مردم باید مالیات بدهند؟

مالیات پول همه مردم و منبع هزینه خدمات عمومی است و همه خدماتی که از دولت دریافت می‌کنیم مثل آموزش رایگان، بهداشت، امنیت، راه‌سازی، برق و گاز، با پول مالیات تأمین می‌شود.

هرچه مالیات بیشتر و منصفانه‌تری جمع شود، منابع عمومی بیشتری برای ارائه این خدمات وجود دارد و کشور بهتر اداره می‌شود.

مالیات، همچنین ابزار عدالت اجتماعی است و مالیات‌گیری شفاف یکی از مهم‌ترین ابزارها برای کاهش شکاف طبقاتی و فراهم کردن فرصت‌های برابر است.

مالیات، تضمین‌کننده استقلال و اقتدار کشور است و اگر درآمد دولت فقط وابسته به نفت یا منابع دیگر باشد، با کوچک‌ترین تغییر قیمت یا تحریم، کشور دچار بحران می‌شود. مالیات به کشورها ثبات و استقلال مالی می‌دهد.

فرار مالیاتی از طریق کارت به کارت کردن شاید به ظاهر کاری کوچک و بی اهمیت باشد اما در واقعیت یک بحران اقتصادی قابل توجه محسوب می‌شود چرا که باعث اختلال در شفافیت، بی‌عدالتی، پایین آمدن کیفیت زندگی و آسیب به همه مردم می‌شود.

البته که پرسش و نگرانی مردم درباره چرایی پرداخت مالیات کاملاً قابل فهم است. این موضوع هم ریشه فرهنگی و هم ریشه اقتصادی دارد؛ مخصوصاً وقتی اعتماد به کارآمدی دولت پایین باشد یا برخی درآمدهای بزرگ شفاف نباشد.

یکی از دلایل اهمیت پرداخت مالیات از سوی مردم این است که دولت‌ها پول تولید نمی‌کنند و منابع اصلی تأمین مالی دولت‌ها یا از طریق مالیات است یا درآمدهای نفتی و منابع معدنی یا استقراض. در کشورهای پیشرفته و پایدار نیز، سهم اصلی مخارج عمومی از طریق مالیات مردم تأمین می‌شود، چرا که درآمد منابع طبیعی همیشگی نیست.

با توجه به اینکه همه مردم از خدمات عمومی (خیابان، برق، مدرسه، امنیت و…) استفاده می‌کنند، عدالت ایجاب می‌کند هرکس به اندازه توان مالی‌اش سهمی بپردازد.

در کشورهایی که مالیات جدی گرفته می‌شود، مردم نسبت به هزینه‌کرد و فساد حساس‌ترند.

شفافیت اقتصادی به معنی قابل رؤیت بودن جریان پول است. وقتی کسبه یا هر فعال اقتصادی تراکنش‌های واقعی را به صورت کارت به کارت و غیرقابل ردیابی انجام می‌دهد، عملاً بخشی از فعالیت رسمی اقتصاد پنهان می‌شود در نتیجه دولت و مردم اطلاعات درستی از میزان واقعی تولید، فروش، مصرف، و درآمدها نخواهند داشت. این پنهان‌کاری باعث ضعف در برنامه‌ریزی اقتصادی، مقابله با فساد، و تخصیص بهینه منابع می‌شود.

فرار مالیاتی به معنی پرداخت نکردن هزینه اجتماعی است که ضرر آن به همه برمی‌گردد و دولت نیز وظیفه دارد با پول مالیات‌ها، خدمات عمومی و توسعه کشور را فراهم کند از سوی دیگر، مطالبه‌گری حق مردم است. مردم مالیات می‌پردازند در نتیجه باید هزینه‌کرد آن شفاف باشد.

عدالت، شفافیت و پیشرفت تنها با همکاری مردم و دولت ممکن خواهد شد.